Τεύχος 107

Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, μετάφραση από τα γερμανικά: Σπύρος Μοσκόβου, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, Αθήνα 2019, 424 σελ.

Το πιο δημοφιλές στην Ελλάδα έργο του Εντσενσμπέργκερ: Ενώ αλλού ο επαναστατικός δρόμος οδήγησε στον κομμουνισμό, «η Ισπανία είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο στην οποία οι επαναστατικές θεωρίες του Μπακούνιν μετουσιώθηκαν σε βία κατά προσώπων». Από το 1916 ώς το 1939, η μεγαλύτερη οργανωμένη δύναμη των εργατών και αγροτών ήταν το αναρχικό κίνημα. Οι κομμουνιστές ήταν μια «αριθμητικά ασήμαντη ομάδα» ενώ οι αναρχικοί, που ώς το 1936 διατήρησαν τον ηγετικό ρόλο τους στο ισπανικό εργατικό κίνημα, μπορούσαν να κινητοποιήσουν εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο. Ένας αγωνιστής- ήρωας, ο Ντουρούτι, και μια μοναδική στιγμή της Ιστορίας έφτιαξαν έναν μύθο που διαβάζεται σήμερα και σαν συναρπαστικό μυθιστόρημα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal τχ. 107, Μάρτιος - Απρίλιος 2020. 

Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Κωνσταντίνος Καντιώτης, Κερκυραίος. Ελάσσων Φιλικός, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών / Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Αθήνα 2019, 144 σελ.

Η εικόνα της συμβολής ενός ήσσονος στο μείζον γεγονός μεταφέρει στοιχεία για την προετοιμασία του Αγώνα στο επίπεδο των αφανών. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

Isaac Bashevis Singer, Σώσα. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά, γλωσσάρι, σημειώσεις: Μιχάλης Πάγκαλος, επίμετρα: Σταύρος Ζουμπουλάκης - Μιχάλης Πάγκαλος, επιμέλεια κειμένου: Δέσποινα Γιανναρούδη, Κίχλη, Αθήνα 2019, 468 σελ.

Από τα ελάχιστα μεγάλα μυθιστορήματα που γράφτηκαν στα γίντις, η Σώσα του βραβευμένου με Νόμπελ λογοτεχνίας Ισαάκ Μπάσεβιτς Σίνγκερ, μεταφράζεται στα ελληνικά. Βιβλίο πολυεπίπεδο, θέτει και επιχειρεί να απαντήσει με το αποφθεγματικό ύφος του συγγραφέα σε πολλά ερωτήματα. Η θυσία πάει μαζί με την αγάπη; Ποια είναι τα όρια της ατομικής ευθύνης; Γιατί ο θεός επιτρέπει στο Κακό να επικρατήσει; Αναδημοσίευση από το Books' Journal 107, Mάρτιος 2020. [ΤΒJ]

Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος, Η πνευματική πορεία του Γένους με όχημα το χειρόγραφο και το έντυπο βιβλίο, τρεις τόμοι. Α’, 13ος αιώνας - μέσα 16ου, Άτων, Αθήνα 2017, XXXII + 463 σελ. Β’, 16ος αιώνας - μέσα 17ου, Άτων, Αθήνα 2018, XXII + 479 σελ. Γ’, μέσα 17ου - αρχές 18ου αιώνα, Άτων, Αθήνα 2019, XXII + 351 σελ.

Η μεγάλη εικόνα της πνευματικής πορείας του ελληνισμού, με όχημα το χειρόγραφο και το έντυπο βιβλίο, από τον 13ο αιώνα ώς την εθνική Επανάσταση του 1821. Τον 15ο αιώνα, το ελληνικό βιβλίο ανταποκρίθηκε και υπηρέτησε αιτήματα της Αναγέννησης και την ανάγκη για εκδόσεις αρχαιοελληνικών κειμένων στο πρωτότυπο καθώς και γραμματικές και λεξικά για τη μελέτη τους. Τον 16ο αιώνα επισημάνθηκε και η ανάγκη εκτύπωσης βιβλίων για το φωτισμό του Γένους. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

Albert Cohen, Σολάλ, μετάφραση από τα γαλλικά: Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Εξάντας, Αθήνα 2019, 602 σελ.

