Λίγο αργότερα αντιγράφει σελίδες του ημερολογίου του και τις στέλνει στην αδελφή του Δέσποινα. Η επαγγελματική του ζωή ως καθηγητού γαλλικών, που διήρκεσε 46 χρόνια σε διάφορους τόπους, άρχισε εκεί στην Χάλκη. Στα γράμματα υπάρχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ζωή και την εκπαίδευση των Ελλήνων στην Πόλη και τη Χάλκη, τη πρώτη χρονιά του 20ού αιώνα.
Επιστολή 14
Σεβαστοί μοι γονείς
Αισίως αφίχθην σήμερον την πρωίαν περί την 6ην ώραν. Το σεντούκι μου επέρασε ευκόλως με δώρον τι· περί την μεσημβρίαν έτρωγον εν τη Σχολή μου. Την μ.μ. μοι υπέδειξαν το προορισθέν μοι δωμάτιον και ήρχισα την εγκατάστασίν μου. Αλλά μου έλειπον πολλά πράγματα, και δια τούτο σας τα γράφω ίνα μοι τα αποστείλετε το ταχύτερον μέσον Ιωάννου Δ. Γεωργαλά (Κούκου), όστις έρχεται ενταύθα ή του μαστρ-Απόστολου πρώτου μηχανικού της Ζάτουνας[i] όστις θα τα αφήση εις τον κύριον Καράλη. Προτιμώ όμως τον κύριο Γιωργαλάν όστις έρχεται εις την Σχολήν
Και λοιπόν χρειάζομαι
1 μαξιλάρα
2-3 μαξιλάρια
3-4 σινδόνια
1-2 καλύμματα διά καναπεδάκια
1 καθρέπτην
1 τέλι διά το abat-jour της λάμπας
2-3 ντύσιμα μαξιλάρας
1 βιβλιοθήκην από σανίδια καλήν με κορδόνια κρεμαστήν
2-3 τραπεζομάνδηλα
1 τιρνελέτο
Το καλαθάκι τα παληόχαρτα ει δυνατόν
1 φωτογραφοθηκην
Ιδού τι χρειάζομαι αναποφεύκτως σήμερον, σας είπον μέσω του Γεωργαλά. Πιστεύω να το δεχθή. Εάν άλλο τι χρειασθώ τότε βραδύτερον.
Γράψατέ μου περί της Μαριάνθης τι απέγινε. Ασπασμούς πολλούς μα πάρα πολλούς τον Κωστήν Κονταξήν και θα του γράψω προσεχώς. Και εις υμάς προσεχώς έτι περισσότερα.
Σήμερον είμαι ακόμη ζαλισμένος. Μόλις είδον τον διευθυντήν και τους λοιπούς καθηγητάς. Μην παρεξηγήσθε διότι δεν σας γράφω με μελάνι. Δεν έχω και ντρέπομαι να γυρέψω. Γλυκοφιλώ τας αγ. αδελφάς μου και αδελφούς
υμών δε τας χείρας
Ο υιός σας
Παρασκευή 31 Αυγούστου μεσημέρι
Σωκράτης
Προσθήκαι
1 ωρολογοθήκην
1 εφάπλωμα καπλαντισμένο
1 λάμπαν ει δυνατόν πετρελαίου ίνα μην αγοράζω. Έχω, αλλ’ η της σχολής δεν μοι αρέσει, δίδει λίγο φως.
Σήμερον το απόγευμα εκοιμήθην λίγο. Περί την τετάρτην ώρα κατήλθομεν μετά του καθηγητού των ελληνικών και λατινικών κ. Βάρκα εις το καφενείον. Εσχετίσθην με όλους με όλους σχεδόν τους καθηγητές οίτινες με υπολήπτονται και διατηρώ απέναντί των μίαν σοβαρότητα!... Εις το καφενείον ήλθε και ο κ. διευθυντής οικογενειακώς. Με προσκάλεσε πλησίον του και εμείναμεν περίπου 2 ώρας μαζί με την οικογένειάν του. Με αγαπά πολύ, τουλάχιστον έτσι φαίνεται και τον ευχαριστώ. Θα έχω [τάξεις] από το ανώτερα Γαλλικά! Εγνώρισα τους συναδέλφους μου στα Γαλλικά και περνούμεν ευχάριστα προς το παρόν. Αι εισιτήριαι εξετάσεις έρχονται την 3ην 7βρ. Τα δε μαθήματα τη 10η .
Ίσως μετά 2 μήνας σας επισκεφθώ, διότι έχομεν τα Χριστούγεννα, 18 ημέρας διακοπάς! Το ίδιον επίσης συμβαίνει και διά το Πάσχα. Διά την εργασίαν μου πέφτουν μόνο 1 ½ τάξεις Γαλλικών νομίζω η 5η και 6η. Το πρόγραμμα θα κανονιστεί βραδύτερον αλλά… μέθοδος Ahu
Άνευ ετέρου, σας γλυκοφιλώ
9η ώρα εσπέρας
31/8/1901
Χάλκη
Σωκράτης
Διεύθυνσις:
M. Socrate G. S[…]
Professeur a l’ecole
Commerciale de Halki
A Halki
Constantinople
Το όνομα μου γράφετέ το και τουρκιστί αν θέλετε.
Επιστολή 15
Αγαπητή μου αδελφή Δέσποινα
Χαίρε
Αντιγράφω μερικάς σελίδας του ημερολογίου μου .
