Η δημοκρατία παρέχει στους πολίτες το δικαίωμα να αποφασίζουν για την πορεία της χώρας και εκείνοι αναλαμβάνουν την ευθύνη των αποφάσεων . Οι απλοί ψηφοφόροι που υποστήριξαν τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν μερίδιο ευθύνης για τη δραματική επιδείνωση της οικονομίας που συντελέστηκε τους τελευταίους μήνες. Δεν χρειαζόταν επιστημονική κατάρτιση για να κατανοήσει κανείς ότι όλα αυτά που υποσχόταν ο Αλέξης Τσίπρας ήταν μέρος μιας καλοσχεδιασμένης απάτης. Δεν ήταν δύσκολο για τον καθένα να διαπιστώσει ότι η πλειοδοσία οικονομικών παροχών, σε συνδυασμό με την καταγγελία της χρηματοδότησης από τους εταίρους, συγκροτούσε μια εντελώς εξωπραγματική πολιτική.
Αρκετοί πολίτες επέλεξαν να μη δουν τις προφανείς αντιφάσεις και ανακολουθίες του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό συνέβη, κατά κύριο λόγο, επειδή η ανάγνωση της κρίσης από το κόμμα αυτό ταίριαζε με τα λαϊκιστικά και εθνικιστικά στερεότυπα που είχαν αρχίσει να διαχέονται στην ελληνική κοινωνία πολύ πριν από την οικονομική κρίση. Έτσι, ενώ ήταν αναμφισβήτητο ότι το ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να συνεχίσει να ξοδεύει πολύ περισσότερα από όσα εισέπραττε ούτε ή χώρα να καταναλώνει περισσότερα από όσα παράγει, ο εχθρός εντοπίστηκε στους πλούσιους, στις τράπεζες και στους ξένους.
Η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται, κυρίως, στο ότι μπόρεσε να εκμεταλλευτεί τα εθνολαϊκιστικά στερεότυπα και την αγανάκτηση των πολιτών, με το να πακετάρει τις διάχυτες δοξασίες σε μια επιθετική ρητορεία με ταξικό και εθνικό χαρακτήρα. Αυτή η ρητορεία συμπληρώθηκε από υποσχέσεις που εξυπηρετούσαν συντεχνιακά και άλλα συμφέροντα. Τα αρνητικά αποτελέσματα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ήρθαν πολύ πριν την άνοδό του στην εξουσία. Η βίαιη αντιπαλότητα και η διαρκής πολιτική αστάθεια συνέθεσαν ένα αρνητικό περιβάλλον για το ξεπέρασμα της κρίσης, ενώ αποθάρρυναν επενδύσεις και έβλαψαν τον τουρισμό. Η πρόκληση πρόωρων εκλογών τον Ιανουάριο και η κυβερνητική πολιτική του επταμήνου βύθισαν ξανά τη χώρα στην ύφεση και τον υπερδανεισμό.
Σε αυτή την πορεία, ο ΣΥΡΙΖΑ βρήκε μεγάλη υποστήριξη από αρκετούς διανοούμενους και μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Διπλά σε εκείνους που υποστήριζαν παραδοσιακά τη ριζοσπαστική Αριστερά ήρθαν και άλλοι προερχόμενοι από διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες. Είναι εντυπωσιακό ότι ανάμεσά τους βρέθηκαν και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που ήταν πολύ κοντά στο εκσυγχρονιστικό εγχείρημα του Κώστα Σημίτη.
Καμιά δικαιολογία άγνοιας και παραπλάνησης δεν μπορεί να ισχύει για πρόσωπα με πολύ υψηλή μόρφωση και ειδίκευση σε επιστήμες όπως η κοινωνιολογία, η οικονομία, η ιστορία. Πόσο μάλλον όταν στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μιλάμε για επιστήμονες απομονωμένους στην έρευνά τους, αλλά για ενεργούς πολίτες με συμμετοχή στα κοινά.
