Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Βασίλι Γκρόσσμαν, Η κόλαση της Τρεμπλίνκα, εισαγωγή - μετάφραση από τα ρωσικά: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Άγρα, Αθήνα 2020, 134 σελ.

Το στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα, άρχιζε να χτίζεται τον Μάιο του 1942 κι ήταν τεράστιος ο αριθμός που δολοφονήθηκαν εκεί: κατά τη βιβλιογραφία, οι νεκροί κυμαίνονται από 700.000 έως 900.000.  Η Τρεμπλίνκα, δηλαδή, είναι το στρατόπεδο όπου εξοντώθηκαν περισσότεροι άνθρωποι μετά το Άουσβιτς. Οι άνθρωποι εκεί δολοφονούνταν συστηματικά επί ένα χρόνο, το διάστημα Ιουλίου 1942 με 2 Αυγούστου 1943, μέχρι να εξεγερθούν κρατούμενοι που κατάφεραν να πυρπολήσουν το στρατόπεδο.

Δημήτριος Καπετανάκης, Έργα. Τόμος πρώτος: Τα δημοσιευμένα (1933-1944), Βιβλίο Α΄, Βιβλίο Β΄, εισαγωγή - φιλολογική επιμέλεια: Εμμανουέλα Κάντζια, Eταιρεία Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού / Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020, 470 και 390 σελ. αντιστοίχως.

Ικανός αρχαιογνώστης, γνήσιος ρομαντικός, φιλόσοφος, μεταφυσικός, ποιητική μορφή μεγάλης ευαισθησίας, αξιόλογος τεχνοκριτικός, γνώστης της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας ίσως όσο κανένας άλλος στον καιρό του αλλά και σήμερα, τακτικός συνομιλητής των Συκουτρή, Τσάτσου, Κανελλόπουλου και Θεοδωρακόπουλου, άτομο ευγενέστατο και απροσποίητο και αιωνίως χαμογελαστό, δοκιμιογράφος πανευρωπαϊκού επιπέδου, ο Δημήτριος Καπετανάκης έγινε ασμένως αποδεκτός σε κύκλους των γραμμάτων στο Λονδίνο, όπου βρέθηκε από το 1939. Πέθανε νέος, το 1944. Αλλά γιατί, αυτόν, έναν λαμπρό πρέσβη των ελληνικών γραμμάτων στην Αγγλία, τον σκέπασε η σιωπή; [ΤΒJ]

Bruno Arpaia, Ο Άγγελος της Ιστορίας, μετάφραση από τα ιταλικά: Χρύσα Κακατσάκη, Ίνδικτος, Αθήνα 2008, 380 σελ.

Από τη ναζιστική Γερμανία στο Παρίσι κι από κει, στο δρόμο για την Πορτογαλία και στο θάνατο, η ζωή του στοχαστή Βάλτερ Μπένγιαμιν είναι μια περιπέτεια που περιστρέφεται γύρω από τις ιδέες του, τις εμμονές του, τις σχέσεις του με τους εκπροσώπους της σχολής του Στρασβούργου και ιδίως τον Αντόρνο τον οποίο ήλπιζε να συναντήσει κάποια στιγμή στην Αμερική, τη Χάννα Άρεντ... Η περιπλάνηση του Μπένγιαμιν έχει περιγραφεί διεισδυτικά σε μια υπέροχη λογοτεχνική βιογραφία – που τη στοιχειώνει ένας πίνακας του Κλέε τον οποίο ο Μπένγιαμιν μετέφερε μαζί του στις περιπλανήσεις του: ο «Άγγελος της Ιστορίας». [ΤΒJ]

 Stuart Jeffries, Grand Hotel Abyss. The Lives of the Frankfurt School, Verso, London, New York 2017, 448 σελ.

Walter Benjamin, Beaudelaire. Édition établie par Giorgio Agamben, Barbara Chitussi er Clemens-Carl Härle, La fabrique éditions, Paris 2013, 1040 σελ.

Fredric Jameson, The Benjamin Files, Verso Books, London 2020, 272 σελ.

Κάθε κείμενο, κάθε σκέψη, κάθε άρθρο και βιβλίο για τον Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940) και το πολυσχιδές, ογκώδες έργο του υπόκειται στον «σκληρό νόμο» της ριζωματικότητας: εμπεριέχει, κρύβει και φανερώνει ένα άλλο κείμενο, μια άλλη σκέψη, ένα άλλο άρθρο και βιβλίο που παραπέμπουν σε ένα άλλο κείμενο κ.ο.κ. Ήδη από τον Μονόδρομο (1928) διανοίγεται ένα δαιδαλώδες μονοπάτι,  χάρις πρωτίστως στον Τέοντορ Β. Αντόρνο, όταν το 1955 θα εκδώσει σε δύο τόμους (Schriften), στις εκδόσεις Suhrkamp, μία πρώτη επιλογή εμβληματικών κειμένων του, για να καταλήξει δεκαετίες μετά σ’ ένα Grand Boulevard Walter Benjamin, με την κριτική έκδοση των Απάντων του, αλλά και με διαρκώς ανανεούμενη βιβλιογραφία. Μία έκκεντρη περιπλάνηση στη ζωή και το έργο του Μπένγιαμιν στην «επέτειο» των 80 χρόνων από τον θάνατό του.