web only

Ανακοινώθηκε, στις 27 Οκτωβρίου 2023, ο θάνατος σε ηλικία 87 ετών του καθηγητή αρχαιολογίας Πέτρου Θέμελη, του επιστήμονα που συνέδεσε το όνομά του με την ανασκαφή της αρχαίας Μεσσήνης, την οποία μετέτρεψε σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Εκτός των άλλων, ο εκλιπών είχε τιμήσει με τη συνεργασία του το Books’ Journal.

Είναι ένα τόσο δα συμπαθέστατο ζωάκι, ο Χαμαιλέων. Να το φανταστούμε όχι ως απλώς μεταβάλλον χρώματα -πράγμα κοινότοπο και ούτε άξιο να το αναφέρει κανείς- αλλά και την ίδια του τη μνήμη. Θα ήταν ένα ζώο που δεν έχει βιογραφία, διότι δεν είναι πια «εκείνο που δεν ήταν έτσι πριν». Απλά, είναι σε κάθε φάση του καινούργιο: κυριολεκτικά ένα ζώο διαφορετικό.

Η απόλυτη μυστικότητα της προετοιμασίας της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, η οργάνωση και η έκτασή της και η ανηλεής εκτέλεσή της αλλά και το μέγεθος και η βαρύτητα των πιθανολογηθέντων αντιδράσεων του Ισραήλ, οι οποίες  προφανώς είναι όχι απλώς αναμενόμενες αλλά ευπρόσδεκτες, οδηγούν στη λογική υπόθεση ότι η επίθεση είναι το πρώτο μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου εις βάρος του Ισραήλ και γενικότερα της Δύσης η οποία συντάσσεται με το Ισραήλ. Οι αντίπαλοι δεν είναι άγνωστοι: ανεπιφύλακτα Ρωσία, Ιράν, Βόρεια Κορέα. Με επιφυλάξεις, Κίνα και Τουρκία.

Πιστεύει κανείς πως εκείνοι που, με επίγνωση όλων των συνθηκών και του συσχετισμού δυνάμεων, σφάζουν βιάζουν εξευτελίζουν αμάχους, ενήλικους και γέρους, βρέφη και εφήβους που διασκεδάζουν, προκειμένου έτσι να προκαλέσουν τα προβλέψιμα αντίποινα του Ισραήλ, προκειμένου δηλαδή να προκαλέσουν το χαμό χιλιάδων ζωών Παλαιστινίων και, με τον τρόπο αυτό, να ασκήσουν την όποια πολιτική τους, πιστεύει κανείς πως εκείνοι που χρησιμοποιούν τους Παλαιστίνιους όχι μόνο ως ασπίδα, αλλά και ως στόχο για τα απέναντί τους όπλα, θα δίσταζαν για κάποιο λόγο να χτυπήσουν ένα νοσοκομείο της Γάζας.

Πιστεύει κανείς πως στα στρατηγεία όπου σχεδιάστηκαν οι επιθέσεις του Οκτωβρίου, είτε κατά λάθος ήταν η έκρηξη στο νοσοκομείο, πράγμα απίθανο με τόσα θύματα, είτε σχεδιασμένη, υπάρχουν κάποιοι που να μη χαίρονται για μια ακόμα πετυχημένη κίνηση πάνω στη σκακιέρα που έχουν στήσει.

Η Λουίζ Γκλυκ δεν μένει πια εδώ. Η ποιήτρια που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2020, η οποία κατά την επιτροπή του βραβείου «με μια λιτή ομορφιά κάνει την ατομική ύπαρξη καθολική», πέθανε στις 13 Οκτωβρίου 2023, σε ηλικία 80 χρόνων.

Να ηττηθεί λοιπόν συντριπτικά η Χαμάς. Το σύμπλοκο γεωπολιτικών συμφερόντων και μιας αντίθεσης που τη λέμε  «πολιτισμική» –αδύναμος όρος, εδώ το πράγμα είναι πιο απλό και απόλυτο: «δεν μπορείς να υπαρχεις, η ύπαρξή σου είναι ασύμβατη με τη δική μου»– δεν το έχει δύσκολο να στήσει την επόμενη Χαμάς, τα υλικά, οι ανθρώπινες ζωές, είναι εκεί, διαθέσιμα και φτηνά.

Με αφορμή τη δικαιολόγηση των απάνθρωπων πρακτικών των τρομοκρατών της Χαμάς από ορισμένους «ρεαλιστές» πάνω σε μια interest-based λογική, κάνω ορισμένους παραλληλισμούς με τη σκέψη του Χομπς, η οποία –αδίκως αν ρωτάτε τη γνώμη μου– έχει συνδεθεί με τον κυνισμό. Η κυρίαρχη ερμηνεία πάντως, αν και όχι η μοναδική, καθώς ήδη προκύπτουν νέες μελέτες που δίνουν διαφορετική διάσταση στη χομπσιανή πολιτική φιλοσοφία, περιγράφει τον Χομπς ως κυνικό και ακραιφνή ρεαλιστή που δεν πίστευε στην ύπαρξη ηθικών περιορισμών κατά τη διεξαγωγή του πολέμου. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν προκύπτει από μια συνολική εξέταση των γραπτών του, βασίζεται δε σε μια αποσπασματική, και τελικώς παραπλανητική, ερμηνεία τους. Όσον αφορά την ωμότητα και την αναλγησία, ο άγγλος φιλόσοφος έχει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα να μας πει.

Σε μεγάλη καθημερινή εφημερίδα των Αθηνών δημοσιεύεται ρεπορτάζ για την κατάσταση που επικρατεί στην Γάζα μετά την επίθεση της Χαμάς, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι μια μητέρα έξι παιδιών, κάτοικος της Γάζας, αφού έλαβε ειδοποίηση από τις δυνάμεις του Ισραήλ ότι η περιοχή που κατοικεί θα βομβαρδιστεί, κατέφυγε σε ασφαλές σημείο, το οποίο της υποδείχθηκε επίσης από τις δυνάμεις του Ισραήλ, και προφανώς επιβίωσε μαζί με τα παιδιά της. Το σπίτι καταστράφηκε κατά το βομβαρδισμό και επιστρέφοντας στα ερείπια αναρωτήθηκε, όπως μας λέει το ρεπορτάζ στην επικεφαλίδα: «Τι έκαναν τα παιδιά μου για να το αξίζουν αυτό;»

Πόσο καιρό έχουμε να ακούσουμε Έλληνα πολιτικό να μιλά για τον παλαιστινιακό λαό; Όλοι ξέρουν την απάντηση. Ακόμη κι έτσι όμως, οι δηλώσεις του πρωθυπουργού, από τις οποίες απουσιάζει η παραμικρή μνεία στην ανάγκη επίλυσης του ισραηλινο-παλαιστιανικού προβλήματος κι αναφέρονται μόνο στο δικαίωμα αυτοάμυνας του Ισραήλ (το οποίο έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται με τον φόνο εκατοντάδων κατοίκων της Γάζας) σκανδαλίζουν.

Η Χαμάς ελέγχει μια στενή λωρίδα μήκους 41 χλμ. και πλάτους 6-12 χλμ., όπου ζουν κοντά 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι. Μια έκταση μικρότερη από τη Λευκάδα ή την Άνδρο.