Νίκος Ψαρρός

Έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά για την επιρροή που δέχτηκε η μουσική και η ποίηση τους Διονύση Σαββόπουλου από καλλιτέχνες διεθνούς εμβελείας όπως ο Μπομπ Ντίλαν και ο Φρανκ Ζάππα, όμως η κατάταξή του στο Πάνθεον της μουσικής του 20ού αιώνα φαίνεται δύσκολη έως αδύνατη. Αυτό οφείλεται σε μια ιδιομορφία του έργου του, στο γεγονός ότι η πολιτισμική επιρροή του περιορίζεται αυστηρά στα όρια της ελληνικής γλώσσας. Για να αξιολογήσουμε το έργο του θα πρέπει να το συγκρίνουμε με το έργο καλλιτεχνών που χαρακτηρίζεται από την ίδια ιδιομορφία – την μεγάλη επιρροή του σε ένα γλωσσικά περιορισμένο κοινό και την σχεδόν παντελή αγνόησή του πέρα από αυτό το όριο, κάτι που είναι προφανώς πολύ δύσκολο ακριβώς λόγω του γλωσσικού φράγματος.

Πριν από δυο χρόνια, την 7η Οκτωβρίου 2023, άνοιξαν στη Γάζα οι χθόνιες πύλες κι από τα έγκατα της Γης ξεχύθηκε το ασκέρι, που προετοιμαζόταν χρόνια γι’ αυτό το σκοπό, στα χωριά και στις πόλεις του Ισραήλ που περιστοιχίζουν αυτό το κομμάτι γης, φέρνοντας το θάνατο και κάτι χειρότερο απ’ αυτόν: την απαγωγή ανθρώπων και τον εγκλεισμό τους στα μπουντρούμια της Χαμάς και των συνεργών της, μέσα σε ανήλιαγα λαγούμια, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σαν ανταλλάξιμο εμπόρευμα σε ένα παζάρι ζωών.

«Υπάρχουν πράγματα που γίνονται πολυτιμότερα όσο πιο πολύ απρόσιτα γίνονται, και γίνονται πιο απρόσιτα, όσο πιο πεισματικά προσπαθεί κανείς να τα πραγματοποιήσει. Αυτό φαίνεται να ισχύει και για την ιδέα της λύσης των δυο κρατών, δηλαδή το όνειρο που επικρατεί κυρίως στην Ευρώπη, να επιλυθεί η “ισραηλινο-παλαιστινιακή” διαμάχη ειρηνικά με ένα παλαιστινιακό κράτος πλάι στο Ισραήλ».

Στο μυθιστόρημα Η Πόλη και η Πόλη (The City and The City, αγγλική έκδοση 2009, ελληνική μετάφραση από τον Γιώργο Καρατζήμα, εκδόσεις Anubis 2011), ο βρετανός συγγραφέας China Miéville περιγράφει τις περιπέτειες ενός αστυνομικού, ο χαρακτήρας του οποίου είναι πλασμένος κατά το πρότυπο των κλασικών μυθιστορημάτων νουάρ του 20ού αιώνα, καθώς προσπαθεί να εξιχνιάσει τον φόνο μιας αμερικανίδας φοιτήτριας της αρχαιολογίας που εργαζόταν σε μια ανασκαφή. Αυτό που μαγνητίζει τον αναγνώστη και δίνει στην ιστορία μια αναπάντεχη τροπή είναι ο τόπος στον οποίο εκτυλίσσεται η ιστορία: Πρόκειται για μια φανταστική πόλη-κράτος, την Μπεσέλ, που βρίσκεται κάπου στη Βαλκανική χερσόνησο και μοιράζεται την ίδια επικράτεια με μια άλλη πόλη-κράτος, την Ουλ Κόμα, που κατοικείται από έναν διαφορετικό λαό, με διαφορετική γλώσσα και άλλα ήθη και έθιμα.

Την 12η Σεπτεμβρίου 2025, η γενική συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε με 142 ψήφους υπέρ, 10 κατά και 12 αποχές τη «Διακήρυξη της Νέας Υόρκης για την Ειρηνική Επίλυση του Ζητήματος της Παλαιστίνης και την Εφαρμογή της Λύσης των Δύο Κρατών», η οποία συντάχθηκε με πρωτοβουλία της Γαλλίας και της Σαουδικής Αραβίας.

Αυτή την στιγμή οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ επιχειρούν ακόμα μια φορά στη λωρίδα της Γάζας –και πιο συγκεκριμένα στην πόλη της Γάζας–, στην προσπάθειά τους να εντοπίσουν τους εναπομείναντες ομήρους της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου 2023, ζωντανούς και νεκρούς, ώστε να απελευθερώσουν τους επιζώντες και να αποδώσουν τους νεκρούς στους συγγενείς τους.

Στον ακαδημαϊκό χώρο, ο μήνας Αύγουστος είναι –όπως για πολλούς άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής– μια περίοδος ηρεμίας. Όμως τη θερινή ραστώνη του Αυγούστου του 2025 ήρθε να ταράξει η έκδοση της απόφασης της επιτροπής αξιολόγησης για το πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων ερευνητικών προγραμμάτων «Trust you stars», το οποίο χρηματοδοτήθηκε με 300 εκατομμύρια ευρώ από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ και οργανώθηκε από το υπουργείο Παιδείας.

Στο προηγούμενο σημείωμα ασχοληθήκαμε με ένα έως σήμερα άλυτο αίνιγμα που χαρακτηρίζει τα έμβια όντα επί Γης: την ομοχειρομορφία των βασικών δομικών στοιχείων, των αμινοξέων, από τα οποία αποτελούνται οι πρωτεΐνες, και των σακχάρων, βασικών συστατικών πολλών κλάσεων μορίων της ζωής όπως τα πολυσακχαρίδια και τα πυρηνικά οξέα.

Στις 6 Αυγούστου 2025 ήταν η ογδοηκοστή επέτειος της ρίψης της πρώτης ατομικής βόμβας στην Χιροσίμα. Και στις 9 Αυγούστου 2025 είναι η ογδοηκοστή επέτειος της ρίψης της δεύτερης, στο Ναγκασάκι. Και τα δυο αυτά όπλα επέφεραν σε δευτερόλεπτα καταστροφές, θύματα και μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία όσων επέζησαν, που με συμβατικά όπλα δεν θα μπορούσαν να είχαν επιτευχθεί. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: μερικές μέρες αργότερα, την 15η Αυγούστου 1945, η ιαπωνική στρατοκρατική κυβέρνηση κατέθεσε τα όπλα και η Ιαπωνία εισήλθε στον δρόμο που τη μετέτρεψε από μια πολεμοχαρή ιμπεριαλιστική, ρατσιστική στρατοκρατική αυτοκρατορία σε μια ειρηνόφιλη αλλά παρ’ όλα αυτά στρατιωτικά και οικονομικά ισχυρή συνταγματική μοναρχία, με παγκόσμια οικονομική, πολιτική και πολιτιστική επιρροή.

Η εφαρμογή των νόμων από τους πολίτες ως προϋπόθεση της δυνατότητας επιβολής τους από την πολιτεία