Μετά το εμπνευστικό βίντεο της Ιωάννας Τούνη κυκλοφόρησε το μήνυμα «Μαζί με την κάθε Τούνη». Την ώρα που δημοσίευσε το βίντεο η κυρία Τούνη απέδειξε ότι είναι μαζί με κάθε γυναίκα, μιλάει στο όνομα κάθε γυναίκας και φροντίζει τις πληγές όλων των γυναικών που έχουν βρεθεί ποτέ σε αντίστοιχη θέση· ότι έχει το θάρρος να μιλήσει για μια συμπεριφορά που είναι παραβιαστική, ανήθικη, μικροπρεπής και διαβρωτική και προκαλεί στη γυναίκα που την υφίσταται συναισθήματα ντροπής, θυμού και ανημπόριας. Κατόπιν τούτου του «καλέσματος», ένα σημαντικό κομμάτι της κοινής γνώμης συντάχθηκε με εκείνη, άρα, κατά κάποιον τρόπο, το ηχηρό και έμπλεο δύναμης βίντεο σαν να έλεγε «Είμαι μαζί με την καθεμία από εσάς».
Τι εννοώ με την παραπάνω εισαγωγή; Ότι ενώ είναι προφανέστατα θετικό το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι, γυναίκες και άνδρες, δήλωσαν τη συμπαράστασή τους, η κυρία Τούνη έδειξε ότι αυτή πρώτη συμπαραστέκεται σε όσες έχουν βιώσει κάτι ανάλογο, μέσω του παραδείγματός της. Εξέθεσε την προσωπική της εμπειρία μιλώντας με δύναμη και ευθυτένεια σαν να λέει «δεν έχετε τίποτα να ντρέπεστε».
Και ακριβώς αυτό είναι το μήνυμα του βίντεο που ισορροπεί άψογα ανάμεσα στην εξομολόγηση, την ευαλωτότητα του θύματος αλλά και την αισιοδοξία της δυνατής γυναίκας-υποκειμένου που αρνείται να λυγίσει μπροστά στην ανηθικότητα και την αδικία, αρνείται να δεχτεί τους χαρακτηρισμούς της «πουτάνας», αρνείται να απολογηθεί που είναι μια σεξουαλικά ενεργή, όμορφη νέα γυναίκα. Και πολύ καλά κάνει, γιατί τόσο η κυρία Τούνη όσο και κάθε άλλη που έχει βιώσει κάτι ανάλογο δεν έχει να απολογηθεί για τίποτα.
Πολύ συχνά, οι γυναίκες βρίσκονται μπροστά σε αυτόν τον δυσεπίλυτο γρίφο: όταν δεν είναι αρκετά σέξι και φροντισμένες, όταν δεν έχουν διάθεση να ξυρίσουν τα πόδια τους, όταν βαριούνται να χρησιμοποιήσουν μακιγιάζ, όταν δεν θέλουν να φορέσουν μια κοντή φούστα, όταν δεν χαμογελούν σε κάποιο χαριτωμένο σχόλιο του άντρα συναδέλφου τους, χαρακτηρίζονται «ξινές και ξενέρωτες». Όταν, την επόμενη ημέρα, θέλουν να κάνουν όλα τα παραπάνω για να ευχαριστήσουν τους εαυτούς μας και εκείνους που επιλέγουν, γίνονται «προκλητικές και ξέκωλα». Νομίζω ότι ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι ακριβώς αυτή η διπλή απαίτηση να συμμορφώνονται και στα δύο αιτήματα όποτε και όπως θέλει κάποιος ή όπως θέλουν κάποιοι άλλοι. Πρέπει κάποια στιγμή να καταλάβουμε ως κοινωνία ότι κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα να προσδιορίζει εκείνη, και αποκλειστικά εκείνη, πότε και πώς θα εκφράζει τις διαφορετικές πλευρές του εαυτού της.
