Τι είναι τα self-test και σε τι μας προστατεύουν;
Τα αυτοδιαγνωστικά οικιακά τεστ ανίχνευσης κορωνοϊού, τα self-test, είναι τεστ αντιγόνου που μπορούμε να τα πραγματοποιούμε χωρίς την υποστήριξη επαγγελματία υγείας.
Σύμφωνα με όλες τις μελέτες για τον νέο κορωνοϊό και την προσπάθεια ελέγχου της πανδημίας, οι συχνοί έλεγχοι με χρήση τεστ αντιγόνου βοηθούν στον περιορισμό της διασποράς του ιού, αφού στόχος είναι να πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα εκατομμύρια τεστ, συμπληρωματικά με τα μοριακά και τα rapid test. Προστέθηκε δηλαδή ένα σύστημα μαζικής και εβδομαδιαίας παρακολούθησης, που βελτιώνει την επιδημιολογική επιτήρηση.
Πώς λειτουργούν; Είναι αξιόπιστα;
Τα self-test αναμένεται να συμβάλουν στην έγκαιρη ανεύρεση ασυμπτωματικών φορέων του ιού οι οποίοι δεν θα είχαν λόγο να εξεταστούν, αλλά άθελά τους θα συνέβαλλαν στην περαιτέρω διασπορά του. Έχουν βαθμό ευαισθησίας και εγκυρότητας 92%-100%. Ήδη, για να ανοίξουν τα σχολεία, η υποχρέωση μαθητών και καθηγητών να υποβάλλονται σε εβδομαδιαίο τεστ ταχείας ανίχνευσης του κορωνοϊού έφερε αποτελέσματα. Επόμενη προτεραιότητα είναι όσοι δραστηριοποιούνται στην ακτοπλοΐα και τη ναυτιλία, στο λιανεμπόριο, στις επιχειρήσεις, στην εστίαση, στις επιχειρήσεις τουρισμού, στη μεταποίηση και στα δικαστήρια.
Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, η υποχρεωτικότητα της διενέργειας των self-test θα εγγυηθεί την εύρυθμη και ασφαλή επανεκκίνηση της εκπαίδευσης, καθώς και ζωτικών κλάδων της οικονομίας, επιτρέποντας «ό,τι ανοίγει να μην ξανακλείσει». Αξίζει να σημειωθεί ότι τον περασμένο Νοέμβριο στη Σλοβακία διατέθηκαν μαζικά τεστ αντιγόνου, τα οποία επέτρεψαν την έγκαιρη απομόνωση των κρουσμάτων με συνέπεια την πτώση των δεικτών, γεγονός που επέτρεψε να μείνουν ανοιχτά τα καταστήματα και τα σχολεία.
Η χρησιμότητα των self-test καταγράφεται σε μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Yale, σύμφωνα με την οποία αν είχε προωθηθεί η εβδομαδιαία διάθεση οικιακών τεστ στις ΗΠΑ θα απέτρεπε 2,8 εκατομμύρια μολύνσεις και 15.700 θανάτους.[1]
Πώς θα διατίθενται;
Όσοι υποχρεούνται (και σύντομα όλος ο πληθυσμός) θα προμηθεύονται τα self-test από το φαρμακείο της γειτονιάς τους δωρεάν, με την επίδειξη του ΑΜΚΑ και της αστυνομικής ταυτότητάς τους. Κάθε ασφαλισμένος δικαιούται ένα self-test την εβδομάδα, συνολικά τέσσερα κάθε μήνα, για διάστημα δύο μηνών.
Οι φαρμακοποιοί, πρωταγωνιστές σε αυτό το στάδιο, είναι πρόθυμοι να εκπληρώσουν τον ρόλο που τους έχει αναθέσει ο κυβερητικός σχεδιασμός Πολιτικής Υγείας για την ομαλή διανομή των self-test. Χρειάζεται πάντως να απαντηθούν άμεσα τα ερωτήματα των φαρμακοποιών για τον αριθμό των τεστ τα οποία θα δοθούν σε κάθε φαρμακείο ώστε να καλύπτεται η ζήτηση, χωρίς να πρέπει να γίνονται αναγκαστικές διακρίσεις στο ποιος θα πρωτοπάρει τεστ ακόμα και σε αυτούς που τα δικαιούνται από την πρώτη κιόλας μέρα.
Πώς γίνονται;
Τα αυτοδιαγνωστικά τεστ είναι πολύ απλά στη χρήση. Κατά κύριο λόγο είναι ρινικά τεστ ή τεστ λήψης σιέλου. Διεξάγονται στο σπίτι και όχι στα φαρμακεία, γι’ αυτό μαζί με το τεστ δίνεται ειδικό έντυπο με οδηγίες για τη σωστή λήψη του δείγματος και τη διαδικασία ολοκλήρωσης του διαγνωστικού ελέγχου. Το υπουργείο Υγείας έχει αναρτήσει στο διαδίκτυο ειδικό βίντεο για τη διαδικασία διενέργειας του τεστ.
