Σύνδεση συνδρομητών

Μαίρη Κουκουλέ (1939-2025): η συλλέκτρια της νεοελληνικής αθυροστομίας

Τρίτη, 28 Ιανουαρίου 2025 13:06
Η Μαίρη Κουκουλέ με τον Ηλία Πετρόπουλο.
Φωτογραφία αρχείου
Η Μαίρη Κουκουλέ με τον Ηλία Πετρόπουλο.

Πέθανε η γεννημένη το 1939 Μαίρη Κουκουλέ, λαογράφος, γνωστή κυρίως για ένα μνημειώδες έργο: τη Νεοελληνική Αθυροστομία, μια τρίτομη συλλογή λαογραφικού υλικού απ’ όλη την Ελλάδα που περιλαμβάνει βωμολοχίες, σεξουαλικά υπονοούμενα, σκωπτικές παραλλαγές τραγουδιών και βωμολοχικές παροιμίες. Η Μαίρη Κουκουλέ ήταν σύντροφος του Ηλία Πετρόπουλου.

Η Μαίρη Κουκουλέ είχε γεννηθεί στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το 1960 έφυγε στο Παρίσι, όπου συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόννη, στο Collège de France και στην École Pratique des Hautes Études.

Έζησε τα γεγονότα του Μάη του ’68 σαν μια βαθιά βιωματική εμπειρία που καθόρισε τους προβληματισμούς της. Εξίσου καθοριστική ήταν η σχέση της με τον Ηλία Πετρόπουλο και η δική του έρευνα στις ελληνικές υποκουλτούρες.

Τη δουλειά της γύρω από τη νεοελληνική αθυροστομία την περιγράφει υποδειγματικά στον Θοδωρή Αντωνόπουλο, για τη Lifo:

Η Νεοελληνική Αθυροστομία εκδόθηκε από τη Νεφέλη πρώτη φορά τη δεκαετία του ’80 και έγινε μπεστ σέλερ – μας αρέσουν, βλέπεις, τα «τσιμπημένα», αλλά κανείς δεν τολμούσε να τα πλησιάσει ώς τότε. Για να ολοκληρωθούν οι τρεις πρώτοι τόμοι, οι οποίοι αφορούν την προφορική παράδοση, χρειάστηκαν πολλά χρόνια σκληρής δουλειάς, πολλά ταξίδια ανά την Ελλάδα επίσης – το πρώτο χειρόγραφο το έδωσα στον Δουβίτσα της Νεφέλης το ’83, που ταξίδεψε επί τούτου στο Βερολίνο, όπου βρισκόμουν τότε. Πολύς κόσμος με βοήθησε, τα ίδια τα παιδιά μου και οι φίλοι τους, όπου απευθύνθηκα αρχικά ώστε να καταγράψω τις αθυροστομίες των νεότερων γενιών, συγγραφείς, καλλιτέχνες, απλοί λαϊκοί άνθρωποι, γέροι, γριές, χήρες, ακόμα και παπάδες που ξέρουν περισσότερα απ’ όσα φαντάζεσαι. (Ολόκληρος ο μονόλογος-συνέντευξη της Μαίρης Κουκουλέ στο σύνδεσμο: https://www.lifo.gr/culture/vivlio/mairi-koykoyle-i-airetiki-laografos-poy-kategrapse-ti-neoelliniki-athyrostomia)

Το τρίτομο έργο επανακυκλοφόρησε το 2019 από τις εκδόσεις Νεφέλη. Στα κατάλοιπά της πρέπει να υπάρχει ακόμα το υλικό ενός ακόμα τόμου που σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας της λαογράφου εστιάζει στη λογοτεχνία.

Ηλίας Κανέλλης

Δημοσιογράφος, εκδότης του περιοδικού Books' Journal. Σπούδασε κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες και κινηματογράφο. Εξέδωσε και διεύθυνε το περιοδικό Κάμερα, υπήρξε κριτικός κινηματογράφου και αρχισυντάκτης του περιοδικού Αντί, εργάστηκε ως επιφυλλιδογράφος στην Εποχή, στην Ελευθεροτυπία, στην Εξουσία, στην Athens Voice, στο Βήμα, στο Protagon.gr και, τα τελευταία χρόνια, στα Νέα. Για πολλά χρόνια έκανε καθημερινή εκπομπή στον ραδιοφωνικό σταθμό Αθήνα 9,84 ενώ συνεργάστηκε ως πολιτικός αναλυτής με την τηλεόραση της ΕΡΤ. Ίδρυσε και διεύθυνε την εφημερίδα του Φεστιβάλ Αθηνών εφ. Έχει γράψει το βιβλίο Εθνοχουλιγκανισμός: Εκφράσεις της νεοελληνικής ιδεολογίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 της Αθήνας (εκδόσεις Οξύ) και έχει επιμεληθεί τις κινηματογραφικές μονογραφίες Σταύρος Τορνές (με τον Σταύρο Καπλανίδη και, για την ιταλική έκδοση, με την επιπλέον συνεργασία του Sergio Grmek Germani), Κώστας Γαβράς και Σταύρος Τσιώλης. Σε λίγο θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του, Το κιτς του ΣΥΡΙΖΑ.

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.