Τεύχος 59

Immanuel Kant, Μεταφυσική των ηθών (1797), μετάφραση από τα γερμανικά: Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, Σμίλη, Αθήνα 2013, 432 σελ.

Η πολιτική φιλοσοφία στον Καντ – ή γιατί ο γερμανός φιλόσοφος θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόδρομος του Μπερνστάιν. Αναδημοσίευση από το τεύχος 59 του Books' Journal, Οκτώβριος 2015.

Ενίσχυση του ελέγχου των συνόρων, κλιμάκωση των βομβαρδισμών, διεξαγωγή χερσαίας επεμβάσεως μεγάλης κλίμακας είναι μερικές από τις λύσεις που έχουν προκριθεί ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος του Ισλαμικού Κράτους (ΙSIS), μπορούν όμως αυτές ή κάποιες άλλες επιλογές, κυρίως στρατιωτικού- κατασταλτικού τύπου, που προτείνονται, να αντιμετωπίσουν τη δράση της τρομοκρατικής οργάνωσης; Μπορούν να συντελέσουν στην ήττα αυτής της θανάσιμης απειλής για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι ούτε μονολεκτική ούτε και απλοποιημένη. Αν κάποιος προσεγγίσει το ζήτημα του ISIS και της φονταμενταλιστικής ισλαμικής τρομοκρατίας υπό το πρίσμα των θανατηφόρων συμπτωμάτων της, τότε μπορεί να απαντήσει ναι, ζητώντας παράλληλα περισσότερα μέτρα στρατιωτικού τύπου[1]. Αρκεί όμως η αντιμετώπιση στο πεδίο των μαχών του σουηδού ισλαμιστή που άφησε τη Στοκχόλμη για να πολεμήσει στη Μέση Ανατολή; Η πιο πρόσφατη πτυχή της απειλής της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ευρώπη, η οποία έχει έρθει με δυναμικό τρόπο στο προσκήνιο λόγω του ISIS, είναι η μεταφορά του τρόμου στις ευρωπαϊκές χώρες από πολίτες τους που εμπνέονται και ασπάζονται τη βίαιη φονταμενταλιστική ιδεολογία, η οποία είναι ριζικά αντίθετη στις δυτικές αξίες, στον δυτικό τρόπο ζωής, και οδηγεί στην τρομοκρατική δράση.

Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις μετά τη νέα εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. Αναδημοσίευση από το τεύχος 59 του Books' Journal, Οκτώβριος 2015.

Nathaniel Philbrick, Στην καρδιά της θάλασσας, μετάφραση από τα αγγλικά: Κέλλυ Χονδροδήμα, Ωκεανίδα, Αθήνα 2002, β΄ έκδ. Αθήνα 2015, 383 σελ.

Το 1819, το φαλαινοθηρικό πλοίο Έσσεξ ξεκίνησε από το νησί Ναντάκετ της Μασαχουσέτης, στον Ατλαντικό, για το σύνηθες κυνήγι φαλαινών. Δεκαπέντε μήνες αργότερα, συνέβη κάτι που έως τότε ουδείς θεωρούσε ότι θα μπορούσε να συμβεί: μια εξαγριωμένη φάλαινα εμβόλισε και βύθισε το πλοίο. Οι είκοσι άντρες του πληρώματος πρόλαβαν να επιβιβαστούν σε τρεις μικρές βάρκες προκειμένου να σωθούν. Έπειτα από τρεις μήνες, μόνο οκτώ είχαν μείνει ζωντανοί... Η ιστορία που ενέπνευσε στον Χέρμαν Μέλβιλ τον Μόμπι-Ντικ και στον Έντγκαρ Άλαν Πόε την Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ, ειπώθηκε θαυμάσια από τον Ναθάνιελ Φίλμπρικ ενώ, σε λίγο, θα κυκλοφορήσει και σε ταινία, σε σκηνοθεσία Ρον Χάουαρντ – στην ελληνική αγορά θα αρχίσει να προβάλλεται την παραμονή της πρωτοχρονιάς... [ΤΒJ]

Συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη (πέθανε στις 23 Ιουνίου 2005, έχοντας συμπληρώσει τα 80 χρόνια), με ελάχιστες μόνο, σποραδικές αναφορές, ελάχιστες πιθανόν λόγω των πολιτικών προτεραιοτήτων της επικαιρότητας. Ωστόσο, η επέτειος της απώλειας θα υπομνησθεί σε μια σειρά εκδηλώσεων που ετοιμάζονται για το επόμενο διάστημα – εν όψει των οποίων το Books’ Journal επιλέγει να αφιερώσει μερικές σελίδες στον ποιητή. Δεν επιδιώξαμε τη φιλολογική προσέγγιση στο έργο του. Κάθε άλλο. Προκρίναμε τη μαρτυρία για τον Μανόλη Αναγνωστάκη ενός συνοδοιπόρου του, τριάντα χρόνια, στη μεταπολιτευτική Ελλάδα – ενός προσώπου που έζησε τον ποιητή και τις αναζητήσεις του όχι μόνο στην ποιητική φόρμα, όχι μόνο στην αέναη συνομιλία του υψηλού με την ευτράπελη πλευρά της ζωής, αλλά και στην καθημερινότητα, στα πολιτικά πάθη, στις απογοητεύσεις από τη δημόσια ζωή, ακόμα και στους διαξιφισμούς για το ποδόσφαιρο. Η μικρή αναφορά μνήμης στον Μανόλη Αναγνωστάκη συμπληρώνεται με ορισμένα, ελάχιστα memorabilia του περάσματός του από τη ζωή, και με μια ανέκδοτη μικρή συνέντευξή του για τη νεωτερική ποίηση της πρώτης γενιάς. Ούτως ή άλλως, τα οφειλόμενα στον ποιητή των Εποχών αλλά και του Μανούσου Φάσση είναι πάρα πολλά, και ελπίζουμε ότι θα έχουμε τη δυνατότητα και τις αφορμές να επανερχόμαστε στο μέλλον τακτικά. Σήμερα, αναδημοσιεύουμε από το τχ. 59 του περιοδικού το κείμενο του Γιώργου Ζεβελάκη για τον ποιητή. Θα ακολουθήσουν και τα άλλα κείμενα του μικρού αφιερώματος.

 Immanuel Kant, Μεταφυσική των ηθών (1797), μετάφραση από τα γερμανικά: Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, Σμίλη, Αθήνα 2013, 432 σελ.

Ένα φιλοσοφικά άρτιο επιχείρημα για τις υποκειμενικές και αντικειμενικές προϋποθέσεις πραγμάτωσης της ελευθερίας. Οι άνθρωποι είναι ελεύθερα και έλλογα όντα, αλλά την ελευθερία τους δεν μπορούν να την αξιοποιήσουν παρά μόνον ακολουθώντας καθολικεύσιμους κανόνες που θέτουν οι ίδιοι. Σαν ηθικά υποκείμενα, οι άνθρωποι φέρουν το βάρος αυτού του καθήκοντος μόνοι τους, να ακολουθήσουν, δηλαδή, τον ηθικό νόμο έναντι του εαυτού τους και των άλλων. Σαν πολίτες πρέπει να αναγνωρίσουν την σημασία των άλλων ως συννομοθετών δημόσιων κανόνων εξωτερικής ελευθερίας, να τους σεβαστούν και να δεχτούν την αναγκαιότητα της εξαναγκαστικής τους επιβολής απέναντι σε παραβάτες. Το Κράτος δεν είναι εχθρός αλλά αντίθετα εγγυητής της ελευθερίας όλων. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, 59, Οκτώβριος 2015.

Σκέψεις και προβληματισμοί με αφορμή τον πνιγμό του Αϋλάν. Ένα κείμενο του  Χρήστου Α. Φραγκονικολόπουλου, που αναδημοσιεύεται από το Books' Journal 59, Οκτώβριος 2015.

Δύο αιώνες μετά το θάνατό του, η φιλοσοφία του Καντ αναγνωρίζεται καθολικά ως θεμελιακή αλλά συγχρόνως είναι και πιο επίκαιρη από ποτέ. Σε τι οφείλεται όμως κυρίως η ζωντάνια της αυτή; Η απάντηση θα έχει νόημα μόνο αν την επιχειρήσομε ως απροκατάληπτοι, κριτικοί μελετητές. [Αναδημοσίευση από το τεύχος 59 του Books' Journal. Τις επόμενες ημέρες θα αναρτηθούν και τα υπόλοιπα κείμενα του αφιερώματος στον Καντ, που περιείχε το εν λόγω τεύχος.]

Δημοσθένης Παπαμάρκος, Γκιακ. Διηγήματα, Αντίποδες, Αθήνα 2015, 128 σελ.

Χρησιμοποιώντας την αρβανίτικη διάλεκτο, στην οποία «γκιακ» σημαίνει αδελφικό αίμα, εκδίκηση, βεντέτα, ο Δημοσθένης Παπαμάρκος συγκεντρώνει μια σειρά διηγήματα που ανακαλούν τη θηριωδία ιδίως του πολέμου. Οι ήρωές του, κατά κανόνα, ανήκουν στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα που επιτέθηκε στη Μικρά Ασία τα χρόνια πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή και προβαίνουν σε πράξεις εξαιρετικής ωμότητας. Τελικά, όσα δεν μπορεί συχνά να τεκμηριώσει με απόλυτη ακρίβεια η ιστορία, ελλείψει πρόσβασης στις πηγές, μπορεί να τα πει χάριν της θεμελιώδους ελευθερίας της η τέχνη της αφήγησης.

Το εξώφυλλο του σημερινού τεύχους αναπαριστά τον ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη να κοιτάζει ένα κουτί. Μήπως είναι η κάλπη που έβγαλε ακόμα ένα εκλογικό αποτέλεσμα «αριστερό»; Ας δούμε καλύτερα τα δεδομένα πριν δοθεί η απάντηση. [Αναδημοσίευση του εκδοτικού σημειώματος από το Books' Journal 59, που κυκλοφορεί]