Σύνδεση συνδρομητών

Αρχαιολογία

Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέτας

Στο βιβλίο του Ελλάδος Περιήγησις, έναν ταξιδιωτικό οδηγό για Έλληνες και Ρωμαίους αρχαιολάτρες, ο περιηγητής Παυσανίας από τη Λυδία της Μικράς Ασίας αναφέρει ότι επισκέφθηκε την πόλη της Μεσσήνης στα μέσα περίπου του 2oυ αιώνα μ.Χ. όπου θαύμασε τις ισχυρές οχυρώσεις της, τα δημόσια κτίρια και τα ιερά της, καθώς και τα σπουδαία έργα τέχνης με τα οποία ήταν διακοσμημένα.[i] Η πόλη της αρχαίας Μεσσήνης ιδρύθηκε το 369 π.Χ. στις νότιες πλαγιές του στρατηγικής σημασίας όρους Ιθώμη, αφού ο στρατός του Θηβαίου στρατηγού Επαμεινώνδα είχε μόλις απελευθερώσει οριστικά τους Μεσσήνιους από τους Λακεδαιμονίους. Ο Παυσανίας θα δει αγάλματα του Επαμεινώνδα στο Ιεροθύσιο (χώρος τελετουργικών συνεστιάσεων κατά τη διάρκεια θρησκευτικών εορτών) και στο Ασκληπιείο, όπου η πόλη τον τιμούσε ως ισόθεο ήρωα οικιστή της.[ii] 

01 Αυγούστου 2023

Τα θεμέλια της ελευθερίας

Δημήτρης Ι. Κυρτάτας

Christian Meier, Ένας πολιτισμός ελευθερίας: Η αρχαία Ελλάδα και οι απαρχές της Ευρώπης, μετάφραση από τα γερμανικά: Αννέτε Φώσβινκελ, επιστημονική επιμέλεια και επίμετρο: Δημήτρης Κυρτάτας, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2019, 390 σελ.[*]

Ο Κρίστιαν Μάιερ έγραψε το βιβλίο του Ένας πολιτισμός ελευθερίας με τη σκέψη στραμμένη στο παρόν και το μέλλον. Το παρελθόν τον ενδιαφέρει πρωτίστως για την επικαιρότητά του και για τον τρόπο με τον οποίο επηρέασε και επηρεάζει την πολιτική και τον πολιτισμό στη σύγχρονη Ευρώπη και, γενικότερα, τον σύγχρονο κόσμο. Θέτει έτσι ερωτήματα που μας αφορούν σήμερα και που θα μας απασχολήσουν αύριο. (τεύχος 124)

19 Δεκεμβρίου 2021

Οι εργασίες και τα ευρήματα της ερευνητικής αποστολής στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

06 Νοεμβρίου 2021

«Τράτζικ! Τράτζικ!»

Κωνσταντίνος Πίττας

Τα «τσιμέντα» της Ακρόπολης σε δύο φωτογραφίες, από το ίδιο σημείο και με τον ίδιο φακό, το πρωί της 11ης Απριλίου: η πρώτη είναι παρμένη από το ύψος του ματιού, η δεύτερη από χαμηλά. Βάζω στοίχημα ότι έχετε δει πιο πολύ εικόνες σαν την δεύτερη. Σε αυτήν, ο  διάδρομος φαίνεται λεωφόρος! Πάει, «την τσιμέντωσαν την Ακρόπολη!» Ή, αλλιώς, «η νέα διαδρομή δεν σεβάστηκε το μνημείο» (αν είστε πιο σοβαροφανής). Η προπαγάνδα μπορεί να πει τα ψέματά της με απλά, απλούστατα οπτικά τρικ. Ένα προσεκτικό μάτι, βέβαια, καταγράφει την κλίμακα που βάζουν οι ανθρώπινες σιλουέτες και διαπιστώνει το αληθινό πλάτος του διαδρόμου.

