Ιστορία

Ο Βενιανάκης ήταν ερασιτέχνης ερευνητής της ιστορίας, αν όμως διαβάσει κανείς τα βιβλία του αποδεικνύεται παθιασμένος και μεθοδικός. Η γραφή του έχει λογοτεχνικό ύφος, διαβάζεται δηλαδή με ευχαρίστηση ενώ χειρίζεται τις αφηγηματικές εκκρεμότητες με επιδεξιότητα, παράγοντας σασπένς. Έγραψε τρία βιβλία για τον δωσιλογισμό στη Θεσσαλονίκη και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και για τους βασικούς εκπροσώπους του, όλα στηριγμένα σε πηγές και αρχεία, εμπλουτίζοντας τη σχετική (φτωχή) βιβλιογραφία. Πέθανε στις 19 Ιουλίου 2024, σε ηλικία 59 ετών.

Fidia, επιμ.: Claudio Parisi Presicce, Nadia Agnoli, Alessandra Avagliano, Francesca de Tomasi, Villa Caffarelli, Musei Capitolini, Ρώμη. 24/11/2023 - 5/5/2024

Claudio Parisi Presicce, Nadia Agnoli, Alessandra Avagliano, Francesca de Tomas (επιμ.), Fidia, L'Erma Di Bretschneider, Ρώμη 2023, 294 σελ.

Στη Ρώμη, όπου ο αυτοκράτορας Καλιγούλας θέλησε –χωρίς εντέλει να το επιτύχει– να μεταφέρει το χρυσελεφάντινο κολοσσιαίο άγαλμα του Δία από την Ολυμπία, τοποθετώντας μάλιστα την κεφαλή του ιδίου αντί εκείνης του Δία, παρουσιάζεται η πρώτη μεγάλη έκθεση για τον γνωστότερο και κατά γενική ομολογία σπουδαιότερο γλύπτη όλων των εποχών: τον Φειδία, υιό του Χαρμίδη, γεννημένο στην Αθήνα στις αρχές του επονομαζόμενου «χρυσού αιώνα».  

Οι μάταιοι αντιδιχαστικοί λόγοι δυο αρχαίων Ελλήνων απ’ τη Ρούμελη

Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα. 1896-1922, ιστορικό ντοκιμαντέρ παραγωγής 2022, σε σκηνοθεσία Μαρίας Ηλιού. Ιστορικός σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ, μουσική: Νίκος Πλατύραχος, διεύθυνση φωτογραφίας: Buddy Squires, παραγωγή: Πρωτέας & Proteus NY Inc. Προβλήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, Κολωνάκι) ώς τα μέσα Απριλίου, με παράλληλη Έκθεση στους ίδιους χώρους.

Μαρία Ηλιού, Μια φιλία στη Σμύρνη. Μυθιστόρημα, Μίνωας, Αθήνα 2022, 536 σελ.

Το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού, μαζί με το μυθιστόρημά της, τέμνουν μια σημαντική ιστορική περίοδο, εθνικής έξαρσης και τραγωδίας: μια συνομιλία με τη γνωστή σκηνοθέτρια και συγγραφέα. (Τεύχος 140)

Γιάννης Μαρής, Τα χέρια της Αφροδίτης, πρόλογος: Ανδρέας Αποστολίδης, Άγρα, Αθήνα 2013, 296 σελ.

Γιάννης Μαρής, Μια γυναίκα από το παρελθόν, Ατλαντίς, Αθήνα 1997, 320 σελ.

Γιάννης Μαρής, Επιχείρηση: Εκδίκηση, Ατλαντίς, Αθήνα 1985, 293 σελ.

Σε τρία μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή κάνουν την εμφάνισή τους εβραίες ηρωίδες και εβραίοι ήρωες, πρώην ναζί εγκληματίες, έλληνες δημοσιογράφοι και αστυνομικοί, δωσίλογοι και η αναδυόμενη δυναμική μορφή της εποχής, ισραηλινοί πράκτορες. Πώς διαμορφώνεται η εικόνα του εβραίου, και ακόμη συχνότερα, της εβραίας σε αυτά τα ευρείας κατανάλωσης κείμενα, καθώς και μέσα από ποιες, λιγότερο ή περισσότερο σκοτεινές, διαδρομές οι εβραίοι ήρωες και οι εβραίες ηρωίδες συναντιούνται με έλληνες και ελληνίδες χριστιανούς και χριστιανές; Με απασχολούν, τέλος, η προσωπική και η πολιτική διαδρομή μέσα από τις οποίες ο συγγραφέας προσέγγισε θέματα των εβραίων συμπατριωτών και συμπατριωτισσών του.^[1]   

«Ο Βασιλεύς […] άρχει των ενόπλων δυνάμεων».

