Λογοτεχνία

«Κάποια εφημερίδα έκανε τελευταία μια έρευνα με το ακόλουθο θέμα: ποιο θα είναι κατά τη γνώμη σας το σημαντικό γεγονός που θα σημαδέψει το έτος 2000; Απάντησα χωρίς δισταγμό: ο θάνατός μου. Και επικαλέστηκα την τεράστια και μεγαλοπρεπή ακολουθία που θα συνοδεύσει τη σορό μου στο Πάνθεον, υπό τους ήχους του Αλεγκρέτο της 7ης Συμφωνίας του Μπετόβεν. Θα μου πει κανείς: γιατί να πεθάνετε το έτος 2000; Γιατί θα είμαι 76 ετών. Ο πατέρας μου πέθανε σ' αυτή την ηλικία, όπως κι ο πατέρας του κ.ο.κ. Είναι μια ωραία ηλικία για να πεθάνεις. Με λίγη τύχη και λογική, αποφεύγεις τα βάσανα και τις ταπεινώσεις των γηρατειών. Κι έπειτα φτάνει, δεν είναι αρκετή μια ζωή μέχρις εκεί;». Τα παραπάνω σημειώνονται στο βιβλίο του Μισέλ Τουρνιέ, Ο Τσαλαπετεινός (μετάφραση: Θανάσης Χατζόπουλος, Εξάντας, Αθήνα 1987). Ο γάλλος συγγραφέας πέθανε 15 χρόνια μετά, στις 18 Ιανουαρίου 2015 – και τον θυμόμαστε αρχικά παραθέτοντας δύο αποσπάσματα από αφηγήματά του.

 Michel Houellebecq, Υποταγή. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα γαλλικά: Λίνα Σιπητάνου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 308 σελ.

Δεν είναι μόνο η αποκρουστική του όψη που καλλιεργεί ο ίδιος ad nauseam. Ούτε οι προκλητικές του δηλώσεις για όσα και όσους καλό είναι να μην προκαλεί κανείς στις μέρες μας (τις γυναίκες, το Ισλάμ, τον Διαφωτισμό, τη Γαλλία, τους διανοούμενους, τους αριστερούς, τους κριτικούς...). Είναι ότι στη καρδιά της γραφής του Μισέλ Ουελμπέκ βρίσκεται η πιο ωμή και βάναυση αναζήτηση για έναν νέο ορισμό της ύπαρξης.

Michel Houellebecq, Υποταγή. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα γαλλικά: Λίνα Σιπητάνου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 308 σελ.

Michel Houellebecq, Μορφολογία της τελευταίας όχθης. Ποιήματα, μετάφραση από τα γαλλικά: Σπύρος Γιανναράς, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 97 σελ.

Δυσοίωνη προφητεία ή ρεαλιστική υπόθεση; Το νέο βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ περιγράφει μια Γαλλία όπου, υπό τον φόβο της κυριαρχίας της Aκροδεξιάς, η δημοκρατία αναθέτει τη διαχείρισή της σε έναν μετριοπαθή μουσουλμάνο ηγέτη. Τα στερεότυπα, περίσσεψαν και πάλι: ο συγγραφέας κατηγορήθηκε για ισλαμοφοβία, για σεξισμό, για αντι-ανθρωπισμό. Είναι όμως έτσι;

Jonathan Franzen, Purity: A Novel, Farrar, Straus and Giroux, 2015, 576 σελ.

Το νέο βιβλίο του Τζόναθαν Φράνζεν κινείται στην εποχή του Ίντερνετ, αλλά με έναν αφηγηματικό τρόπο που παραπέμπει στον Τολστόι. Ένας στιβαρός Αμερικανός γράφει έχοντας την πεποίθηση ότι εκπροσωπεί τους προβληματισμούς μιας αυτοκρατορίας και το μοναδικό εμπόδιο που βρίσκει μπροστά του είναι η ανάγκη να αποδεχθεί ορισμένες συμβάσεις που κάνουν ένα βιβλίο μπεστ σέλλερ. [TBJ]

Philipp Meyer, Αμερικάνικη Σκουριά. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Κωνσταντίνος Ματσούκας, Καστανιώτη, Αθήνα 2015, 416 σελ.

Ο Αμερικανός Φίλιπ Μάγιερ, στο πρώτο κιόλας μυθιστόρημά του, προσπάθησε με όχημα θεματικές όπως η φιλία, η ανεργία και η αποβιομηχάνιση να γράψει ένα μυθιστόρημα για τις σύγχρονες ΗΠΑ. Φώτισε ηθελημένη μια πλευρά απούσα από τα πρωτοσέλιδα και την κοινή γνώμη εκτός Αμερικής – και έπεισε τους αναγνώστες ότι ένα λογοτεχνικό αστέρι γεννιέται.

