Γράμμα σε έναν Ρώσο φίλο [7]

Αντιλαμβάνεσαι, φαντάζομαι, πως ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα υψώνεται ξανά. Η ευθύνη προφανώς δεν ανήκει στην Ευρώπη, η οποία έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για την αποτροπή αυτού του πολέμου.

Θεωρώ, ωστόσο, υποχρέωσή μου, να σου πω πώς σκέφτομαι εγώ για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Στην ουσία δεν πρόκειται ούτε για τη βίζα, ούτε για την άδεια εργασίας, ούτε για την άδεια παραμονής. Μιλάμε για το τέλος μιας τριακονταετούς περιόδου στις σχέσεις της Ευρώπης με τη Ρωσία. Αρχικά, οι Ρώσοι, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, την οποία σου θυμίζω δεν έσπευσε κανείς να υπερασπιστεί, αφού ήσασταν τόσο κουρασμένοι από αυτή, όπως εσύ ο ίδιος μου ομολόγησες, έρχονταν ως επισκέπτες, έστω και άφραγκοι, στην Ευρώπη. Ακολούθησε, βέβαια, η επόμενη περίοδος με τη δημιουργία ρωσικών θερέτρων (όπως σ’ εμάς στη Χαλκιδική), ακολούθησαν οι Ρώσοι ολιγάρχες με τις αμφιλεγόμενες επενδύσεις τους, το ρωσικό λόμπι και τα ρωσικά «κόμματα» σε διάφορες χώρες.

Το τέλος αυτής της εποχής, προσπαθούν να παρουσιάσουν, με γελοίο είναι αλήθεια τρόπο, οι προπαγανδιστές του Κρεμλίνου, μιλώντας για τη «δύση της Ευρώπης», ή «Γκέι-βρόπι», όπως την αποκαλούν ειρωνικά.

Το παράπονο που ακούω πως στην Ευρώπη θέλουν να διαχωρίσουν τους Ρώσους σε καλούς (εκείνους που αντιστρατεύονται το καθεστώς του Πούτιν) και σε κακούς (εκείνους που το υπερασπίζονται) είναι πολύ παλιό, όπως θα θυμάσαι από την ενασχόλησή σου με την ιστορία. Προσωπικά το βρήκα στην αλληλογραφία πολλών σλαβόφιλων και δυτικιζόντων, οι οποίοι από τη ρωσική ενδοχώρα διατύπωναν τα παράπονά τους για την Ευρώπη, στην οποία, παρ’ όλα αυτά, κάθε φορά προσέτρεχαν.

Ξέρεις καλέ μου, τελειώνει η εποχή της ρωσικής αλαζονείας, κατά την οποία πιστεύατε (ποιος ξέρει, ίσως γιατί εκπροσωπείτε έναν μεγάλο πολιτισμό, ίσως γιατί ήταν υψηλές οι τιμές του πετρελαίου) πως είστε συνιδρυτές του ευρωπαϊκού πολιτισμού και πως η βίζα Σένγκεν είναι ένα εκ γενετής προνόμιό σας.

Η ζωή απέδειξε πως αυτή η προσέγγιση είναι λάθος και πως η εποχή αυτή έληξε στις 24 Φεβρουαρίου 2022.

Εκείνη την ημέρα, η ίδια η Ρωσία οικειοθελώς αποκόπηκε από την Ευρώπη, συμπαρασύροντας μαζί της όλους τους Ρώσους Ευρωπαίους, μαζί με τις βίζες, τα κεφάλαια, τους φοιτητές και τους τουρίστες της.

Κανείς δεν τη θεωρεί πλέον έναν από τους στυλοβάτες της Ευρώπης, έστω και περιφερειακό. Για την Ευρώπη, η Ρωσία είναι πλέον ένας εξωτερικός εχθρός, μία νέα Μοσχοβία ή ένας νέος οθωμανικός κίνδυνος, όπως στις αρχές της νεωτερικότητας, όταν οι Οθωμανοί πολιόρκησαν τη Βιέννη και απειλούσαν να μετατρέψουν τον ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη σε στάβλο για τα άλογά τους.

Καλέ μου Ρώσε φίλε,

Το γεγονός πως από τώρα και στο εξής, θα στέκεσαι στην ουρά έξω από τα προξενεία των ευρωπαϊκών χωρών, μαζί με Σομαλούς, Αιθίοπες και άλλους ανθρώπους από τον Τρίτο Κόσμο, δεν ήταν επιλογή της Ευρώπης, μα της ίδιας της Ρωσίας. Γιατί, ειλικρινά, αναρωτήσου, για ποιο λόγο να αποτελείς εξαίρεση; Μήπως γιατί το δέρμα σου είναι λευκό; Μήπως γιατί η χώρα σου γέννησε τον Ντοστογιέφσκι ή μήπως γιατί έχεις συνηθίσει να απολαμβάνεις ως δεδομένη τη βίζα Σένγκεν;

Δεν με διακατέχουν αισθήματα χαιρέκακα καθώς γράφω τούτες τις γραμμές. Απεναντίας, θέλω να επισημάνω το κορυφαίας σημασίας ιστορικό γεγονός και να το κοιτάξω κατάματα: ο πόλεμος που ξεκίνησε αναίτια και άδικα η Ρωσία κατά της Ουκρανίας είναι η αιτία που η πρώτη αυτοβούλως και οικειοθελώς αποκόπηκε από την Ευρώπη. Και αυτό έχει κόστος.

Δεν πρόκειται για «ρωσοφοβία» όπως σας αρέσει να λέτε, ούτε για παιχνίδι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολύ περισσότερο, δεν είναι προσωρινές δυσκολίες κατά την καλοκαιρινή περίοδο των διακοπών. Θα κρατήσει χρόνια και τις επιπτώσεις θα τις βιώσεις το αμέσως επόμενο διάστημα.

Το θέμα της μετακίνησης των Ρώσων στις ευρωπαϊκές χώρες, είναι κάτι που θα λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά για πολλές δεκαετίες. Κυρίως, όμως, είναι το τέλος μιας εποχής, μιας ολόκληρης τριακονταετίας, όταν το σχέδιο «ευρωπαϊκή Ρωσία» κατέρρευσε κυριολεκτικά εν μια νυκτί και η Ρωσία βρίσκεται αποκομμένη και απομονωμένη από την Ευρώπη. Γι’ αυτό δεν φταίνε άλλοι παρά ο Πούτιν, ο Σοϊγκού, η Γκεράσιμοφ και τα στίφη των εγκληματιών πολέμου που έστειλαν στην Ουκρανία για να βιάσουν, να σκοτώσουν, να εξαφανίσουν ολόκληρες πόλεις από τον χάρτη.

Μέσα από την τραγωδία της Ουκρανίας, η Ευρώπη συνειδητοποίησε πως η μοίρα της κρίνεται στις στέπες και στους αιθέρες της πρώτης και όχι στις προπαγανδιστικές εκπομπές της ρωσικής τηλεόρασης ή στις άναρθρες κραυγές των εξαγορασμένων, περιθωριακών πολιτικών που προσπαθούν να επιβιώσουν στις δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες, υποσκάπτοντας τα θεμέλια της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας.

Θα σου ξαναγράψω σύντομα,

Ο Έλληνας φίλος σου

17 Αυγούστου 2022