Είναι ενδιαφέρον το ότι υπήρξαν και κάποιοι που προσπάθησαν να ανακαλύψουν ιδιοτελή κίνητρα στην πανέμορφη πρωτοβουλία της κυρίας Τούνη. Ακούσαμε ότι το κάνει για τη δημοσιότητα, ότι εκείνη διέρρευσε το βίντεο, ότι με τις επιλογές της και τη δημόσια εικόνα της ενισχύει τα αρνητικά στερεότυπα για τις γυναίκες. Καταρχάς, να ενημερώσω τους καλοπροαίρετους αυτούς συμπολίτες μας ότι η κυρία Τούνη αριθμεί πάνω από 500.000 followers στο Ιnstagram. Δεν επισημαίνω τον συγκεκριμένο αριθμό παρά για να καταστήσω σαφές ότι το επιχείρημα περί δημοσιότητας είναι τουλάχιστον αστείο, για να μην πω ύποπτο. Κατά δεύτερον και περί ειλικρίνειας, όπως δήλωσαν παλαιότεροι συνεργάτες της, την έχουν δει σε κακή ψυχολογική κατάσταση λόγω της διαρροής του συγκεκριμένου βίντεο και φωτογραφιών, κάποια χρόνια πριν. Τρίτον, αναρωτιέμαι γιατί η κυρία Τούνη είναι αρνητικό πρότυπο. Επειδή είναι μια νέα γυναίκα επιχειρηματίας που τα καταφέρνει περίφημα σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία; Επειδή θεωρεί ότι δεν πρέπει να νιώθει ενοχές για την ομορφιά της και τα σωματικά της χαρίσματα; Επειδή, τελικά, βγαίνει και καταφέρνει να απαλλάξει με τον ψύχραιμο λόγο της από την άδικη ντροπή που νιώθουν οι γυναίκες επειδή κάποιος αναξιόπιστος, μικροπρεπής και ασήμαντος άντρας διέρρευσε γυμνές φωτογραφίες; Αν δεν κάνω λάθος, συνολικά με τη δημόσια εικόνα της η κυρία Τούνη κατ’ επανάληψη μας έχει δείξει ότι μια γυναίκα μπορεί να είναι και σέξι και έξυπνη και επιτυχημένη και συγκροτημένη και αυτοδύναμη και σκληρή όταν χρειάζεται. Αν ρωτάτε την άποψή μου, όλα τα παραπάνω είναι υπεραρκετά για να μπορούμε να πούμε ότι η κυρία Τούνη είναι ένα θετικό πρότυπο, και κάτι παραπάνω από αυτό: είναι μια αξιόλογη και μοντέρνα φεμινιστική φωνή και ύπαρξη.
Ο φεμινιστικός ακτιβισμός είναι σίγουρα απαραίτητος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάποια που δεν συμμετέχει τακτικά, από ακαδημαϊκή ή άλλη θέση, στις σχετικές με το φύλο συζητήσεις δεν μπορεί να αποτελέσει διά του παραδείγματός της μια φεμινιστική φωνή στην πράξη· πιο σωστά, μια φεμινιστική ύπαρξη. Νομίζω ότι ένας από τους βασικούς λόγους της καχυποψίας απέναντι στην τωρινή πρωτοβουλία της, αλλά και ευρύτερα στη δημόσια παρουσία της, είναι η επιλογή της να απενοχοποιεί το σέξινές της και να πουλάει προϊόντα που είναι σέξι. Η απενοχοποίηση του σέξινες είναι μια θετική εξέλιξη που καταγράφεται τα τελευταία κάποια χρόνια στην ποπ κουλτούρα. Προϋπόθεσή της υπήρξε η υπέρβαση ενός παραδοσιακού σεξιστικού διλήμματος: μια γυναίκα μπορεί να είναι είτε σέξι είτε ηθική, ποτέ και τα δύο ταυτόχρονα. Χοντρικά, η σεξιστική φαντασίωση (θύματα της οποίας είναι και γυναίκες πολύ συχνά) “λέει” ότι η απενοχοποιημένη εκδίπλωση της γυναικείας σεξουαλικότητας μέσω της σεξουαλικής σκηνοθεσίας του σώματος και του προσώπου ή/και της σεξουαλικής ελευθεριότητας συνεπάγεται εξ ορισμού την ανηθικότητα εκείνης της γυναίκας που επιλέγει να υπάρχει σε αρμονία με τη σεξουαλικότητά της. Άρα, το να είναι σέξι μια γυναίκα συνεπάγεται ότι είναι ανήθικη και, διά της μετωνυμικής σύνδεσης, πουτάνα. Ένα από τα προβλήματα που προκαλεί η εν λόγω φαντασίωση στους ετεροφυλόφιλους ανθρώπους είναι το εξής: στην προσπάθεια τους να προσεγγίσουν ο ένας τον