Άρθρο 32 εδ. α΄ του Συντάγματος του 1952 

Ώς το κίνημα του Μαρτίου 1935, οι δύο μεγάλες παρατάξεις, βενιζελικοί και βασιλόφρονες,  είτε συνυπήρχαν στο σώμα των αξιωματικών είτε εναλλάσσονταν. Το κίνημα αυτό οδήγησε στην  πλήρη εκκαθάριση τους στρατεύματος από κάθε βενιζελικό  στοιχείο και την απόλυτη επικράτηση, από πάνω μέχρι κάτω,  των βασιλοφρόνων. Αυτοί οδήγησαν το στρατό στον πόλεμο της Αλβανίας. Ήταν η πρώτη τους επιτυχία.

Το αφήγημα που παραθέτουμε παρακάτω είναι γραμμένο από τον ιστορικό David Brewer - και αναδημοσιεύεται από το βιβλίο του Ελλάδα, 1453-1821. Οι άγνωστοι αιώνες, μετάφραση από τα αγγλικά: Νίκος Γάσπαρης, επιμέλεια: Αντωνία Γουναροπούλου, Πατάκη, Αθήνα 2018, 440 σελ., για το οποίο έγραψα μικρή κριτική στη ρουμπρίκα μου «Το μικρό και το μεγάλο» στο τεύχος 134 του Books' Journal, η οποία συνόδευσε το παράθεμα που θα διαβάσετε παρακάτω. Αναδημοσιεύεται εδώ με αφορμή την επέτειο της καθοριστικής για την Ευρώπη Μάχης της Ναυπάκτου (με λίγη καθυστέρηση), ως μικρή συνεισφορά στην ευρωπαϊκή ιστορία - αν και Έλληνες πολέμησαν και με τα δύο στρατόπεδα, και στο στόλο της Ιερής Συμμαχίας και στο στόλο των Οθωμανών. 

Thomas Hope, Anastasius, Or, Memoirs of a Greek (Aναστάσιος ή Απομνημονεύματα ενός Έλληνα), τελευταία έκδοση: HardPress, 2018, τρεις τόμοι, 412 σελ.

Γόνος μιας αγγλο-ολλανδικής τραπεζικής δυναστείας με σκωτσέζικες ρίζες, ο συλλέκτης και «ειδικός» της εσωτερικής διακόσμησης, Τόμας Χόουπ (1769-1831), που συνέβαλε όσο λίγοι στη διαμόρφωση και στην προώθηση της αισθητικής της περιόδου της Αντιβασιλείας και του Νεοκλασικισμού στη Βρετανία, κατέλαβε εξαπίνης το αναγνωστικό κοινό της εποχής του με την έκδοση, το 1819, στο Λονδίνο, χωρίς όνομα συγγραφέα, του μυθιστορήματός του, Αναστάσιος ή Απομνημονεύματα ενός Έλληνα. Το βιβλίο, που αποδόθηκε αμέσως στον Μπάιρον, τον ποιητή που, λίγα χρόνια νωρίτερα και με τεράστια επιτυχία, είχε θέσει τα πρότυπα των «ανατολίτικων» δραμάτων με αντισυμβατικούς «επαναστάτες» πρωταγωνιστές, γνώρισε άμεση και τεράστια επιτυχία. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μπάιρον τόσο θαύμασε το λογοτεχνικό επίτευγμα του Χόουπ, που δήλωσε πως θα έδινε τα δύο πιο πετυχημένα έργα του για να  το είχε γράψει εκείνος.^[1]

Τον 19ο αιώνα, οι Σουλιώτες επέλεξαν να ακολουθήσουν τους Έλληνες στον εοαναστατικό τους Αγώνα. Πώς συνδέθηκαν με την ελληνική επανάσταση, ποιοι ενεπλάκησαν, το τίμημα της εμπλοκής τους. Το δεύτερο μέρος της αφήγησης της ιστορίας των Σουλιωτών, από τη Βάσω Ψιμούλη, όπως δημοσιεύτηκε στο τεύχος 124 του Books' Journal (το πρώτο μέρος δημοσιεύτηκε εδώ: https://booksjournal.gr/paremvaseis/3508-souliotes-apo-anypotaktoi-oresivioi-maxites-tis-ellinikis-epanastasis-a-meros). 

Λίγα λόγια για τον Κάρολο Παπούλια (1929-2021) - και ένα κείμενό του για την πολιτική και την ηθική. Γράφει ο Γιώργος Ευαγγελόπουλος