Βαλκάνια

Edith Durham, Βόρεια Αλβανία, μετάφραση-σχόλια: Στέφανος Παπαγεωργίου, Παπαζήση, Αθήνα (το βιβλίο θα κυκλοφορήσει προσεχώς)

Τίποτα δεν προμήνυε ότι η Μαίρη Ίντιθ Ντάραμ (1863-1944) θα ήταν αυτή που θα έβαζε τους Αλβανούς στο οπτικό πεδίο του αγγλόφωνου κόσμου. Τελευταίο και παραμελημένο παιδί μιας εύπορης οικογένειας, έλαβε από το γιατρό την οδηγία να κάνει τουλάχιστον ένα ταξίδι δυο μηνών κάθε χρόνο, για να αποφύγει την κατάθλιψη. Το 1900, σε ηλικία 37 ετών, έκανε το πρώτο της ταξίδι στα Βαλκάνια. Έκτοτε, ώς το 1921, επαναλάμβανε το ταξίδι κάθε χρόνο, με έμφαση στις περιοχές όπου ζούσαν οι Αλβανοί. Ποτέ δεν κινδύνεψε. Και έχοντας καταγράψει τη ζωή τους και τα έθιμά τους, έγινε η «βασίλισσά» τους και ο σύνδεσμός τους με την Ευρώπη. [ΤΒJ]

Δημήτριος Απ. Καραμπερόπουλος, Μελέτες για τον Ρήγα Βελεστινλή. Τριάντα χρόνια (1990-2020), Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα, Αθήνα 2020, 1228 σελ.

Με την ογκωδέστατη συναγωγή Μελέτες για τον Ρήγα Βελεστινλή, ο Δημήτριος Καραμπερόπουλος παρέχει στον αναγνώστη ένα εγχειρίδιο για τον φλογερό επαναστάτη, ή μάλλον μια Εγκυκλοπαίδεια για το ευρύ κοινό, και ταυτόχρονα ένα εργαλείο έρευνας για κάθε μελετητή του Ρήγα και της εποχής του.

Δημήτρης Α. Σταματόπουλος, Πόλεμος και Επανάσταση στα Οθωμανικά Βαλκάνια (18ος-20ός αι.) (επιμ.), Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2019, 396 σελ.

Οι οριενταλιστικές ερμηνείες δεν θέλγουν πια. Τα εθνικά κινήματα στα Βαλκάνια ήταν αυτόνομα πολιτικά και ιστορικά υποκείμενα που διαλέγονται με τις ρηγματώσεις του δυτικού κόσμου και εκμεταλλεύονται τον ανταγωνισμό των Μεγάλων Δυνάμεων, μάλιστα δε τους ηττημένους της κάθε αναμέτρησης.