web only

Ένας φωτογράφος μέσα στη δίνη ενός εμφυλίου είναι ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος The seven moons of Maali Almeida (Τα εφτά φεγγάρια του Μααλί Αλμέιντα) του Σεχάν Καρουνατιλάκα, που κέρδισε το Booker Prize 2022, όπως ανακοινώθηκε αργά το βράδυ της 17ης Οκτωβρίου. Για την ακρίβεια, πρωταγωνιστής είναι το πνεύμα ενός φωτορεπόρτερ-πολεμικού ανταποκριτή που, όταν ξυπνά και συνειδητοποιεί πως είναι νεκρός, θέλει να ανακαλύψει πώς πέθανε το σώμα του. Έχει για αυτό επτά μήνες στη διάθεσή του – τα «επτά φεγγάρια» του τίτλου.

Αυτή την εποχή ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο κλασικός καιροσκόπος δεσπότης, χάνοντας ποικιλοτρόπως στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία τζογάρει τα ρέστα του στην τσόχα. Μόνον που δεν παίζει με μάρκες, αλλά με πυρηνικά. Και δεν παίζει ακριβώς, απειλεί με την λάμψη του παράφρονα στα μικρά, σχιστά και κακά μάτια του. Ανεξάρτητα από ό,τι λέει, εκείνο που ακούγεται είναι η κραυγή «Αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων!». Επειδή, αν χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε πυρηνικά όπλα, η κλιμάκωση –όπως προβλέπουν και τα περισσότερα σενάρια των παιχνιδιών πολέμου– σε γενικευμένο πυρηνικό πόλεμο με μία ασύλληπτη εκατόμβη εκατέρωθεν είναι σχεδόν σίγουρη.

Αχιλλέας Φωτάκης, Αστυνομία Πόλεων. Τα πρώτα βήματα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, Θεμέλιο, Αθήνα 2022, 365 σελ.

Ο Αχιλλέας Φωτάκης, ένας νέος ιστορικός, φωτίζει με εξαιρετική ερευνητική και θεωρητική επάρκεια ένα ένθεν κακείθεν «ναρκοθετημένο» πεδίο και αναδεικνύει τις ιστορικές και πολιτικές αντιφάσεις ενός κατασταλτικού και ιδεολογικού μηχανισμού του κράτους με τις νεοελληνικές του ιδιαιτερότητες, που έχουν τη ρίζα τους στον Μεσοπόλεμο. 

H στέρηση κάθε δυνατότητας ενός τέλους της ποινής πριν το φυσικό τέλος του καταδικασμένου έχει συνέπεια να βρίσκεται ο κάθε δράστης ενός εγκλήματος που θα τιμωρείται με μια ποινή που αποκλείει κάθε ελπίδα ελευθερίας σε κατάσταση απελπισίας, όπου βασικά δεν θα έχει να χάσει τίποτα προσπαθώντας να καλύψει το έγκλημά του με ένα ακόμα πιο βαρύ, καθώς θα υπολογίζει ότι έτσι δεν μηδενίζει τις πιθανότητές του να μείνει ή να ξαναβρεθεί ελεύθερος.

Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,

Δεν ξέρω αν μέσα σε όλα τα τρομερά γεγονότα που συμβαίνουν στις μέρες, πρόλαβες να διαβάσεις το κύριο άρθρο του Economist της 6ης Οκτωβρίου 2022. Πιθανόν όχι, γιατί θα αναλογίζεσαι τις ήττες των ρωσικών όπλων στις στέπες της Ουκρανίας. Τελικά, ο τριήμερος πόλεμος που σας είχε υποσχεθεί ο ηγέτης σας διαρκεί περισσότερες από διακόσιες ημέρες και τα αποτελέσματά του κάθε άλλο παρά παρήγορα είναι για εσάς.

Ένας ακτιβιστής για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα από τη Λευκορωσία, ο Άλες Μπιαλιάτσκι, ο οποίος βρίσκεται στις φυλακές του φιλορωσικού καθεστώτος της χώρας και σε δυο οργανώσεις για τα δικαιώματα, την Μεμοριάλ της Ρωσίας, που ο Πούτιν απαγόρευσε τη λειτουργία της, και το ουκρανικό Κέντρο για τις Πολιτικές Ελευθερίες (Center for Civil Liberties) τιμώνται με το φετινό Νόμπελ Ειρήνης.

Λίγες ώρες μετά την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022 έχει ήδη ανοίξει η χρήσιμη και γόνιμη συζήτηση για το κατά πόσο άξιζε το βραβείο η φετινή τιμώμενη συγγραφέας. Το άξιζε. [Ένας διάλογος]

Η επιλογή της επιτροπής των Νόμπελ να βραβεύσει τη γαλλίδα Αννί Ερνό δεν είναι παράλογη: το Νόμπελ καταφεύγει σε μια συγγραφέα που ξοδεύει όλη της τη συγγραφική οξυδέρκεια για να γράψει μια λογοτεχνία της υπεκφυγής. Μια λογοτεχνία που παράγεται στην ασφαλή μεριά της ζωής, εκεί όπου τα πραγματικά προβλήματα και τα πραγματικά θέματα δεν απασχολούν - και αντ' αυτών ένας τύπος δυτικού ψευτοριζοσπαστισμού ασχολείται με θέματα ταυτότητας, έμφυλων σχέσεων αλλά και ζητήματα της μορφής των αφηγήσεων. 

Έζησα με έντονο τρόπο τη μεγαλύτερη κοινωνική και πολιτική κινητοποίηση του τμήματος της κοινωνίας των πολιτών που εμπιστεύεται τους θεσμούς της δημοκρατίας και την Ευρώπη το καλοκαίρι του 2015, όταν εκδηλώθηκε ως αντίδραση στις αντιευρωπαϊκές και επικίνδυνες για τη χώρα πολιτικές των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ-Βαρουφάκη, το κίνημα «Μένουμε Ευρώπη». Ένα κίνημα από τα κάτω, με μαζικά χαρακτηριστικά, ειρηνικό χαρακτήρα, μαχητικότητα και διεκδικητικότητα, που παρέσυρε τα πολιτικά κόμματα να στρατευτούν υιοθετώντας τις διεκδικήσεις του, απέναντι στον επικίνδυνο τυχοδιωκτισμό των λαϊκιστών που οδήγησαν στο δημοψήφισμα και στο Τρίτο Μνημόνιο.

Το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής-Φυσιολογίας απονεμήθηκε στον σουηδό γενετιστή Σβάντε Παΐμπο για τις ανακαλύψεις του σχετικά με τα γονιδιώματα εξαφανισμένων ανθρώπινων ειδών και την ανθρώπινη εξέλιξη. Ποιος είναι; Και τι πραγματεύεται το πιο γνωστό βιβλίο του στο οποίο μελετά τον άνθρωπο του Νεάντερταλ;