Γραμμένο με επική ορμή, λυρική λεπτότητα, βέβηλο χιούμορ, το πρώτο βιβλίο του Αλμπέρ Κοέν (γράφτηκε το 1930) είναι μια  καινοτόμος σύνθεση που εισάγει το μοντερνισμό στη μυθιστορία, ιδίως μέσα από την πυκνή χρήση των εσωτερικών μονολόγων που εισβάλλουν στο κείμενο χωρίς ωστόσο, όπως στον Τζόυς, να καταργήσουν τη ρομαντική περιπέτεια. Η περιπέτεια εδώ μεταφράζεται στα διαδοχικά βήματα της κοινωνικής ανόδου του Σολάλ, ο οποίος θα ξεκινήσει από χαμηλά και θα εκτοξευτεί στα ανώτατα αξιώματα, φτάνοντας από γραμματέας γερουσιαστή να γίνει σοσιαλιστής βουλευτής και πολύ σύντομα υπουργός. Αλλά γιατί η κοινωνική άνοδος δεν είναι αρκετή να γεμίσει με περιεχόμενο τη ζωή του; Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

Η γνωριμία μου με την Άλκη Ζέη χρονολογείται από το τέλος της δεκαετίας του 1950 – τότε που βρισκόμουν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Το 1957 γνώρισα την οικογένεια της αδελφής της, τη Λενούλα και τον Δημήτρη –στενούς φίλους των γονιών μου–, καθώς και το γιο τους, τον Αλέξη, τον παιδικό μου φίλο. Έμεναν στην οδό Λευκωσίας, στην πλατεία Αμερικής. Τότε πρωτοσυνάντησα την Άλκη όχι ως κοσμαγάπητη συγγραφέα (αυτό ήρθε αργότερα), τότε ήταν απλώς «η αδελφή της Λενούλας». Από τότε, που ήσαν ακόμα μικρά κοριτσάκια, φαίνονταν σαν δίδυμες και όλοι τις αποκαλούσαν «τα Ζεάκια».

Η λογοτεχνία και η κριτική στον Τζορτζ Στάινερ, που πέθανε στις 3 Φεβρουαρίου 2020. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

Catherine Clément, Κοιμήσου και ίσως ονειρευτείς. Μάρτιν και Χάνα, μετάφραση από τα γαλλικά: Ρένα Χατχούτ, Ψυχογιός, Αθήνα 2000, 325 σελ.

 Το 1924, η Χάννα ήταν 18 ετών. Φοιτήτρια φιλοσοφίας αποφασίζει να φύγει από την Πρωσία και να έρθει στο Μάρμπουργκ, για να παρακολουθήσει τις παραδόσεις του καθηγητή Χάιντεγκερ. Φοβισμένη μπαίνει στο γραφείο του. Αυτός, άνετος στο θρόνο του, σχολιάζει το μικρό τσόχινο εφαρμοστό καπέλο της. Διαβολικά μοντέρνο. «Τι είναι αυτή η ανατολή στα μάτια σας;», της λέει. Έτσι ξεκίνησε μια σχέση που σημάδεψε τη ζωή και των δύο. Ενός φιλοσόφου που στήριξε το ναζισμό και μιας Εβραίας που ανέλυσε τα πράγματα με διαβολική οξυδέρκεια... Η σχέση αυτή υπάρχει σε ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

Μέσα από τη λοξή της ματιά σε πράγματα και βεβαιότητες, η Κική Δημουλά αμφισβητεί το υπαρκτό, αυτό που φαίνεται αληθινό και τονίζει εμφατικά την ακραία ασυνέχεια του θανάτου. Επαναλαμβάνοντας τη φράση «Χαίρε των ματιών σου η ανοιχτοφοβία» αισθητοποιεί «έναν υπερρεαλισμό του καθημερινού ρεαλισμού ο οποίος δεν αποτελεί αισθητική επιλογή, αλλά επιβάλλεται στην ποιητική της Δημουλά, από τη στιγμή που συνεχώς πίσω από την πολύχρωμη επιφάνεια της καθημερινής πραγματικότητας, σταθερά διακρίνει μια φασματική υπόσταση, το κενό, το “ποτέ”, την απουσία». Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

​Το φθινόπωρο του 1967, η συμμαθήτριά μου Ηλέκτρα μού δάνεισε ένα απαγορευμένο βιβλίο. Το άνοιξα κρυφά, το βράδυ στο κρεβάτι μου, κατά τα ειωθότα της μακρινής εκείνης εποχής και το έκλεισα λίγο πριν από το ξημέρωμα. Αποκοιμήθηκα έχοντας στο μυαλό μου το γελαστό πρόσωπο μιας νέας γυναίκας με ένα όνομα που της ταίριαζε γάντι: Άλκη Ζέη.[1] Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.