Rotterdam 9/9/1982
Αγάπη μου
Παρόλο που σήμερα μόλις τηλεφωνηθήκαμε, αισθάνομαι την ανάγκη να σου γράψω, γιατί είναι πολλά αυτά που θέλω να σου πω και δεν μπορούσα στον σύντομο χρόνο του τηλεφωνήματος.
Όπως σου είπα πήρα σήμερα και τα 3σου γράμματα και μου είπες ότι έλαβες το δικό μου από την Ρωσία. Εδώ θα μείνουμε λίγο, αύριο το απόγευμα φεύγουμε για Μουρμάνσκ (βόρειο, Σοβιετική Ένωση) και θα γυρίσουμε Ρότερνταμ. Στο Μουρμάνσκ θα μείνουμε 10 μέρες κι από εκεί δεν θα μπορώ να σε παίρνω τηλέφωνο (ξέρεις είναι δύσκολο από Ρωσία, αν και ο Λένιν δεν είπε πουθενά να μην τηλεφωνούν οι ναυτικοί στα σπίτια τους). Όταν θα φύγουμε από εδώ θα ξαναπάρω εν πλω τηλέφωνο ν’ ακούσω την γλυκιά σου την φωνούλα (αυτά τα τηλεφωνήματα είναι η μόνη μου απόλαυση στην ξενιτειά). Πίσω στο Ρότερνταμ θάμαστε αρχές Οκτώβρη, μετά δεν ξέρουμε που θα πάμε, πιστεύω ως τότε να τόχουμε πληροφορηθεί. Αν έρθει κανείς στο Ρότερνταμ, την άλλη φορά όπως σούπα στείλε μου την κουκούλα μου και τα γάντια μου και καμιά κάλτσα ζεστή μάλλινη, γιατί εκεί πάνω κάνει 50 υπό το μηδέν κι εδώ δεν ευκαιρώ ν’ αγοράσω τέτοια πράγματα και στη Ρωσία είναι δυσεύρετα. Επίσης στείλε μου και γραμματάκια που μου δίνουν μια απέραντη χαρά. Της Αμαλίας αντί για Λάσση θα της φέρω μια Ματριούσκα που έχω πάρει (είναι μια κούκλα ρώσικη που έχει μέσα άλλες κούκλες, είναι σουβενίρ της Ρωσίας). σας αγαπώ πολύ και τις δύο. Αν σου είπα στο τηλέφωνο ότι αν με αγαπούσες όσο κι εγώ θάβρισκες έναν τρόπο να ερχόσουν μαζί μου, ίσως ήταν μια στιγμή αδυναμίας που αποδεικνύει ότι η αγάπη μου για σένα είναι πολύ μεγάλη που ξεφεύγει καμιά φορά από την λογική (όπως είπε κάποιος σοφός είναι παράλογο να ζητάμε λογική στον έρωτα). Αντίθετα εσύ βρίσκεσαι πάντα μέσα στα όρια της λογικής και των υποχρεώσεων και αυτό είναι που με στενοχωρεί γιατί η πραγματική αγάπη δεν ξέρει από λογική και κάνω την σκέψη ίσως δεν είναι τόσο μεγάλη η αγάπη σου και ίσως βρεθώ κάποτε προ εκπλήξεων (αν και ο σύζυγος το μαθαίνει τελευταίος, το πιο πιθανό είναι να το μάθω, γιατί ο διάολος έχει πολλά ποδάρια – συγνώμη για την ζήλεια, αλλά αν δεν αγαπούσα δεν θα ζήλευα).
Όπως μου γράφεις «η μεγάλη μου αγάπη για σένα, που δεν φτάνει στα χείλη μου, αλλά μένει πάντα πολύ μέσα μου». Δεν ξέρω ίσως είναι θέμα του χαρακτήρα σου, αλλά η πραγματική αγάπη βρίσκει τρόπο να εκδηλωθεί και το ότι δεν εκδηλώνεται είναι μια πρόσθετη στεναχώρια για μένα.[…]
Για το πόσο θα μείνω στο βαπόρι θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες όπως σου είπα, είναι το πλοίο παλιό και έχει όλο σκουριά και τρύπες και φοβάμαι όταν θ’ αρχίσει να παγώνει η θάλασσα και κάνει κάνα ταξίδι στην Βαλτική και πέσει στους πάγους σκιστεί η σάπια του λαμαρίνα και πάμε φούντο[…]. Πάντως καλώς εχόντων των πραγμάτων σκοπεύω ν’ αγαντάρω μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου που δεν θάχει πολλές φουρτούνες και πάγους ώστε να μπορέσω να βγάλω τα έξοδα της χρονιάς (άλλωστε δεν πιστεύω ν’ αντέξω και πιο πολύ μακριά από το Αλεξανδράκι και το Αμαλάκι μου). Τι να πω από την μία έχω την υποχρέωση να βγάζω λεφτά για να μην στερείστε κι από την άλλη για να γίνει αυτό πρέπει να σας στερούμαι και να με στερείστε (τύχη σκληρά). Να μου προσέχεις το Αμαλάκι μας, την χαρά της ζωής μου (που πιστεύω να πεθάνω όρθιος και να μην βρεθεί στην ανάγκη να με αδειάσει σε κάνα γηροκομείο). Λυπήθηκα που το κουράγιο της πεθεράς μου είναι πεσμένο κι ευχαριστήθηκα που ο Νίκος πήγε τελικά στο σπίτι του. Να μου φιλήσεις την μαμά.
Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, μου λείπεις.
Μάκης
Αθήνα 24/10/82
Πολυαγαπημένε μου Μάκη σε φιλώ
Εύχομαι να είσαι πάντα καλά. Σήμερα τηλεφώνησες και έμαθα νέα από την μαμά. […] μου είχες πει ότι θάπερνες σε 2-3 μέρες τηλέφωνο, οι μέρες είχαν περάσει και τηλέφωνο πουθενά καθώς καταλαβαίνεις καθόμουν στα κάρβουνα, ως τη Δευτέρα το πρωί που τηλεφώνησα στο γραφείο και μου είπαν ότι είστε στην ράδα της Ρωσίας. Το απόγευμα τηλεφώνησε κι αυτός ο συνάδελφός σου και ησύχασα αφού έμαθα ότι είσαι καλά. Χθες ήμουνα στην ταράτσα και την περνούσα για 2η φορά γιατί με τις βροχές έβγαλε λίγη στην ένωση της ταράτσας υ υγρασία στην ένωση της ταράτσας (στο σαλόνι στο σημείο της μαρκίζας της παλιάς κεντρικής πόρτας), από εβδομάδα θ’ αρχίσω και το σκάψιμο των δένδρων όχι τίποτε άλλο αλλά λίγη γυμναστική καλό κάνει. Η μαμά καλά είναι από υγεία καθώς και η Αμαλίτσα στο σχολείο καλά τα πηγαίνει.
Σχετικά με την Εταιρεία, όπως σου είπα από το τηλέφωνο πιεζόμενοι από τις επιταγές δίνουν κάθε εβδομάδα λίγα-λίγα:
8.10 - 30.000
13.10 – 50.000 αλλά του έκοψε απόδειξη για 40.000, γιατί τις 10.000 τις έδωσε στον δικηγόρο για αμοιβή μετά από σχετικό τηλέφωνο
18.10 – 50.000 του είπα να κρατήσει τα δικά του, κράτησε 5.000
21.10 – 35.000
Την Παρασκευή το απόγευμα είχε πει ότι θα πήγαινε κι άλλα, δεν μου τηλεφώνησε ο Μ. αν πήγε ή όχι. Μούλεγε ο Μ. ότι θα προσπαθήσει να τους πάρει κι άλλα, χωρίς απόδειξη, δηλαδή να πληρωθεί και ο Τα. Που όλο ζητάει και του λέει δεν πήραμε δεκάρα. Του ζήτησε η Εταιρεία να βγάλει και το υπόλοιπο γιατί θέλει να το τακτοποιήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, ώστε μέχρι το τέλος του Γενάρη (να το δεις και να μην το πιστέψεις). Του είπαν, λοιπόν, από την Εταιρεία το υπόλοιπο ως 15.10.82 ότι είναι 810.000, έχουν αφαιρέσει τις επιταγές και τις συναλλαγματικές που κρατάμε. Το ευχάριστο είναι ότι δίνουν κάτι και σιγά σιγά μειώνεται η απαίτηση οπότε όσο λιγότερη τόσο πιο εύκολα θα εξοφλήσει. Ο πλειστηριασμός προχωρεί κανονικά στις 2 Νοεμβρίου είναι το τελευταίο νομικό στάδιο, οπότε αν την ημέρα του πλειστηριασμού δεν δώσει όσα του ζητήσουμε εμείς θα γίνει αυτήν την φορά, δεν αναβάλλεται αν δεν συμφωνήσουμε εμείς (ο δικηγόρος υπολογίζει μέχρι τον Γενάρη να έχει γίνει ο πλειστηριασμός) .