Αναμένονται περαιτέρω οδηγίες για την περίπτωση που κάποιος πολίτης χρήζει ανάγκης βοήθειας από τον ίδιο τον φαρμακοποιό για επιτυχή διεκπεραίωση του τεστ.
Τα επόμενα βήματα: τι γίνεται όταν ένα τεστ βγει θετικό;
Οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί, οι πρώτοι που δικαιούνται τεστ, υποχρεούνται να το διεξάγουν στο σπίτι τους από 24 έως 48 ώρες πριν βρεθούν στο μάθημα και το αποτέλεσμα πρέπει να δηλώνεται στην πλατφόρμα self-testing.gov.gr.
Όταν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό, ο γονέας υπογράφει τη σχετική βεβαίωση, η οποία εκδίδεται από την πλατφόρμα. Η βεβαίωση αυτή επιτρέπει την είσοδο του μαθητή στο σχολείο και την παρακολούθηση των μαθημάτων του για μια εβδομάδα, οπότε και θα χρειαστεί επανάληψη του self-test.
Σε περίπτωση που το αποτέλεσμα του τεστ είναι θετικό, χρειάζεται με υπευθυνότητα να δηλώνεται στην πλατφόρμα self-testing.gov.gr όπου και εκδίδεται έγγραφο με το οποίο θα μπορούν σε συγκεκριμένες δημόσιες υγειονομικές δομές –οι οποίες και αναγράφονται στην πλατφόρμα– να κάνουν άμεσα επαναληπτικό rapid test. Αυτό το δεύτερο τεστ επαλήθευσης θα μπορούσε να διεξαχθεί και σε ιδιωτικό εργαστήριο, με οικονομική επιβάρυνση του πολίτη. Με το δεύτερο θετικό αποτέλεσμα, δικαιολογείται η απουσία του μαθητή από το σχολείο όσο και του εκπαιδευτικού και εργαζόμενου.
Πώς μπορούν να συμβάλουν τα self-test στον έλεγχο της πανδημίας;
Με τη διενέργεια του εβδομαδιαίου οικιακού self test απο τους ίδιους τους πολίτες, εντοπίζονται εγκαίρως οι ασυμπτωματικοί ή και οι προσυμπτωματικοί ασθενείς, δηλαδή αυτοί που μπορεί να μην έχουν συμπτώματα τη χρονική στιγμή του τεστ αλλά θα εμφανίσουν συμπτώματα τις επόμενες μέρες. Αυτό έχει αποτέλεσμα την έγκαιρη ανίχνευση, την απομόνωση των θετικών κρουσμάτων και συνεπώς την ιχνηλάτηση των επαφών τους για να σπάσει η αλυσίδα μετάδοσης του ιού.
Το ουσιαστικό όμως είναι να καταλάβουμε όλοι μας ότι χωρίς να παρακάμπτεται το εξαιρετικά σημαντικό στάδιο της διάγνωσης ενός θετικού κρούσματος, προστίθεται τώρα η ατομική αυτοδιάγνωση και η αυτοπροστασία ως σύστημα στενής παρακολούθησης. Προφανώς, χρειάζεται συνέπεια και ειλικρίνεια όσων κάνουν το τεστ για τη διαχείριση του αποτελέσματος.
Παρατηρείται λοιπόν η μετατόπιση της ευθύνης από την πολιτική κοινότητα στην επιστημονική ώστε να καταλήξει στους απλούς πολίτες.
Η Πολιτική λοιπόν σε αυτή τη χρονική στιγμή μπορεί να είναι η εξαγγελία της κυβέρνησης για την διενέργεια των self tests και η δωρεάν διάθεσή τους απο τα φαρμακεία στους πολίτες.
Μην ξεχνάμε: το self-test είναι απαραίτητο εργαλείο ελέγχου, άρα απομόνωσης και περιορισμού της διάδοσης του κορωνοϊού, που μαζί με τα εμβόλια και τις παραδοσιακές μεθόδους προφύλαξης (μάσκα, κοινωνικές αποστάσεις, πλύσιμο χεριών κ.λπ.) επιτρέπει την ανάσχεση της πανδημίας, την αποτροπή πολλών θανάτων, την αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας και τη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας.
Οι φαρμακοποιοί, όπως πάντα στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της πανδημίας, είναι πρόθυμοι να εκτελέσουν τον σημαντικό ρόλο τους σε αυτό το στάδιο: να διανέμουν χωρίς καθυστέρηση τα τεστ που παραλαμβάνουν, να ενημερώνουν καθώς και –ας μην κρυβόμαστε– να βοηθούν αφιλοκερδώς στη διεξαγωγή του τεστ αν αυτό τους ζητηθεί.
[1] https://news.yale.edu/2021/03/11/home-based-rapid-testing-covid-19-could-prevent-infections
