Γιώργος Ναθαναήλ

Έπεα πτερόεντα πανταχόθεν στις προεκλογικές περιόδους. Με τι ένταση, με τι πάθος, με τι πειθώ!  Σε πείσμα του Βιτγκενστάιν,  τα λόγια δεν είναι πράξεις, αλλά πουκάμισα αδειανά, και στη χειρότερη περίπτωση παραπράξεις. Απομονώνω λοιπόν τρεις λέξεις που όλοι θεωρούμε ότι γνωρίζουμε, αλλά ένας καλός ορισμός πάντα βοηθά να διαλυθεί η ομίχλη της αθωότητας,  η αφέλεια της συγγνωστής πλάνης.

Δεν έχω ποτέ εξακριβώσει αν οι γονείς μου παντρεύτηκαν από προξενιό ή από έρωτα. Υποψιάζομαι ότι κάποιον ρόλο έπαιξαν δύο δαιμόνιες θείες εκατέρωθεν, που τους έπεισαν ότι ήταν όντως ερωτευμένοι. Αμέσως μετά το γάμο, ο πατέρας μου αγόρασε ένα ραδιόφωνο «παγκοσμίου λήψεως» με λάμπες και, πάνω του, ως υλική έκφραση των αισθημάτων του -«για την μαμά» όπως έλεγε- ένα περίεργο μηχάνημα με έναν μακρύ βραχίονα και έναν μεταλλικό πλατό που γύριζε με διάφορες ταχύτητες.

Καταστροφές που οφείλονται σε λάθη και παραλείψεις. Η διεθνής εμπειρία. Τα Τέμπη, τα θύματα,  ο πόνος, η μέθοδος της διερεύνησης, η ανάγκη αποτελεσματικών αλλαγών (ένα κείμενο που αναδημοσιεύεται από το τεύχος 140 του Books' Journal, πριν καν συσταθεί η επιτροπή διερεύνησης του δυστυχήματος στα Τέμπη)

Ντέιμον Γκάλγκουτ, Η υπόσχεση, μετάφραση από τα αγγλικά: Κλαίρη Παπαμιχαήλ, Διόπτρα, Αθήνα 2022, 344 σελ.

Μια οικογένεια λευκών στη Νότια Αφρική τα χρόνια του απαρτχάιντ. Μένουν σε μια μικρή φάρμα έξω από την Πρετόρια και έχουν πολλά και ζόρικα προβλήματα. Κάποια στιγμή, η μαύρη υπηρέτρια της οικογένειας λαμβάνει μια υπόσχεση, ότι θα της χαρίσουν το σπιτάκι όπου κατοικεί και τη γη που το περιβάλλει. Μια υπόσχεση ανέξοδη, αφού οι μαύροι δεν έχουν δικαίωμα στην ατομική ιδιοκτησία. Τι θα γίνει όμως με την υπόσχεση όταν θα έχει καταρρεύσει το καθεστώς του απαρτχάιντ; Ο Ντέιμον Γκάλγκουτ, βραβευμένος με Μπούκερ το 2021, είναι υποχρεωμένος για την πλοκή του να λάβει υπόψη του την πραγματικότητα: «το απαρτχάιντ καταργήθηκε, βλέπεις, τώρα πεθαίνουμε ο ένας δίπλα στον άλλον, σε οικεία, κοντινή απόσταση. Αυτό που μένει ακόμα να επιλύσουμε είναι το πώς να ζούμε μαζί».

Κάπου διαβάζω για ένα ενδιαφέρον πείραμα. Σε ένα γηροκομείο χωρίζουν τους ηλικιωμένους σε δύο ομάδες. Στους μισούς δίνουν ένα φυτό και τους λένε να το ποτίζουν συχνά. Στους άλλους μισούς δεν δίνουν τίποτα. Μετά από καιρό βγάζουν τα συμπεράσματά τους. Αυτοί που φρόντιζαν τα φυτά έζησαν περισσότερο. Τέλος της ιστορίας.

