Σωτήρης Ριζάς

Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέτας

Στη δίνη του Εθνικού Διχασμού

Έφη Γαζή

10 Σεπτεμβρίου 1922, Σμύρνη. Ο Μουσταφά Κεμάλ μπήκε στην πόλη γύρω στις 5 το απόγευμα, στο πίσω κάθισμα μιας Mercedes-Knight, μοντέλου του 1911 και του απόλυτου συμβόλου εξουσίας. Το τουρκικό ιππικό περίμενε τον Κεμάλ παρατεταγμένο στην τουρκική συνοικία. «Με μια αστραπιαία κίνηση», αφηγείται μια αυτόπτης μάρτυρας, «δύο μακριές σειρές ιππέων τράβηξαν τα σπαθιά τους από τις θήκες [...] και ο ήλιος άστραφτε πάνω από το ατσάλι [...] Πάνω στο λείο μαρμάρινο πεζοδρόμιο προχωρούσαν τα κινούμενα τείχη από άνδρες και ατσάλι, άλογα που γλιστρούσαν και σηκώνονταν, ενώ το καμπυλωτό ατσάλι έλαμπε σαν αστραπή στη σκοτεινή ατμόσφαιρα των αψίδων» (Μίλτον Τζάιλς, Χαμένος παράδεισος).

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Ο Εθνικός Διχασμός όρισε σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα επεισόδια ήταν πολλά, και μερικά από τα κρισιμότερα ήταν η σύγκρουση Βενιζέλου και Κωνσταντίνου, οι εκλογές του 1920, η πολιτική των αντιβενιζελικών μετά την ήττα του Βενιζέλου σε κείνες τις εκλογές, η κλιμάκωση και τελικά η ήττα και η Καταστροφή. Τεύχος 137

Συνεχίστε...

31 Ιανουαρίου 2023

Ιστορία

Γιατί οδηγηθήκαμε στη Μικρασιατική Καταστροφή

Κωνσταντίνα Μπότσιου

Χάρτης που δείχνει τις ελληνικές αξιώσεις στη Διάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, 1919. Η μαύρη περιοχή δηλώνει τα εδάφη που διεκδικούσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στη διάσκεψη. Ο ελληνικός εθνικισμός διά του ελληνικού κράτους διεκδικούσε όλη την Ήπειρο (και το γεωγραφικό τμήμα της σημερινής Αλβανίας, έως Αυλώνα και Μπεράτι), σχεδόν σε όλη την έκτασή της τη Μακεδονία, την Ανατολική Ρωμυλία συμπεριλαμβανομένης της Φιλιππούπολης (σημερινό Πλόντιβ), την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη και τα στενά του Βοσπόρου, τα παράλια του Αιγαίου και τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, τα νησιά του Αιγαίου (η Ρόδος διεκδικείται από την Ιταλία), την Κρήτη και την Κύπρο (που διεκδικείται από την Αγγλία). Η σκιασμένη περιοχή στη Μικρά Ασία είναι διαφιλονικούμενη ανάμεσα σε Ελλάδα και Γαλλία. Ο χάρτης δημοσιεύτηκε στους New York Times. Αρχείο The Books’ Journal

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Το βιβλίο του ιστορικού Σωτήρη Ριζά εκκινεί από την ιδεολογία της Μεγάλης Ελλάδος και δίνει έμφαση στον ειδικό ρόλο που έπαιξε η διεκδίκηση της Μικράς Ασίας, στη στροφή από τον αναθεωρητισμό της Μεγάλης Ιδέας στον αντιαναθεωρητισμό. Ο συγγραφέας τοποθετεί τα αίτια της Καταστροφής όχι στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, αλλά στην αδυναμία αξιολόγησης της διεθνούς πολιτικής λόγω του Εθνικού Διχασμού. Πρόκειται για μια θέση που, χωρίς να αλλάζει το ισοζύγιο των ευθυνών, μεταφέρει το κέντρο βάρους από το εσωτερικό στο εξωτερικό μέτωπο δείχνοντας πώς ο Διχασμός εμπόδιζε τη σωστή λήψη απόφασης γιατί θόλωνε την αποτίμηση της διεθνούς πολιτικής.

Συνεχίστε...