Κώστας Καλφόπουλος

Το παρόν κείμενο αφιερώνεται στη μνήμη του αγαπημένου φίλου, Κώστα Καλφόπουλου, που λάτρευε το ποδόσφαιρο, κυρίως όπως παιζόταν στα «χρόνια της αθωότητας» (που είναι και ο τίτλος της υπέροχης σειράς ντοκιμαντέρ για την ΕΤ3 του Ηλία Γιαννακάκη η οποία αναφέρεται στο ελληνικό ποδόσφαιρο των ετών 1920-1980, δηλαδή μέχρι τη θέσπιση του επαγγελματικού πρωταθλήματος). Ο ήρωας του κειμένου, Μανέ Γκαρίντσα, ο «απόλυτος ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής», προσωποποιεί στη Βραζιλία, την πατρίδα του jogo bonito (του όμορφου παιχνιδιού, όπως αποκαλούν εκεί το ποδόσφαιρο), την πηγαία χαρά που αυτό χάριζε –την εποχή εκείνη τουλάχιστον- στον απλό κόσμο, κυρίως στους φτωχούς αυτής της χώρας. (Τεύχος 147)

Ο Κώστας Θ. Καλφόπουλος (1956-2023) ήταν ένας αφιερωμένος στην προσπάθεια του Books’ Journal στενός συνεργάτης μας. Αλλά, κυρίως, ήταν πολλά άλλα. Συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών, που διαβάστηκαν και συνεχίζουν να διαβάζονται, επειδή αν και λόγιος ήταν λαϊκός. Συγγραφέας δοκιμίων για το αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά και για πολλές ακόμα όψεις της ποπ κουλτούρας. Μεταφραστής από τα γερμανικά, μια γλώσσα και μια γραμματεία που γνώριζε άριστα. Παθιασμένος μελετητής του Βάλτερ Μπένγιαμιν. Θεωρητικός των γραφών της περιπλάνησης, flâneur και ο ίδιος στις διαδρομές της πόλης.

Κώστας Καλφόπουλος,  Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με φόνο. Λαϊκά νουάρ διηγήματα, Καστανιώτη, Αθήνα 2023, 168 σελ.

Το βιβλίο Ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με φόνο, του Κώστα Καλφόπουλου αποτελείται από μία συλλογή 7 διηγημάτων, τα 6 εκ των οποίων έχουν δημοσιευτεί προηγουμένως αλλού: σε εφημερίδες, σε συλλογές αστυνομικών διηγημάτων, σε συλλογικά βιβλία με τον υπότιτλο λαϊκά νουάρ.

Δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές ούτε εγχειρίδια για το πώς να αρχίσει κανείς έναν αποχαιρετισμό. Ειδικά όταν κάποιος χάνεται ξαφνικά. Έτσι αναπάντεχα, έφυγε από κοντά μας πριν από λίγες μέρες ο Κώστας Θ. Καλφόπουλος. Ίσως είναι πρόωρη μια απόπειρα αποτίμησης, αλλά οφείλουμε κάπως να μιλήσουμε για τον άνθρωπο και το έργο του. Ο Κώστας ήταν διανοούμενος, λόγιος παλαιάς κοπής. Πολυπράγμων, ευαίσθητος και διακριτικός. Έγραφε δύσκολα, έγραφε λίγο, αλλά τα κείμενά του είχαν τη στόφα ενός λόγιου μιας άλλης εποχής.

΄Λίγο πριν ο συνεργάτης μας Κώστας Θ. Καλφόπουλος εισαχθεί στην κλινική όπου άφησε την τελευταία πνοή παρέδωσε κανονικά τη συνεργασία του για την έντυπη έκδοση του Books' Journal. Μια συνέντευξη με τους κοινωνιολόγους Σπύρο Γάγγα και τη Γεωργία Λαγουμιτζή, που πριν από λίγο καιρό εξέδωσαν στα αγγλικά ένα βιβλίο τους με θέμα την κοινωνιολογία στην Ελλάδα. Για το βιβλίο και τη συνέντευξη είχαμε μιλήσει πολύ εκτεταμένα, ο Κώστας επέμενε ότι πρέπει να στηριχτεί κάθε προσπάθεια που ενηλικιώνει την ελληνική κοινωνιολογία, απαλλάσσοντάς τη από τα στερεότυπα και τις ευκολίες με την οποία τη διδαχτήκαμε και αργότερα τη συζητήσαμε. Όταν οριστικοποιήθηκε το κείμενο, πριν τυπωθεί στο τεύχος 143, δεν φανταζόμασταν ότι είναι η τελευταία συνεργασία μας. Η ειρωνεία είναι ότι ο Κώστας επέμεινε να αφιερώσει το κομμάτι σε έναν παλιό φίλο, τον Μιχάλη Αστρινάκη, αναπληρωτή καθηγητή κοινωνιολογίας στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών και ιδρυτικό μέλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών "Βιοηθική" του Πανεπιστημίου Κρήτης, που έχει πεθάνει από το 2011 - η δουλειά του για τις νεανικές υποκουλτούρες πάντα χρησιμοποιούνταν συστηματικά από τον Καλφόπουλο. Ήταν κάτι σαν προαίσθημα; 

Αναδημοσιεύουμε παρακάτω την τελευταία συνεργασία με το Books' Journal του Κώστα Θ. Καλφόπουλου. [Ηλ. Καν.] 

Ήμουν στα Τάρταρα, να μη δω κανέναν, να μη μιλήσω σε κανέναν.

Με στήριξε, με κανάκεψε, με νουθέτησε με εκείνον τον δικό του, αμίμητο τρόπο, ένα μοναδικό χαρμάνι ευγένειας, θυμοσοφίας και χιούμορ. Κι αυτό παρ’ όλο που με ήξερε λίγο, με τη γυναίκα μου ήταν φίλοι από τη Νομική. Όμως ήταν η αφορμή (και η αιτία πιστεύω) να γίνουμε φίλοι,  και παραμείναμε ώς τα προχθές.

H σύνταξη του Books' Journal με οδύνη ανακοινώνει ότι ο στενός συνεργάτης του περιοδικού, συγγραφέας και κριτικός Κώστας Καλφόπουλος, δεν είναι πια ανάμεσά μας. Πέθανε έπειτα από σύντομη ασθένεια. Ήταν γεννημένος το 1956, είχε σπουδάσει  κοινωνιολογία (ΜΑ), πολιτική και ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου (Universität Hamburg) και εργαζόταν στον ημερήσιο Τύπο και ως ανταποκριτής σε γερμανικές εφημερίδες. Ήταν αρχισυντάκτης στο περιοδικό Πολάρ, για το αστυνομικό μυθιστόρημα, το οποίο υπεραγαπούσε. Έχει γράψει αστυνομικά βιβλία και επιδραστικά δοκίμια. 

Συστηματικός συνεργάτης στο Books' Journal, τίμησε το περιοδικό με υποδειγματικές συνεργασίες. Η προσφορά του είναι ανυπολόγιστη και η απώλεια για μας δυσαναπλήρωτη. 

Η κηδεία του Κώστα Καλφόπουλου είναι το Σάββατο, 8 Ιουλίου, στις 11 το πρωί, από το Α' Νεκροταφείο.