Μαμά (ζει, τα έχει τετρακόσια, παρανομεί με ένα κομμάτι σοκολάτα, διαβάζει Διβάνη) γερνάω! Μπορεί να μην καταλάβεις τα περισσότερα, αλλά εγώ θέλω να τα πω και σκέφτομαι φωναχτά — αν και παραδόξως, παρ’ όλο που σπούδασα στην Αμερική, οι ξένες εκφράσεις που τρύπωσαν από την πίσω πόρτα, με ζηλωτές κυρίως τους νερόβραστους τεχνοκράτες, με ενοχλούν. Αλλά για κάτι άλλο, μάλλον συναφές, θέλω να μιλήσω.

*Η εισβολή στην Ουκρανία, οι πλάνες του Πούτιν, ο δημοκρατικός μονόδρομος του Ζελένσκι

* «Διαπραγματεύσεις; Η στιγμή που τελειώνει ο πόλεμος είναι όταν οι Ρώσοι πάψουν πλέον να θέλουν να καταλάβουν και να ελέγξουν την Ουκρανία»

«Όταν εργάζεσαι σκληρά για να κάνεις κάτι σωστά, δεν θέλεις να το ξεχάσεις»

Τεντ Μπαντυ, serial killer

Το γάμησαν και καλά του κάνανε. Οι πρώτοι που πέρασαν έσπασαν με βαριοπούλες την πλάκα, για να πάψει να  λέει ψέματα σε κάθε περαστικό για το μελόδραμα που είχε παιχτεί εκείνη την ημέρα. Τα  συντρόφια που ήρθαν από πίσω κατάστρεψαν την βάση, το θεμέλιο αυτής της αστικής υποκρισίας. Δεν ήταν άνθρωποι αυτοί, τιποτένιοι απεργοσπάστες ήταν. Ακόμη και το έμβρυο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή κολυμπούσε στη θάλασσα της ηρεμίας, ένας από αυτούς θα γινόταν, αγόρι ήταν.

Χάρι Γκ. Φράνκφουρτ, On Bullshit, Princeton University Press, 2005, 67 σελ. 

Θα αναγκαστώ να συμφωνήσω με τον Μιχάλη Γκανά: «Μας έχουν πνίξει τα σκατά». Η έκφραση bullshit, μια ειδικότερη περίπτωση, έχει εγκατασταθεί στο λεξιλόγιό μας και χρησιμοποιείται πλέον αφειδώς. Επειδή όμως έχει εισχωρήσει μέσω της αμερικανικής «πολιτιστικής βιομηχανίας» έχει αποκτήσει μια εσάνς Χόλιγουντ και μια αθωότητα που δεν της πρέπει.  Μα από όλα τα θέματα που μας απασχολούν είναι αυτό άραγε τόσο σημαντικό που να απαιτεί μια αναδίφηση (καλύτερα ας μην πω αναψηλάφηση) και μια θεωρητική προσέγγιση;

Tο Ρολόι της Ημέρας της Αποκάλυψης, στις 22 Φεβρουαρίου 2023, μετακινήθηκε λίγο κοντύτερα στα μεσάνυχτα. Ήδη από τις αρχές του 2023 απείχε από αυτά μόνον 90 δευτερόλεπτα. Πρόκειται για το συμβολικό ρολόι των Ατομικών Επιστημόνων που από το 1947 μετράει το πόσο κοντά είμαστε σε έναν πυρηνικό πόλεμο ανάμεσα στις υπερδυνάμεις του πλανήτη, δηλαδή το τέλος του κόσμου. Τα τικ του είναι ετήσια, αλλά δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστο από ένα τόσο βαρύνον γεγονός: ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, στη δίωρη ομιλία του στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση επ’ ευκαιρία του ενός χρόνου από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, εκτόξευσε πολυάριθμες απειλές κατά των εχθρών του — πραγματικών και φανταστικών.