Το νέο τεύχος του περιοδικού μας, που κυκλοφορεί, χαιρετίζει την επισροφή της πιο αγαπημένης μορφής που επινόησε ο Τζον Λε Καρρέ, του Τζορτζ Σμάιλι. Γράφει, μεταξύ πολλών άλλων, η Μαρία Καστρισιανάκη-Guyton, που υπογράφει την κριτική του νέου βιβλίου του Λε Καρρέ, A Legacy of Dpies, που κυκλοφορεί στα αγγλικά από τις εκδόσεις Viking-Penguin:
Στις αρχές του 2017, η Penguin αιφνιδιάζει τους αναγνώστες με την ανακοίνωση της επιστροφής του Τζορτζ Σμάιλι. Όλοι οι φανατικοί θαυμαστές του Τζον Λε Καρρέ κρατήσαμε την ανάσα ώς τις 7 Σεπτεμβρίου, που κυκλοφόρησε το καινούργιο του γεμάτο συμβολισμούς μυθιστόρημα, Α Legacy of Spies, στο οποίο επιστρέφει το δίδυμο Σμάιλι-Γκουίλαμ.
Ο Πήτερ Γκουίλαμ, συνταξιούχος πλέον, ζει απομονωμένος στην αγροικία που κληρονόμησε από τη γαλλίδα μητέρα του στη Βρετάνη. Αιφνιδίως, λαμβάνει τηλεφώνημα από το MI6 να παρουσιαστεί στην υπηρεσία, για να βοηθήσει στη λύση ενός έκτακτου προβλήματος, ενός προβλήματος που σχετίζεται με το ρόλο που ο Τζορτζ Σμάιλι αλλά και ο ίδιος ο Γκουίλαμ είχαν παίξει στην αποτυχημένη επιχείρηση Windfall, η οποία κατέληξε στον τραγικό θάνατο του Άλεξ Λίμας και της ερωμένης του, Ελίζαμπεθ Γκολντ, στο τείχος του Βερολίνου το 1963. Ο Σμάιλι βρίσκεται ακόμα εν ζωή, αλλά έχουν χαθεί τα ίχνη του. Εναπόκειται, επομένως, στον Γκουίλαμ να σώσει τη MI6 από το επαπειλούμενο σκάνδαλο που ενδέχεται να λάβει τεράστιες πολιτικές διαστάσεις.
Το Λονδίνο, η Βρετανία έχουν ριζικά αλλάξει. Η MI6 στεγάζεται σε κτίριο μεγαθήριο στο Βόξολ, στις όχθες του Τάμεσι. Είναι όμηρος της πολιτικής ορθότητας και της ακόρεστης όρεξης του κοινού για σκάνδαλα που θα δώσουν μια γερή γροθια στο κατεστημένο, ενώ στελεχώνεται από πράκτορες-wizzards κολλημένoυς όλη μέρα μπροστά στις οθόνες των υπολογιστών, καθώς και από στρατιά νομικών συμβούλων.
Ο Πήτερ Γκουίλαμ ανακαλύπτει ότι, στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο Άλεκ Λίμας είχε γιο με μια Γερμανίδα. Εκείνος έχει εντοπίσει την κόρη της Ελίζαμπεθ Γκολντ, έχουν έλθει σε επαφή και μαζί απειλούν να μηνύσουν τη MI6 για το θάνατο των γονιών τους. Επίσης, μαθαίνουμε για πρώτη φορά την ύπαρξη μιας γυναίκας που χρησιμοποιεί το ψευδώνυμο Τουλίπα, μιας Ανατολικογερμανίδας η οποία δούλευε στη Στάζι και έγινε κατάσκοπος των Βρετανών επειδή την προσέβαλε η αυθαιρεσία του κομμουνιστού καθεστώτος και ιδίως η προδοσία του ονείρου της για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου με ισότητα, ελευθερία και ανοχή. Λίγο πριν από τη σχεδιασμένη σύλληψή της, η Τουλίπα δραπέτευσε στην Αγγλία, σε επιχείρηση διάσωσης την οποία είχε οργανώσει ο Σμάιλι. Στην Αγγλία, η Τουλίπα δολοφονήθηκε από τον Χανς Ντίτερ Μουνχ, κατάσκοπο της Στάζι, ο οποίος στη συνέχεια επρόκειτο να συλληφθεί και να γίνει πρακτορας των Βρετανών. Ο Μουνχ, επίσης, ήταν ο βασικός υπεύθυνος του θανάτου του Άλεκ Λίμας και της ερωμένης του Ελίζαμπεθ Γκολντ στον Κατάσκοπο που γύρισε από το κρύο.