Άλλο ψέμα: τα ίδια τα «τσιμέντα», που δεν είναι τσιμέντα, δηλαδή μπετόν όπως το ξέρουμε. Είναι μια σκληρή επιφάνεια από αδρανή υλικά και πολύ λίγο τσιμέντο, είναι στο χρώμα της άμμου, αντιολισθητική και ασφαλής στο περπάτημα. Η επιπεδότητά της και η ουδέτερη όψη της αναδεικνύουν το τρισδιάστατο μεγαλείο του Παρθενώνα δίπλα της, αντί να το μειώνουν, εντείνουν την αίσθηση του ύψους του, γιατί τα μάτια βλέπουν πάντα μεσω συγκρίσεων και αντιθέσεων (οριζόντιο-κάθετο). Πριν, που ήταν και ο διάδρομος ανάγλυφος, δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Άσε που τότε ο επισκεπτης κοίταζε κάτω, εκεί πού πατούσε, για να μην τραυματιστεί. Τωρα μπορεί να συγκεντρωθεί στο μνημείο. Το καλοκαίρι η Ακρόπολη δέχεται μέχρι και 40.000 επισκέπτες τη μέρα. Έπρεπε να προσφέρουν μιαν ασφαλή επίσκεψη του ιερού βράχου σε όλους αυτούς. Δεν «κατέστρεψαν την Ακρόπολη για τα εισιτήρια» (ακούστηκε και αυτό το ιδεολόγημα), το μνημείο δεν είναι οικόπεδό μας να το κλείσουμε (όπως έκανε ο Ερντογάν για την Αγια-Σοφιά), ανήκει στην ανθρωπότητα και οφείλουμε να είναι επισκέψιμο και ασφαλές για όλους.

Άλλο παραμύθι: η «μη αναστρέψιμη βλάβη του μνημείου». Μα οι διαδρομές είναι σε κομμάτια λιγων τετραγωνικών το καθένα, που πατάνε σε μεμβράνες και ενώνονται με αρμούς, μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα σε λίγες δεκαετίες, αν υπάρχει τότε καταλληλότερο υλικό. Και άλλα ψέματα, όπως για το «πλάτος που πνίγει τα Προπύλαια» (πώς θα χωρούσε τόσος κόσμος τη στιγμή που φτάνει επάνω και βλέπει πρώτη φορά τον Παρθενώνα και φωτογραφίζει μαζικά, αν είχαν κρατήσει τη στενή χάραξη του Τραυλού;), και άλλα που δεν χωράνε σε αυτό το σημείωμα.

Γνώρισα τον Μανόλη Κορρέ το 1990. Εντυπωσιάστηκα αμέσως από τη γνώση που είχε και το πάθος του για την Ακρόπολη από τότε – ο άνθρωπος ήταν ταγμένος! Όπως εντυπωσιάστηκα και από την τιτάνια προσπάθεια που γινόταν στο βράχο από τον ίδιο και άλλους, τα καλύτερα μυαλά του Πολυτεχνείου, για την αναστύλωσή της, ήδη από το 1975! Μέσα από τις συμπληγάδες του ελληνικού Δημοσίου, με ό,τι αυτό σημαίνει. Όταν πρόσφατα ξέσπασε ο θόρυβος για τα «τσιμέντα», δεν το χωρούσε το μυαλό μου ότι αυτός ο άνθρωπος, με αυτή τη γνώση, θα μπορούσε να κάνει τέτοιο έγκλημα στην Ακρόπολη, στην οποία αφιέρωσε τη ζωή του – σε λίγο κλείνει 50 χρόνια ενασχόλησης, αποκλειστικής, μαζί της! Γιατί δικό του σχέδιο είναι οι νέες διαδρομές, με συνεργασία και έγκριση από το ΚΑΣ έγιναν όλα, και στο τέλος μόνο πήρε και την έγκριση από το υπουργείο. Κατάλαβα, βλέποντας και μόνος μου ότι είχε πέσει και ο ίδιος και το σχεδιό του θύματα της αντιπολιτευτικής μάχης με κάθε μέσο. Για να χτυπηθεί τώρα μια υπουργός που, ούτως ή άλλως, είναι προσωρινή (αν είχε παραδοθεί πριν από δύο χρόνια το έργο, δεν θα είχε ακουστεί τίποτα). Η Ακρόπολη, όμως, θα είναι και αύριο εδώ, όπως δυστυχώς και τα πάθη μας.

ΥΓ. Φεύγοντας, ήμουν στα Προπύλαια την ωρα που κατέφθανε από την είσοδο μια παρέα. Μια κοπέλα, πριν τα πατήσει ακόμα τα «τσιμέντα», τα είδε κι έβγαλε φωνή μεγάλη: «Τράτζικ! Τράτζικ!..». Δεν μπορούσες να μη γελάσεις. Είναι απίστευτο το πώς η προπαγάνδα ντρεσάρει συνειδήσεις και ανθρώπους, και όχι μόνο από το στενό κομματικό ακροατήριο, που πιστεύει ούτως ή άλλως τα πάντα. Είναι σατανικό όπλο η προπαγάνδα, απλώνεται υπόγεια μέσα στον κοινωνικό ιστό και τα δηλητηριάζει όλα. Όσο για την κοπελίτσα, έβγαλε αμέσως μια σέλφι με την παρέα της και τα μπετά, με φόντο τον Παρθενώνα, είχαν ξεμπερδέψει με την Ακρόπολη. Τι ξέρει τώρα ο Κορρές; σαμπουάν δεν φτιάχνει αυτός;

13 Απριλίου 2021