Γεβγκένι Ζαμιάτιν

Από τις πρωτοποριακές αντι-ουτοπίες του Ρέιμοντ και τον Zαμιάτιν στις δημοφιλείς δυστοπίες του Όργουελ και του Σανσάλ

Βλάντισλαβ Στάνισλαβ Ρέιμοντ, Εξέγερση, μετάφραση από τα πολωνικά: Αναστασία Χατζηγιαννίδη, Οκτάνα, Θεσσαλονίκη 2021, 256 σελ.

 Ο Τζορτζ Όργουελ είχε διαβάσει τον Ζαμιάτιν. Αλλά και πριν από τον Ζαμιάτιν, ο πολωνός συγγραφέας Βλαντίσλαβ Στανίσλαβ Ρέιμοντ, βραβευμένος με Νόμπελ, είχε γράψει την Εξέγερση, μια αλληγορία που με όχημα την επανάσταση των ζώων ενάντια στην ανθρώπινη σκληρότητα μιλά για την εθελοδουλεία και, ίσως, πληροφορίες γι’ αυτή να είχαν φτάσει στον συγγραφέα της Φάρμας των ζώων. Υπάρχουν και οι επίγονοι, ο Σανσάλ, π.χ., που πρόσφατα έγραψε ένα αντι-ισλαμιστικό 1984. Τελικά, δηλαδή, η λογοτεχνία έχει πολύ χώρο για αναδιαπραγμάτευση από πολλούς του ίδιου θέματος, της εξέγερσης, εκείνης «της πρωτόγονης κατάστασης, γνωστής και ως ελευθερίας». Μια περιήγηση από τις πρωτοποριακές αντι-ουτοπίες του Ρέιμοντ και από τον Ζαμιάτιν στις δημοφιλείς δυστοπίες του Όργουελ και του Σανσάλ. (Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 134 του Books' Journal, με συνοπτικό τίτλο «Γράφοντας και ξαναγράφοντας για εξουσιαστικές δυστοπίες»)