άλλο, γυναίκες και άντρες βιώνουν συναισθηματικές αντιφάσεις όντες δέσμιοι του διλήμματος. Οι γυναίκες επιθυμούν να έλξουν (και αντιστρόφως, αλλά να μην κάνουμε αυτήν την κουβέντα για λόγους οικονομίας) τους άντρες εκθέτοντας τη σεξουαλική τους επιθυμία διά της σέξι σκηνοθεσίας του σώματος, μεταξύ άλλων βεβαίως. Καθότι όμως ο κανόνας λέει ότι σέξινες=ανηθικότητα, την ώρα που είναι σέξι απέναντι στον άντρα που επιθυμούν, νιώθουν ντροπή και ενοχή. Οι άντρες που έλκονται από αυτό το σέξινες και το επιθυμούν, ταυτόχρονα διατυπώνουν (όχι με τη στενή έννοια του όρου) μια αρνητική ηθική (ηθικολογική) κρίση για τη γυναίκα που επιθυμούν. Οπότε η επιθυμία τους έρχεται σε σύγκρουση με τη φαντασίωση περί ανηθικότητας στην περίπτωση που το αντικείμενο της επιθυμίας νιώθει άνετα με τη σεξουαλικότητα και το σέξινές της. Η κυρία Τούνη, με την παρουσία της, έρχεται να αμφισβητήσει έμπρακτα την προαναφερθείσα φαντασίωση. Με τους τρόπους που επιλέγει να ζει, αρνείται να νιώσει ντροπή και ενοχές, αρνείται να απολογηθεί για κάτι που δεν έκανε/είναι, αρνείται να υπακούσει και να επιλέξει στο εξ ορισμού άλυτο ψευδοδίλημμα μεταξύ σέξινες και ηθικής.
Είναι καλό να καταλάβουμε πόσο δεινή είναι η θέση της γυναίκας στον δυτικό κόσμό λόγω της διαρκούς σεξουαλοποίησης της γυναικείας υπόστασης (βεβαίως είναι ασύγκριτα και απείρως πιο δεινή στον μη δυτικό κόσμο/στους μη δυτικούς κόσμους). Η κακή αυτή κατάσταση έχει να κάνει, μεταξύ άλλων, με αυτά τα πανταχού παρόντα ψευδοδιλήμματα τα οποία δημιουργούν αντιφατικές και αμοιβαίως αποκλειόμενες απαιτήσεις, οι οποίες απαιτήσεις εκφράζονται κατά το δοκούν τόσο από άνδρες προς γυναίκες όσο και από γυναίκες προς γυναίκες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κατανοούμε την περιπλοκότητα κάθε ατομικού βιώματος, να μη βιαζόμαστε να εκφράσουμε εύκολες ηθικές κρίσεις, να εντοπίζουμε και να απενεργοποιούμε τα αρνητικά αποτελέσματα των εξ ορισμού άλυτων ψευδοδιλημμάτων μέσα από τον αναλυτικό ηθικό στοχασμό, τον έλεγχο του εαυτού και της επισήμανσης των δικών μας λαθών και των λαθών των ανθρώπων που μας περιβάλλουν.
Το βίντεο της κυρίας Τούνη είναι ένας λόγος να νιώθουμε χαρούμενοι και δυνατές, γιατί ενώ περιγράφει μια τραυματική εμπειρία και έχει κάθε λόγο να αισθάνεται θύμα, καταφέρνει να υπερβεί τον πόνο και την ντροπή και να σταθεί όρθια, χαρούμενη, αισιόδοξη και με πλήρη αυτογνωσία για το τι είδους άνθρωπος είναι. Νομίζω ότι το πιο δυνατό μήνυμα είναι ακριβώς η αυτοπεποίθησή της που δεν κάμπτεται μπροστά στην αδικία. Είναι η σιγουριά της γυναίκας που ξέρει ότι ζει ηθικά και δίκαια και που, όπως δηλώνει στο τέλος, «από τη στιγμή που εγώ ξέρω ποια είμαι και τι κάνω, αυτό είναι αρκετό, ακόμα και αν με εκθέτει η συμπεριφορά κάποιου άλλου στιγμιαία». Είναι η ηρεμία της όταν λέει με χαμόγελο ότι είναι δυνατή και πάντα αντεπεξέρχεται και ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μην τα καταφέρει και σε αυτή τη συγκυρία. Είναι η υποστήριξη και η εμπιστοσύνη του στενού της κύκλου που δεν την κατηγόρησε ούτε στιγμή, όπως συχνά συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις.
Για όλους αυτούς τους λόγους, όλες και όλοι πρέπει να είμαστε με την Τούνη και την κάθε Τούνη. Όπως εκείνη ήταν εκεί για εμάς.