Κάλλια Παπαδάκη, Δενδρίτες. Μυθιστόρημα, Πόλις, Αθήνα 2015, 240 σελ.

Πού «συναντιούνται» ένα ηφαιστειογενές νησί, ένα ιταλικό χωριό και μια ιρλανδική κοιλάδα; Στο Κάμπντεν του Νιου Τζέρσεϋ, απαντά η Κάλλια Παπαδάκη. Στους Δενδρίτες της, γενεαλογικές ιστορίες μεταναστών πλέκονται περίτεχνα, αναδεικνύοντας τη μάχη για ενσωμάτωση και το αέναο κυνήγι της επιτυχίας. (TBJ)

Άκης Παπαντώνης, Καρυότυπος, Κίχλη, Αθήνα 2014, 120 σελ.

Υπήρξε μια τάση, έλληνες συγγραφείς να τοποθετούν τη δράση των βιβλίων τους σε πόλεις του εξωτερικού. Το ίδιο κανει και ο Άκης Παπαντώνης, με το πρώτο βιβλίο του. Ο συγγραφέας δεν ανήκει σε αυτή την τάση, κι ας μη διαδραματίζεται η πλοκή του στην Ελλάδα. Το πρώτο βιβλίο του δεν είναι κοσμοπολίτικο, επειδή δεν είναι στη βάση του ελληνικό. Είναι ευρωπαϊκό. Ο Παπαντώνης γράφει για τη βρετανική εμπειρία του χωρίς να παρεμβάλει το φίλτρο της καταγωγής του, ως κάποιος που έχει απολέσει την ελληνική του ταυτότητα. Ο ήρωάς του δεν συγκρίνει το εκεί με το εδώ, υπάρχει μόνο το εκεί. Αναδημοσίευση από το τεύχος 60 του Books' Journal (Νοέμβριος 2015).

Wolfgang Herrndorf, Βερολίνο, γεια, μετάφραση από τα γερμανικά: Απόστολος Στραγαλινός, Κριτική, Αθήνα 2015, 280 σελ.

Θα μπορούσε να είναι ένα roadtrip. Ο συγγραφέας του, ο γερμανός Βόλφγκανγκ Χέρντορφ, ήθελε να γράψει για γερμανική εκδοχή του Χακ Φιν – η μάλλον, ένα κείμενο που να αφηγείται την απόδραση από την πόλη σύγχρονων παιδιών, που διεκδικούν την περιπέτεια, ένα κράμα επιρροών από τον Μαρκ Τουέιν ή τον Έντγκατ Άλλαν Πόε. Τα κατάφερε, έφτιαξε ένα απολαυστικό αφήγημα που φαινομενικά απευθύνεται σε εφήβους, αλλά όχι μόνο – κι έγινε ο ίδιος, άθελά του, δραματικό πρόσωπο, που δεν του έμελλε να απολαύσει τη δόξα και τις βραβεύσεις. Η ελληνική έκδοση ενός πολυδιαβασμένου στην Ευρώπη βιβλίου ανέδειξε το ύφος του. Αναδημοσίευση από το τεύχος 60 του Books' Journal.

Τι είναι Ο Αγώνας μου; Για τον νορβηγό συγγραφέα Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ ήταν μια προσπάθεια να κατακτήσει τη ζωή. Ο σκοπός του δεν ήταν να γνωρίσει τον εαυτό του, αλλά να γράψει ένα μυθιστόρημα. Και το έκανε μέσα από ένα παιχνίδι με καθρέφτες, ξεδιπλώνοντας τον εαυτό του όπως μια ρώσικη μπαμπούσκα. Κάπως έτσι έγραψε έξι τόμους. Αναδημοσίευση από το τεύχος 60 του Books' Journal, Nοέμβριος 2015.

Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, Ένας θάνατος στην οικογένεια (Ο αγώνας μου – Βιβλίο πρώτο), μετάφραση από τα νορβηγικά: Σωτήρης Σουλιώτης, Καστανιώτη, Αθήνα 2015, 543 σελ.

Karl Ove Knausgaard, Mystruggle (1,2,3), μετάφραση από τα νορβηγικά στα αγγλικά: DonBartlett, Vintage

Λίγο πριν τοποθετηθεί στα βιβλιοπωλεία ο δεύτερος τόμος της οικογενειακής σάγκα του Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, Ο αγώνας μου, αναδημοσιεύουμε την προσέγγιση στον συγγραφέα και το έργο του της Ξένιας Κουναλάκη, από το τεύχος 60 του Books' Journal, Νοέμβριος 2015.