Alex Byrne

Η συνέντευξη του καθηγητή του ΜΙΤ, Άλεξ Μπερν, στον Γιώργο Ναθαναήλ, στο προηγούμενο τεύχος (https://booksjournal.gr/synenteykseis/5500-alex-byrne-o-polemos-ton-fylon), αντιμετωπίστηκε από μερίδα αναγνωστών (και ορισμένους συνεργάτες μας) αποδοκιμαστικά. Επίσης αποδοκιμαστικά αντιμετωπίστηκε η επιλογή της διεύθυνσης του Books’ Journal να κάνει πρώτο θέμα το κείμενο της συγκεκριμένης συνέντευξης, και ιδίως του αποσπάσματος του σχετικού με τα φύλα: «Το φύλο δεν είναι “ένα απέραντο απείρως εύπλαστο συνεχές”. Ο αριθμός των φύλων είναι ακριβώς δύο». Σε μια συζήτηση για το εξώφυλλο, μάλιστα, που προκλήθηκε στο facebook, έγινε απόπειρα από οπαδούς της λεγόμενης woke κουλτούρας να απαξιωθεί το περιοδικό, ο συντάκτης και, πρωτίστως, ο καθηγητής Άλεξ Μπερν, ο οποίος με «επιχειρήματα» πρόχειρα χαρακτηρίστηκε με μεγάλη ευκολία τραμπικός.

Κι όμως. Ο καθηγητής Μπερν, στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξή του (που δημοσιεύεται με ελεύθερη πρόσβαση, στο σάιτ του περιοδικού, στη διάθεση ενός μεγαλύτερου κοινού), μετέφερε και μια προσωπική πτυχή της ζωής του, την άρνηση του Oxford University Press να δημοσιεύσει το βιβλίο του. Η κουλτούρα της ακύρωσης ευνοεί μια εχθρική προς την ελευθερία της έκφρασης στάση – κι αυτό δεν μπορούν να το δεχτούν οι δημοκράτες πολίτες. Όπως δεν είναι δυνατόν, αίφνης, οι σπουδές του φύλου να επιδιώκουν την εκτόπιση της βιολογίας και των συμπερασμάτων της από τις ζωές μας και, ιδίως, από την ερμηνεία της ζωής. Καλώς ή κακώς, η ζωή δεν αντιμετωπίζεται σε όλα με τον ακτιβισμό.

Και η επίκληση των συλλογικών ταυτοτήτων έχει στόχο την αντικατάσταση της έννοιας του πολίτη, με επιμέρους μικρότερες συλλογικότητες, ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Τον κατακερματισμό αυτό έχει περιγράψει ιδιαίτερα ο καθηγητής Μαρκ Λίλα (Κάποτε φιλελεύθερος και πάλι φιλελεύθερος, Επίκεντρο 2018). Ο φιλελευθερισμός των ταυτοτήτων, εξηγεί ο Λίλα, «εξόρισε τη λέξη “εμείς” από τον αξιοσέβαστο πολιτικό λόγο». Και οι θεωρίες του φύλου βάθυναν ακόμα περισσότερο τον κοινωνικό κατακερματισμό, ενώ υψώνουν ένα ανάχωμα προοδευτικότητας σε βάρος όσων ανησυχούν για πραγματικά ζητήματα: για την κατάρρευση του κύρους των θεσμών, για την αύξηση της ανασφάλειας, για την αμφισβήτηση του μοντέλου της φιλελεύθερης δημοκρατίας από μέσα (αφού η αντίδραση οδηγεί στο μοντέλο Τραμπ).

Αλλά ας μείνουμε στην επίθεση με αφορισμούς κατά του καθηγητή Μπερν και του περιοδικού που ζήτησε και δημοσίευσε την άποψή του. Σε αυτή την επίθεση, στους δημόσιους αφορισμούς καλύτερα οπαδών μιας κουλτούρας της ακύρωσης α λα ελληνικά, το Books’ Journal δεν θα μπει. Αρκεί μια δήλωση, ότι θα συνεχίσουμε να αξιολογούμε και να δημοσιεύουμε ό,τι θεωρούμε ότι προάγει τη χειραφέτηση και τον δημοκρατικό διάλογο, και ότι δεν φοβόμαστε κανένα δογματικό ιερατείο, ούτε πολιτικό, ούτε ιδεολογικό, ούτε λογοτεχνικό. Το περιοδικό επιδιώκει τις συναινέσεις και τις συζητήσεις, αλλά δεν φοβήθηκε τη διαφωνία και τον δημόσιο διάλογο που απορρέει απ’ αυτήν. Δεν επιδιώκει τη σύγκρουση με κανέναν, αλλά ούτε και τη φοβάται, όπως δεν τη φοβήθηκε στο παρελθόν και ούτε θα τη φοβηθεί στο μέλλον. Είμαστε απολύτως ανεξάρτητοι, οι ιδέες μας είναι καθαρές και η δημόσια ζωή μας είναι διάφανη. Και το περιοδικό, παρότι υψηλής επαγγελματικής αρτιότητας, είναι υπόθεση δημιουργικής ευφορίας και τίποτα άλλο. Οι συνεργάτες μας, επίσης, είναι όλοι γνωστοί, η καθεμιά και ο καθένας με διακριτή παρουσία στα δημόσια πράγματα, και ουδέποτε στερήθηκαν τη δυνατότητα της διατύπωσης της άποψής τους, της συμφωνίας ή της διαφωνίας τους με οτιδήποτε έχει δημοσιευτεί.

Γνωστοί είναι και οι καθηγητές ή οι συγγραφείς από τους οποίους ζητάμε τη γνώμη τους και με τους οποίους συνομιλούμε στο πλαίσιο συνεντεύξεων μαζί τους. Δεν επιδιώκουμε την ευκολία, ο λόγος μας δεν είναι επιγραμματικός, είναι αναλυτικός. Η ύλη μας για την παραγωγή της απαιτεί πολύ διάβασμα και πολύ κόπο, δεν απευθύνεται σε φανατικούς και προϋποθέτει ελεύθερους συνομιλητές, προϋποθέτει τη δημοκρατία – και φυσικά εγγράμματους και απροκατάληπτους αναγνώστες. Αυτά είναι ο κανόνας, τον οποίο απαρέγκλιτα τηρούμε 15 ολόκληρα χρόνια που, αδιαλείπτως, κυκλοφορούμε κάθε μήνα. Και δεν θα αλλάξουμε επειδή ομάδες φανατικών ιδεοληπτικών ενοχλούνται που αντέχουμε και συνεχίζουμε με διακριτή την παρουσία μας.

Συνέντευξη στον Γιώργο Ναθαναήλ

Οι συζητήσεις για το φύλο δεν έληξαν με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ και την (προσωρινή;) ήττα του κινήματος Woke στην Αμερική. Οι εντάσεις είναι έντονες ενώ, στα Πανεπιστήμια και στα περιβάλλοντα όπου ο δικαιωματισμός τροφοδοτεί την Αριστερά, πολλές και πολλοί προετοιμάζονται για τη ρεβάνς.