Ο φίλος σου ο γιατρός τηλεφώνησε χθες να μάθει νέα σου. Πολλούς χαιρετισμούς και να μην το κουνήσεις ρούπι γιατί κάθε μέρα δένουν, να κάνεις λέει υπομονή να κλείσεις 7μηνο (απ’ έξω από το χορό πολλά τραγούδια ξέρει).
Σχετικά με τις δημοτικές εκλογές σήμερα είχαμε επαναληπτικές μεταξύ Σπονδυλίδη 46% και Σούφη 24%, ήταν τέσσερις υποψήφιοι Λιούγκας του Λαζαρίδη, Κιρικιλέτσης δεξιός (χούντα), Σούφης του ΠΑΣΟΚ και Σπονδυλίδης του ΚΚΕ. Στο συνδυασμό του Κιρικιλέτση μεταξύ των συμβούλων ήτο ο Κούλης Συνοδινός και ο Αντώνης Χριστοδούλου. Εμείς ψηφίσαμε τον Φωτόπουλο του Σπονδυλίδη. Στην Αθήνα σήμερα αντιμέτωποι είναι ο Μπέης με τον Τζαννετάκη και στον Πειραιά ο Σκυλίτσης με τον Παπασπύρου.
Δεν θυμάμαι άλλα νέα, γράψε μου κι εσύ τα δικά σου και κάνε λίγη υπομονή, όπως κι εγώ, να σπρώξουμε λίγο τον καιρό μήπως συμπληρώσεις κανένα 5μηνο - 6μηνο γιατί έτσι που πάει το ελληνικό ναυτικό δύσκολα θα βρίσκεις δουλειά. Ο αρραβωνιαστικός της Σούλας ψάχνει από την άνοιξη και τίποτα ακόμη. Όπως μούλεγες και σούλεγα απ’ το τηλέφωνο κάνουμε υπομονή, θυσίες αγγαρείες, στερήσεις, στεναχώριες, γιατί υπάρχει αυτό που το λένε αγάπη και από τις δύο πλευρές, όχι μόνο από την δική σου, όπως λες και σε παρακαλώ να το βάλεις καλά στο μυαλό σου αυτό και να μην μου λες μαλακίες, δηλ. ότι μόνο εσύ έχεις αισθήματα, εσύ αγαπάς, εσύ θυσιάζεσαι, εσύ εκδηλώνεσαι κλπ, ενώ εγώ μόνον κάνω το καθήκον μου. Σε συγχωρώ όμως γιατί μόνο εγώ ξέρω πως αισθάνομαι και πόσο υποφέρω. Έχεις φιλιά από Αμαλίτσα, μαμά. Χαιρετισμούς απ’ όλους τους φίλους.
Με πολύ πολύ αγάπη σε φιλώ και σε νοσταλγώ.
Αλεξάνδρα
ΥΓ. Ο Σπονδυλίδης βγήκε με 62%, Αθήνα Μπέης, Πειραιάς Παπασπύρου.
Letwick 19/6/87
Αγάπη μου
Σήμερα το βαπόρι έμεινε στο λιμάνι λίγο παραπάνω και κάθισα να σου γράψω το παρόν, εσωκλείοντας την αγάπη μου και την νοσταλγία μου και για τις τρεις σας.
Όπως σούλεγα τηλεφωνικώς πιάνουμε συνέχεια λιμάνια, ταξιδεύουμε κυρίως βράδυ γιατί την ημέρα πάνε οι επιβάτες να δούνε τ’ αξιοθέατα στα διάφορα λιμάνια.
Κάνω την νυκτερινή βάρδια και κοιμάμαι από τις 4 το πρωί μέχρι τις 12 το μεσημέρι. Εδώ στην Αγγλία έχει κρύο και φοράμε τις μαύρες στολές (μάλιστα χθες που είμασταν σε φιόρδ της Νορβηγίας είχε χιόνια). Από Πειραιά πήγαμε Πορτογαλία (Λισαβώνα), μετά στην Γαλλία, πολλά λιμάνια Αγγλία και Ιρλανδία, χτες στην Νορβηγία και τώρα πάλι στην Αγγλία. Θα ξανάρθουμε άλλες δύο φορές στο Bergen Νορβηγίας και στις 5 Αυγούστου θα φύγουμε για Αμερική απ’ το Bergen, όπου θα έρθει ο Αφθίνος που αντικαθιστώ και θα φύγει ο δεύτερος ασυρματιστής να κάνει κι αυτός την άδειά του μέχρι τις 15 Νοέμβρη (αυτός έχει 1,5 χρόνο στο βαπόρι). Το βαπόρι θα κάνει επισκευή στην Βραζιλία 1 μήνα, κι από εκεί θα φύγω εγώ. Θάχω 5,5 μήνες αλλά πρέπει να μου κάνουν το εισιτήριο γιατί δεν τους συμφέρει να πληρώνουν στην Βραζιλία 1 μήνα στο λιμάνι και να μην δουλεύω (θα μείνει μόνον ο Αφθίνος για την επιθεώρηση ασυρμάτου και μετά την επισκευή θα έρθει ο δεύτερος που είναι τώρα). Μετά το βαπόρι θα πάει κρουαζιέρες στην Ανταρκτική (Νότιο Πόλο), αλλ’ εγώ θα έχω φύγει.
