Το χιόνι, ο Δνείπερος... Δεν υπάρχει στον κόσμο πιο όμορφη πόλη από το Κίεβο.

 Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ

Ήταν τρεις αδελφοί, ο Κίι, ο Σεκ κι ο Χορίβ, και είχαν μια αδελφή, τη Λίμπεντ. Ο Κίι ζούσε σε ένα λόφο, εκεί κοντά που είναι τώρα η κάθοδος Μπορίτσεφ, κι ο Σεκ ζούσε στονλόφο που τώρα ονομάζεται Σεκοβίτσα, και στον τρίτο λόφο ζούσε ο Χορίβ, κι έτσι ο λόφος αυτός πήρε το όνομά του και λέγεται Χορεβίτσα. Έχτισαν μια πόλη και την ονόμασαν Κίεβο, από τον μεγάλο τους αδελφό. Και γύρω από την πόλη υπήρχε ένα απέραντο δάσος κι εκεί κυνηγούσαν. Ήταν άνθρωποι σοφοί και συνετοί.

Μαξίμ Γκόρκι, Οι Αρταμάνοφ, μετάφραση από τα ρωσικά: Άρης Αλεξάνδρου, Πατάκη, Αθήνα 2018, 525 σελ.

Φιοντόρ Ντοστογιέβσκη, Έγκλημα και τιμωρία, μετάφραση από τα ρωσικά: Άρης Αλεξάνδρου, Γκοβόστη, Αθήνα 2014, 896 σελ.

Φιοντόρ Ντοστογιέβσκη, Οι δαιμονισμένοι, μετάφραση από τα ρωσικά: Άρης Αλεξάνδρου, Γκοβόστη, Αθήνα 2014, 784 σελ.

Τα ρωσικά ήταν η μητρική (κυριολεκτικά) γλώσσα του Άρη Αλεξάνδρου. Ο Αριστοτέλης Βασιλειάδης (αυτό ήταν το πραγματικό του όνομα), γιος Έλληνα εμπόρου και εσθονικής καταγωγής Ρωσίδας, γεννήθηκε στο Πέτρογκραντ και ήρθε στην Ελλάδα έξι χρονών· έτσι πήγε στην πρώτη δημοτικού χωρίς να ξέρει λέξη ελληνικά. Μια πρώτη λοιπόν παρατήρηση είναι ότι είχε άριστη γνώση της ρωσικής, της γλώσσας του πρωτοτύπου όσον αφορά τις μεταφράσεις του Γκόρκι, του Ντοστογιέφσκι, του Τσέχοφ κ.λπ. Είναι, όμως, επίσης αξιοσημείωτο το ότι απέκτησε τόσο καλή αίσθηση, αντίληψη και γνώση των ελληνικών, ώστε να δώσει εξαιρετικές μεταφράσεις, ποιήματα και το Κιβώτιο, μυθιστόρημα από τα σημαντικότερα της μεταπολεμικής ελληνικής πεζογραφίας. Προσωπικά ως μεταφραστής πιστεύω ότι εν τέλει πιο σημαντικό είναι να γνωρίζεις άριστα τη γλώσσα προορισμού, τη γλώσσα προς την οποία μεταφράζεις, παρά τη γλώσσα του πρωτοτύπου. Προφανώς κινδυνεύεις να κάνεις λάθη και παρανοήσεις, αν δεν καταλαβαίνεις καλά το πρωτότυπο, ή ακόμα πιθανότερο να προδώσεις το ύφος· από την άλλη, αν δεν χειρίζεσαι καλά τη γλώσσα προορισμού, εν προκειμένω τα ελληνικά, θα προκύψει αναπόφευκτα ένα κακό βιβλίο, ανεξαρτήτως πρωτοτύπου, κάτι που θα είναι προφανώς αντικειμενικά εις βάρος του κειμένου και του συγγραφέα του.

ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΒΟΟΚS' JOURNAL - τχ. 99