Είναι χαρακτηριστική η ανοχή που έδειξαν οι διανοούμενοι στους οποίους αναφερόμαστε στα φαινόμενα βίας που είχαμε τα τελευταία χρόνια στα ελληνικά ΑΕΙ. Άνθρωποι που πέρασαν όλη τους τη ζωή στα πανεπιστήμια και έχουν μεγάλη εμπειρία στο πώς λειτουργούν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο, υποστηρίζουν το κόμμα που βλέπει ευνοϊκά το χτίσιμο και την ομηρία καθηγητών και πρυτάνεων από ομάδες φοιτητών. Πράξεις που δεν είναι απλώς αδιανόητες για πανεπιστήμια, αλλά παραβιάζουν και στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Η βία και η απαξίωση γίνονται ανεκτές από πρόσωπα που δηλώνουν αφοσιωμένα στην αξία του δημόσιου πανεπιστημίου, τόσο πολύ ώστε πιστεύουν ότι αυτό θα ζημιωθεί αν λειτουργήσουν ιδιωτικά ΑΕΙ. Εξ ίσου σημαντικό είναι ότι παραβλέπεται από τους ίδιους ο ταξικός χαρακτήρας της απαξίωσης. Ένα διαλυμένο δημόσιο πανεπιστήμιο ζημιώνει τα παιδιά των φτωχότερων οικογενειών και μεγαλώνει την απόσταση από εκείνους που μπορούν να φοιτούν σε ακριβά πανεπιστήμια του εξωτερικού. Έτσι η ανώτατη εκπαίδευση χάνει σταδιακά την ιδιότητα του μέσου ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας. Μια κινητικότητα που άλλαξε τη μεταπολεμική Ελλάδα.
Υπάρχει μια κατηγορία πανεπιστημιακών στον ΣΥΡΙΖΑ που διέπρεψαν στις πλατείες των αγανακτισμένων και στα τηλεοπτικά παράθυρα, για να ανταμειφθούν στη συνέχεια με κυβερνητικές θέσεις. Εδώ δεν αναφερόμαστε σε αυτούς. Αναφερόμαστε κυρίως σε εκείνους για τους οποίους δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις που να δείχνουν ότι ο προσανατολισμός τους προς τον ΣΥΡΙΖΑ έγινε για λόγους συμφέροντος (χωρίς αυτό να μπορεί να αποκλειστεί). Αν δεν είναι το συμφέρον, τότε είναι πολύ πιθανό να έχουν γοητευτεί από μια εικόνα των πραγμάτων που εξέφραζε τις προσδοκίες τους.
Όπως οι απλοί πολίτες ακολούθησαν τον ΣΥΡΙΖΑ επειδή ανταποκρινόταν στη στερεοτυπική αντίληψη που είχαν για την πραγματικότητα, έτσι και αρκετοί διανοούμενοι είδαν σε αυτόν μια ανερχόμενη δύναμη εναντίον της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού και έσπευσαν να την υποστηρίξουν. Οι προσδοκίες για την αντίσταση των λαών στο διεθνές κεφάλαιο ενσαρκώθηκαν από τον αντιμνημονικό παροξυσμό του ΣΥΡΙΖΑ. Το φαντασιακό ενώθηκε με το πραγματικό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει με το εικονοστάσι με τα τάματα που υπάρχει στις εκκλησίες. Όπως οι πιστοί αφήνουν εκεί τις ελπίδες τους διά πάσαν νόσον, έτσι και οι πολίτες εναπέθεταν τα αιτήματα και τις προσδοκίες τους στον Τσίπρα και στο κόμμα του: άλλος να ξαναπάρει το μισθό ή τη σύνταξη που έπαιρνε, άλλος να του χαριστεί το δάνειο, άλλος να τιμωρήσει τους παλιούς πολιτικούς, άλλος να αντισταθεί στη Γερμανία, άλλος να ανατρέψει τον καπιταλισμό. Έτσι και οι διανοούμενοι, πιθανότατα, εναπέθεσαν στον ΣΥΡΙΖΑ τη δικαίωση της ιδεολογικής κατασκευής που είχαν στο κεφάλι τους.
Μπορεί να δείχνει επιεικής η παραπάνω ερμηνεία, όμως από τη στιγμή που επιλέγουμε να μη χρησιμοποιήσουμε το συμφέρον σαν εξήγηση,δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο για έναν διανοούμενο από το να μην μπορεί να διακρίνει το χαρακτήρα ενός τυχοδιωκτικού σχήματος εξουσιομανών δημαγωγών και να το μπερδεύει με τους ευσεβείς του πόθους. Μάλιστα τα μισόλογα που ψέλλισαν ορισμένοι πριν από το δημοψήφισμα και η σιωπή μπροστά στο ψέμα και την εξαπάτηση, και κυρίως απέναντι στην καταστροφή της χώρας, καθιστούν περισσότερο θλιβερή τη στάση τους.