Η Τουλίπα είχε αφήσει πίσω, στην Ανατολική Γερμανία, τον πεντάχρονο γιο της. Σε αυτόν και στα άλλα δύο παιδιά, το γιο τού Άλεκ Λίμας και την κόρη τής Ελίζαμπεθ Γκολντ, στην επόμενη γενιά, αναφέρεται ο τίτλος του βιβλίου ALegacyofSpies. Oγιος τού Αλεκ Λίμας, Κριστόφ, ο οποίος ξεκίνησε την ιστορία του εκβιασμού, είναι σεσημασμένος κακοποιός, φορτωμένος με καταδίκες και φυλακἐς στη γενέτειρά του Γερμανία. Για την κόρη τής Ελίζαμπεθ Γκολντ, που είναι κομμουνίστρια βιβλιοθηκάριος, έχουμε μόνο μια μικρή αναφορά στο όνομά της, δίχως καμία παρουσία της στην υπόθεση. Τέλος, ο γιος της Τουλίπας, ο Γκούσταβ, είναι εργάτης, μένει στην Ανατολική Γερμανία, εξακολουθεί να είναι αμετανόητος κομμουνιστής και μισεί τη μητέρα του που πρόδοσε τον παράδεισο των εργατών.
Ο Πήτερ Γκουίλαμ, βασικός αφηγητής και πρωταγωνιστής, αναδιφά σε φανερά αλλά και μυστικά αρχεία τα οποία είχε κρύψει ο Σμάιλι σε ένα από τα ασφαλή καταφύγιά του (safehouse), συμπληρώνοντας το ένα μετά το άλλο τα κομμάτια του παζλ. Στην ουσία, το βιβλίο είναι ένα prequelτου Κατασκόπου που γύρισε από το κρύο.
Το βασικό ερώτημα που τίθεται στο Α Legacy of Spies είναι το εξής: ποιο είναι σήμερα το ειδικό βάρος, ποια η απήχηση και ποια η αναλογία όλων των ψυχροπολεμικών εγκληματων ένθεν κακείθεν στη σημερινή πραγματικότητα. Είναι ένα υποθετικό ερώτημα που, χάρη στην ανεπανάληπτη πένα του Τζον Λε Καρρέ, μετατρέπεται σε ρεαλιστικό και βαθιά πολιτικό.
Το μυθιστόρημα A Legacy of Spies είναι η αξιολὀγηση και, ταυτόχρονα, η αναβίωση από τον Τζον Λε Καρρέ μιας ιστορικής περιόδου για την οποία όλοι πιστεύαμε ότι ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Κάθε άλλο. «Η Ρωσία του Πούτιν αποδεικνύει πως ο Ψυχρός Πόλεμος επανέρχεται, με άλλη μορφή αλλά με την ἰδια ένταση», υποστήριξε ο συγγραφέας στην παρουσίαση του βιβλίου, που έκανε στο Royal Festival Hall, στην οποία είχα την ευτυχία να παραβρεθώ.
Το βαθύ μήνυμα που στελνεί ο Τζον Λε Καρρέ, με το τελευταίο μυθιστόρημά του, είναι αυτό που περιμέναμε όλοι εμείς, οι φανατικοί αναγνώστες και θαυμαστές του. Και μας δικαιώνει μέχρι τελείας. Η πλοκή συνδέει αριστοτεχνικά γεγονότα των αρχών του 1960 με το σήμερα, είναι συναρπαστική, ατμοσφαιρική, γρήγορη και αγωνιώδης. Οι διάλογοι, στο γνωστό ρεαλιστικό, ειρωνικό, σαρκαστικό και αξεπέραστο στυλ του, συναρπάζουν. Ποιος άλλος μπορεί να πει τόσα πολλά, για τόσο πολλούς, με τόσο λίγες λέξεις; Δεν είναι περιττό τίποτα, λέξη, τελεία ή κόμμα.
Το νέο τεύχος περιλαμβάνει ακόμα ένα ιδιαιτέως σημαντικό σημείωμα της Οντέτ Βαρών-Βασάρ, για τα τριάντα χρόνια από την αυτοκτονία του Πρίμο Λέβι, του ανθρώπου που υπέγραψε το συγκλονιστικό βιβλίο Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος, με την εμπειρία του από τα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου.
Επίσης, για τους λάτρς των ιστορικών αφηγήσεων, ο Λάκης Δόλγερας παρουσιάζει τη βιβλιογραφία της σχετική με την εκτός ΕΑΜ αντίσταση στους Γερμανούς και, ιδίως, την περίπτωση της ΠΕΑΝ, μιας οργάνωσης που θα οφείλαμε να ξέρουμε.
Υπάρχουν ακόμα δυο χριστουγεννιάτικα αφηγήματα. Ο Κυριάκος Αθανασιάδης γράφει το παραμύθι "Ο Εγώ γίνεται σύννεφο" (εικονογράφηση: Ναταλία Καπατσούλια) και η Μπεάτα Ζουλκιέβιτς υπογράφει το διήγημα "Στον κύκλο των μικρότερων αδελφών" (εικονογράφηση: Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης).
Και πολλά πολλά άλλα, στις 100 σελίδες ενός πλούσιου τεύχους.