Μ’ έχουν ναυτολογήσει Α΄ αλλά με πληρώνουν σαν προϊστάμενο 200.000 δρχ. τον μήνα. Όταν έλθει ο Αφθίνος μούπαν ότι θα με πληρώνουν σαν R/O Α΄ δηλαδή 180.000 δρχ. τον μήνα. Ελπίζω τέλος Ιουνίου να στείλω λεπτά, γίνεται εξόφληση κάθε μήνα.
Κάνε κουμάντο να στείλεις τα φάρμακα μέχρι τις 5 Αυγούστου όπως σου είπα με συστημένο δέμα στον ατζέντη, στο Bergen Νορβηγίας, ρωτώντας το Γραφείο (μην ξεχάσεις να γράψεις το όνομα του βαποριού δηλ. M/V ILLIRIA). Εγώ τώρα έχω φάρμακα για 1 ½ μήνα.
Στον ασύρματο τα βρήκα λίγο αγγούρια γιατί έχουν πολλά αλλάξει μέσα στα 4 χρόνια που έχω να μπαρκάρω, αλλά είναι και το δορυφορικό με το τηλέτυπο που πρώτη φορά το είδα και θέλει τηλετυπίστα και όχι ασυρματιστή (άλλη ειδικότητα είναι, σαν να σου πουν εσένα να χτίσεις σπίτι, στη σχολή μετεκπαιδεύσεως ελάχιστα πράγματα μας έμαθαν, όταν έδινα εξετάσεις το 1977 για Α΄ και τώρα πρέπει να κόψω τον σβέρκο μου να τα βρω μόνος μου). Ευτυχώς ο δεύτερος το ξέρει το τηλέτυπο (κι αυτός στο βαπόρι τόμαθε στον 1,5 χρόνο που έχει μέσα) και μου δείχνει. Σ’ αντάλλαγμα εγώ κάνω την νυκτερινή βάρδια γιατί δεν βγαίνει αλλιώς η δουλειά. Έμαθα ότι σε 4-5 συναδέλφους, που τόχε πει ο Αφθίνος, δεν ήρθαν και ήταν αιτία το τηλέτυπο και η ηθική μείωση που θα είχαν επειδή δεν τόξεραν (επίσης το βαπόρι είναι ποντοπόρο και έχει πολλή δουλειά με τους 150 επιβάτες και 130 άτομα πλήρωμα. Κι έτσι μούτυχε εμένα το λαχείο (να όψονται οι Αργυροπουλίτες και το κωλοΠΑΣΟΚ).
Οι επιβάτες είναι όλοι γέροι και γριές, Αμερικάνοι λεφτάδες (όπως μούπαν οι πραγματικοί πλοιοκτήτες είναι Αμερικανοεβραίοι), δηλαδή πραγματικό γηροκομείο, και όπως λένε παλιοί συνάδελφοι «στο Ιλλυρία έχουμε αναγάγει την μαλακία σε επιστήμη», οπότε δεν χρειάζεται να ανησυχείς ότι θα μπω σε πειρασμό. Ελπίζω ότι οι τόσες δουλειές που σου άφησα εκεί να μην σου επιτρέπουν να σηκώσεις κεφάλι και να ενδώσεις στους πιθανούς γυναικάκηδες που θα σου κολλάνε, ξέροντας ότι ταξιδεύω.
Το καλοκαίρι κλείσε το μαγαζί όσο πιο πολύ μπορείς κι όταν πας στο χωριό, πες να ρίχνουν καμιά ματιά στην μάνα μου.
Κάνε τ’ αδύνατα δυνατά να πάει η Αμαλίτσα στο Γυμνάσιο των ναυπηγείων
Σε ποθώ, σε νοσταλγώ, κουράγιο,
πολλά φιλιά στο παιδί μας
μ’ αγάπη, πάντα δικός σου
Μάκης
