Μεγάλη Ιδέα

Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέτας

Οι μεγάλες αφηγήσεις της ελληνικής ιστοριογραφίας[1]

Βασίλης Παναγιωτόπουλος

Νικολάου Γύζη, Μετά την καταστροφή των Ψαρών, περ. 1896-1898, λάδι σε καμβά, 133 x 188 εκ. Επηρεασμένος από τον Ρομαντισμό του Μονάχου, και ο Γύζης με έργα όπως αυτό προσχωρεί στον ελληνικό Εθνο-ρομαντισμό, που κυριάρχησε ως το νέο νεωτεριστικό κίνημα. Είναι η εποχή που οι αναιμικές εθνικές ταυτότητες στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία μορφοποιούνται σταδιακά σε εθνικές συνειδήσεις και σε επιθετικά εθνικά κινήματα, υποχρεώνοντας τον επίσης διάσπαρτο ελληνισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να βαθύνει και να στερεώσει τη δική του εθνική αυτογνωσία.

Ο Διαφωτισμός ● Ο Ρομαντισμός ● Η μαρξιστική παρεμβολή ● Η ανθρωπολογική διείσδυση και οι μεταμοντέρνες αναγνώσεις

Συνεχίστε...

17 Ιουνίου 2024

Παρεμβάσεις

Η εθνική ιδεολογία σε μεταίχμιο

Γιάννης Καρακατσιάνης

Δυο πρωτοσέλιδα εφημερίδων στην εκατοστή ένατη επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης αλλά και στην εκατοστή επέτειο της ίδρυσης του νεοελληνικού κράτους, το 1930. Η Ακρόπολις του Βλάση Γαβριηλίδη, εορτάζει την προ εκατόν ετών, τον Φεβρουάριον του 1830, υπογραφή στο Λονδίνο της συμφωνίας «των Τριών Προστατίδων Δυνάμεων, δυνάμει της οποίας η Ελλάς ανεκηρύχθη ανεξάρτητον Κράτος, ύστερα από οκτώ ολοκλήρων ετών αιματηρόν αγώνα, τον οποίον διεξήγαγεν εναντίον του κατακτητού της». Από τη σκοπιά του ο Ριζοσπάστης, όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος, γράφει: «Εκατό χρόνια μετά την ‘’απελευθέρωση’’ γενίτσαροι άμισθοι και ξυπόλητοι γενήκαμε όλοι οι καταπιεζόμενοι και στελνόμαστε στα μακελιά για τη δόξα του ‘’έθνους’’ που θέλει αγορές για να πουλήσει τα τσιμέντα, τα λιπάσματα ή τα αδιάβροχα πετσιά τους».

Κατερίνα Π. Μπρέγιαννη, Από το 1821 στο 1922. Αναπαραστάσεις της Επανάστασης στο Μεσοπόλεμο (τελετές - σύμβολα - εμβλήματα), Αλφειός, Αθήνα 2022, 230 σελ.

Βασικές προσεγγίσεις της ιδεολογίας στον ελληνικό μεσοπόλεμο μέσα από τις αναπαραστάσεις του 1821. Τι εξέφρασε η Μεγάλη Ιδέα, πώς η Μικρασιατική Καταστροφή οδήγησε τις πολιτικές ελίτ στην αναθεώρηση της έως τότε εθνικής ιδεολογίας και της στροφής στη Δύση.

Συνεχίστε...

18 Ιουλίου 2023

Ιστορία

Γιατί οδηγηθήκαμε στη Μικρασιατική Καταστροφή

Κωνσταντίνα Μπότσιου

Χάρτης που δείχνει τις ελληνικές αξιώσεις στη Διάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, 1919. Η μαύρη περιοχή δηλώνει τα εδάφη που διεκδικούσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στη διάσκεψη. Ο ελληνικός εθνικισμός διά του ελληνικού κράτους διεκδικούσε όλη την Ήπειρο (και το γεωγραφικό τμήμα της σημερινής Αλβανίας, έως Αυλώνα και Μπεράτι), σχεδόν σε όλη την έκτασή της τη Μακεδονία, την Ανατολική Ρωμυλία συμπεριλαμβανομένης της Φιλιππούπολης (σημερινό Πλόντιβ), την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και τα στενά του Βοσπόρου, τα παράλια του Αιγαίου και τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, τα νησιά του Αιγαίου (η Ρόδος διεκδικείται από την Ιταλία), την Κρήτη και την Κύπρο (που διεκδικείται από την Αγγλία). Η σκιασμένη περιοχή στη Μικρά Ασία είναι διαφιλονικούμενη ανάμεσα σε Ελλάδα και Γαλλία. Ο χάρτης δημοσιεύτηκε στους New York Times. Αρχείο The Books’ Journal

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Το βιβλίο του ιστορικού Σωτήρη Ριζά εκκινεί από την ιδεολογία της Μεγάλης Ελλάδος και δίνει έμφαση στον ειδικό ρόλο που έπαιξε η διεκδίκηση της Μικράς Ασίας, στη στροφή από τον αναθεωρητισμό της Μεγάλης Ιδέας στον αντιαναθεωρητισμό. Ο συγγραφέας τοποθετεί τα αίτια της Καταστροφής όχι στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, αλλά στην αδυναμία αξιολόγησης της διεθνούς πολιτικής λόγω του Εθνικού Διχασμού. Πρόκειται για μια θέση που, χωρίς να αλλάζει το ισοζύγιο των ευθυνών, μεταφέρει το κέντρο βάρους από το εσωτερικό στο εξωτερικό μέτωπο δείχνοντας πώς ο Διχασμός εμπόδιζε τη σωστή λήψη απόφασης γιατί θόλωνε την αποτίμηση της διεθνούς πολιτικής.

Συνεχίστε...