Παντελής Μπασάκος

Κάτοικος Αθηνών είμαι, μάτια έχω, τη βλέπω την Πανεπιστημίου Και την περπατάω, όπου είναι δυνατόν. Όμως νομίζω πως το μεγαλούτσικο αυτό δέντρο μας κρύβει το δάσος.

Κατοικώ στο Κουκάκι, για το Κουκάκι δίνω μαρτυρία. Στα πεζοδρόμια, της Γενναίου Κολοκοτρώνη λ.χ., αλλά και των γύρω δρόμων, τώρα χαίρεσαι να περπατάς. Οι ίδιοι οι δρόμοι έχουν όπου χρειάζεται ξαναστρωθεί και ανθρωπέψει. Δεν μου έχει μυρίσει σκουπίδι, δυο χρόνια τώρα που έχω επιστρέψει εδώ. Και επειδή, ακριβώς, έχω επιστρέψει εδώ πριν από δυο χρόνια, μετά από τρία χρόνια απουσία (οι χρονολογίες μετράνε δημαρχίες) μπορώ να πω πως έχω επιστρέψει σε αγνώριστα καλύτερη γειτονιά, όσον αφορά τις υποδομές.

Προφανώς αυτό δεν ισχύει μόνο για το Κουκάκι, κυκλοφορώ και στις άλλες γειτονιές της Αθήνας. Θέλησα απλώς να δώσω μαρτυρία για εκείνο που γνωρίζω πιο καλά. Αυτά έχω να καταθέσω, κοιτώντας την Πανεπιστημίου με βλέμμα ερωτηματικό, τις γειτονιές πολλές φορές με θαυμαστικό.

Το ευχόμαστε, αλλά περίπου στον modus του απραγματοποίητου, ένα πρόγραμμα εκσυγχρονιστικό, ένα Σημίτης.2, απαλλαγμένο από τσοχαντζαραία bugs και viruses - και που να μπορεί να πείσει, να γίνει πολιτικά ελκυστικό.

Λέξη που είναι και η ίδια ισχυρά συνθηματική, προτάσσεται των συνθημάτων, γίνεται πρόσημο, ελάχιστος κοινός παρονομαστής που τα κάνει όλα τους ένα και μάλλον κενά.

Θυμάστε εκείνα τα ανέκδοτα όπου σε πόλεμο με την Κίνα την πρώτη ημέρα η ΕΣΣΔ πιάνει 10 εκατομμύρια αιχμαλώτους, την δεύτερη 50 εκατομμύρια, την τρίτη 100, την τέταρτη μέρα έχει συνθηκολογήσει; Τέτοιο πόλεμο, υβριδικό, διεξάγει ο Αριστείδης Μπαλτάς, με σχεδόν καθημερινά άρθρα και συνεντεύξεις - που του τα δημοσιεύει, κοίτα να δεις ένα περίεργο πράγμα, ο αστικός και νεοφιλεύθερος Τύπος, που είναι στην ουσία ακροδεξιός, όπως μας εξηγεί, μέσα στα κείμενα ο διαπρεπής τέως υπουργός.

Η υποψηφιότητά μου […] αφορά το δικαίωμα στα κοινά αγαθά, το δικαίωμα στη μόρφωση, το δικαίωμα στην εργασία σε συνθήκες αξιοπρέπειας […] για να μην καθορίζονται οι ορίζοντες του καθενός και της καθεμιάς από τις κοινωνικές συνθήκες της γέννησής του.

Ο λόγος αυτός εκφέρεται με τον τρόπο του κατεπείγοντος. Χρειάζεται το πρόγραμμά μας διότι χωρίς αυτό θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν όλες ετούτες οι αδικίες, τα παιδιά που γεννιούνται φτωχά να μην μπορούν να σπουδάσουν, ο κόσμος να υποφέρει, να στενάζει.

Ηγέτις. Η μόνη γυναίκα αρχηγός κόμματος σε αυτή τη Bουλή, όπως τονίζει, σε κάθε ευκαιρία. Το κόμμα μετείχε στις πρώτες εκλογές, μάζεψε ψήφους και σταυρούς, στη δεύτερη εκλογή η ηγέτις έκανε στα ψηφοδέλτια μια κάποια εξυγίανση: η κοινοβουλευτική oμάδα είναι, έλεγε, σαν την ποδοσφαιρική, ο προπονητής (sic)* εχει την ευθύνη να επιλέξει τους ικανότερους παίκτες, ντρημ τημ. Σαν σε όνειρο τώρα ακούγονται οι φωνές μέσα από αυτό το dream για το πώς η Πλεύση, λ.χ., αντιπροσωπεύει ένα κομμάτι της κοινωνίας που θέλει να προχωρήσει λίγο πιο δυναμικά.

Στη δημοκρατία μας έχουμε (θέλουμε να έχουμε) πολιτικούς αντιπάλους, όχι εχθρούς. Το περιεχόμενο της αντιπαλότητάς μας με τον ΣΥΡΙΖΑ, η διαφορά μας από αυτόν, ήταν και τούτο, ή κυρίως ετούτο: το ότι ήθελε σε εμάς να έχει όχι απλώς αντιπάλους, αλλά εχθρούς.

Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης έχει λόγο και για την τρέχουσα πολιτική ρητορεία.  Όταν υπάρχει υπερπροσφορά του προϊόντος, όταν ανεξέλεγκτος ο αυτοματισμός των μηχανών τις βάζει να παράγουν και να συσσωρεύουν αμέτρητα παρόμοια πράγματα, όταν δηλαδή κάθε μέρα τα φορτηγά αδειάζουν τόνους κινδυνολογίας και καταγγελίας μπροστά στην πόρτα μας, μαζί με την τιμή του προϊόντος πέφτει και η εκτίμηση σε αυτό.

Η αριστερά αναρωτιέται απορημένη, πώς, με τόσο μεγάλο όγκο καταγγελίας δεν επηρεάζεται το εκλογικό σώμα εναντίον της ΝΔ: σαν σε μαγική εικόνα χωρίς εικόνα, το ερώτημα περιέχει  ήδη την απάντηση σε αυτό.

Δεν χρειάζεται διδασκαλία για να μάθουμε να επιχειρηματολογούμε. Επιχειρηματολογούμε από τη στιγμή που χειριστήκαμε για πρώτη μας φορά το «γιατί»: «θα μου πάρεις παγωτό!» - «όχι» - «θα μου πάρεις παγωτό, γιατί αλλιώς δεν θα σε αγαπάω / γιατί αλλιώς δεν θα είσαι καλός μπαμπάς», κ.ο.κ.

Ούτε και το να επιχειρούμε να πείσουμε «κλέβοντας το λόγο στο ζύγι» χρειάζεται εκπαίδευση. Και αυτό από μικρά το κάνουμε, και το συνεχίζουμε, είτε συνειδητά είτε επειδή μας εξαπατά η επιθυμία μας να έχουμε δίκιο. Θέλεις να είσαι καλός μπαμπάς - δεν μπορείς να το αρνηθείς αυτό. Επομένως, θα πρέπει να μου πάρεις παγωτό.

Το «επομένως», που θέλει να συνδέσει τα δύο πράγματα, εδώ δεν ισχύει, στη θέση του υπάρχει ένα κενό. Όμως όταν είναι εμφατικά αληθές ή και πολύ λαμπερό αυτό που επικαλείσαι, μπορεί η λάμψη του αυτή να κρύβει το κενό.

Παρεμβαίνοντας τις προάλλες, για τα περί Ροδόπης, ο καθ’ ύλην αρμόδιος καθηγητής Δημήτρης Χριστόπουλος επικαλείται το καταληκτικό κείμενο της διάσκεψης (1990) του ΟΑΣΕ:

να ανήκει κανείς σε μια εθνική μειονότητα είναι θέμα ατομικής επιλογής του ανθρώπου και κανένα μειονέκτημα δεν μπορεί να προκύπτει από την άσκηση αυτής της επιλογής.

Να δούμε τώρα και τι συμπέρασμα εξάγει από το κείμενο αυτό, που και ισχύει και αυτονόητα είναι σωστό, ο κ. Χριστόπουλος:

από τη στιγμή που η ελληνική πολιτική στη Θράκη άλλαξε και από πολιτική διακρίσεων έγινε «ισονομία - ισοπολιτεία» οι διάφοροι μηχανισμοί ελαφρού και βαθέος κράτους βάλθηκαν να μας πουν ότι η μειονότητα δεν είναι ένα ενιαίο συμπαγές τούρκικο πράμα αλλά δύο και τρεις εθνοτικές ομάδες, «πομάκων, τσιγγάνων και τουρκογενών».

Πού πήγε και κρύφτηκε η ατομική επιλογή, πώς μπόρεσε και μετασχηματίστηκε σε ενιαίο συμπαγές «πράμα»^[2]; Πώς μπόρεσε η αρχή της ατομικής επιλογής να καταντήσει, στα χέρια πολιτικού επιστήμονα, σε αρχή καταστολής, αφανισμού των άλλων μειονοτήτων; Διότι περί αυτού πρόκειται. Όταν θα θελήσει ο τσιγγάνος να κάνει χρήση του δικαιώματος, της επιλογής, να πει είμαι Έλληνας τσιγγάνος, ο πολιτικός επιστήμονας υπηρεσίας, κατά τον κ. Χριστόπουλο θα του πει «είσαι προϊόν κατασκευής του βαθέος κράτους»,  δεν υπάρχει αυτό που θέλεις να επιλέξεις να είσαι, δεν υπάρχει αυτό που είσαι.

Αυτό το συμπέρασμα βγάζει από το καταληκτικό κείμενο της διάσκεψης του ΟΑΣΕ, ο καλός πολιτικός επιστήμων.

Non sequitur, ανακολουθία ονομάζεται στη λογική, ετούτο το "κλέψιμο στο ζύγι", διασκεδαστικό σε ένα μικρό παιδί, απροσεξία στην καθημερινή χρήση του λόγου, στην επιστήμη και στην πολιτική μπορεί να είναι και ιδιοτελές και αποκρουστικό, όπως είναι και η απάτη του εμπόρου.

^[1] (φιλοσ.) η ~ είναι είδος εσφαλμένου επιχειρήματος (:απουσία λογικής σύνδεσης μεταξύ προτάσεων και συμπεράσματος). Λεξικό της Ακαδημίας.

^[2] Δυστυχώς δεν παρακολουθώ τις δημοσιεύσεις του κ. Χριστόπουλου (vita brevis, γαρ) – φαντάζομαι ωστόσο να έχει διευκρινίσει αυτό το «πράμα» – που για ορολογία της πολιτικής επιστήμης δεν μου μοιάζει. Ούτε πάλι πιστεύω πως  ένας επιστήμων της δικής του εμβέλειας λέει «πράμα» για να αποφύγει να πει κάποιον καθιερωμένο όρο, όπως «μειονότητα».