31η Αυγούστου. Σήμερον την πρωίαν αφικόμην εις την πρωτεύουσαν και μετά τας τελωνειακάς διατυπώσεις μετέβην εις Χάλκην περί την μεσημβρίαν ακριβώς την ώρα του φαγητού. Με υπεδέχθησαν όλοι καλώς, κάλλιστα εάν θέλης. Με έδωσαν το δωμάτιόν μου και ήρχισεν η αποκατάστασις. Αλλά πόσα πράγματα μοι έλειπον! Οπωσδήποτε σας έγραψα τότε εν ολίγοις τα της αισίας αφίξεώς μου και του τι είχον ανάγκην. Εσχετίσθην με τους συναδέλφους μου διαφόρων χαρακτήρων ως ευνόητον. Την μ.μ. εν συνοδεία του καθηγητού των Ελληνικών και Λατινικών μετέβην εις εν εκ των τη Χάλκη καφενείων όπου μετ’ ολίγον εφάνη ο διευθυντής κ Λιανόπουλος οικογενειακώς. Με καλώς ώρισεν και, Δέσποινά μου, πώς να σου το είπω… η θυγάτηρ του Μαρίκα με κτύπησε στο μάτι… την έβλεπον πρώτη φοράν ημέραν και ο κος Διευθυντής μας προσκάλεσε να καθήσωμεν όλοι ομού , μας προσέφερε κάτι τι, έπειτα δε, αργά, ανήλθομεν ομού την προς την Σχολήν άγουσαν όπου εκαληνυκτίσθημεν.
Σεπτεμβρίου 1. Μετέβην από πρωίας εις Κων/νούπολιν και το εσπέρας όταν επέστρεψα μετέβην εις το θέατρον συνοδεία πάλιν του καθηγητού των ελληνικών. Η οικογένεια του διευθυντού μας συνήντησε μετ’ ολίγου και επιστρέψαμεν περασμένα μεσάνυκτα‧ όλοι ομού ομιλούντες, εγώ ιδίως μετά του υιού του Αναστασίου όστις σπουδάζει ιατρός εις την Γενεύην.
Σεπτεμβρίου 2. Φρίκη! Εγειρόμενος δεν γνωρίζω τον εαυτόν μου. Η δεξιά μου παρειά εφούσκωσεν από το δόντι μου όπερ ευτυχώς δεν μου πονή. Αλλά εντρέπομαι να εξέλθω του δωματίου μου. Τέλος το απεφάσισα. Όλοι με ερωτούν τι έπαθον ως και ο κ. Διευθυντής. Απαντώ λέγων ότι ήρχισα να παχαίνω. Δεν δύναμαι να φυλάσσω εις το δωμάτιόν μου εν η μοναστηριακή ζωή βιούμεν. Το εσπέρας με ειδοποιούσιν ότι την επομένην έπρεπεν να εγερθώ νωρίς διά τας εισιτηρίους εξετάσεις .
Σεπτεμβρίου 3. Σήμερον το πρωί βροντούν την θύραν του δωματίου εις τας 6. Εγείρομαι‧ το πρήξιμον βαίνει επί τα χείρω. Μόλις δύναμαι ν’ ανοίξω τον δεξιόν οφθαλμόν. Εγείρομαι, ενδύομαι, λαμβάνω το πρόγευμά μου όπερ τακτικώς μοι φέρουσι εν τω δωματίω μου και μεταβαίνω εις το διευθυντήριον. Χαιρετώ διά χειραψίας τον κ. Διευθυντήν και παρακάθημαι αυτώ με φουσκωμένον μάγουλο! Προσέρχεται εις μαθητής, είτα άλλοι δύο καθηγηταί! Εξετάζουν Ελληνικά, Μαθηματικά. Πως εκτύπησε η καρδιά μου όπου θα εξήταζον διά πρώτην φοράν Γαλλικά. Έλαβον θάρρος και υπεροψίαν μετά σοβαρότητος και έκαμα τας εξετάσεις μου ωραία. Έπειτα, εκείνο όπερ ακόμη δεν εγνώριζα, απετέλουν μέρος του καθηγητικού συλλόγου και ήμην εξεταστική επιτροπή! Μετά την εξέτασιν του μαθητού ο κ. διευθυντής μας παρέλαβεν εις το παρακείμενον δωμάτιον και ήρξατο η σύσκεψίς μας! Θα εξεδίδετο απόφασις ανέκλητος εις ποίαν τάξιν θα κατετάσσομεν τον μαθητήν. Γίνεσαι ή δεν γίνεσαι οιηματίας; Έβαλον κι εγώ τα χέρια μου στις μασχάλες και περιερχόμην καθώς αυτόν που έχει η Διάπλασις και έλεγα: Εγώ είμαι (μέσα μου εννοείται). Έδωσα λοιπόν κι εγώ την ανέκκλητον γνώμην μου. Τούτο εγένετο δι’ έκαστον μαθητήν, υπεγράφομεν δε συνεχώς τας αποφάσεις μας μέχρι μεσημβρίας.
Την μ.μ. τα ίδια μέχρι της 4ης ώρας. Έπειτα ο κ. διευθυντής μας προσκάλεσε να πιούμε τον καφέν εις την οικίαν του παραπλεύρως της Σχολής. Εισήλθον εις την οικίαν του! Τι ήτο εκείνο! Οποίος στολισμός! Η Μαρίκα έπαιζε piano. Επί του καναπέ υπήρχε ταβλέτα ελαιογραφίας ην ηργάζοντο ακόμη‧ όλον το σαλόνι όπου είδα στολισμένον όλον από εργόχειρα και ζωγραφικήν και μικρά πράγματα καλαισθησίας μου μένει μέσα στην καρδιά μου. Ήλθεν η σύζυγος του κ διευθυντού, ωραία γυναίκα, περίπου 35ετής- 40ετής. Ωμιλήσαμεν σπουδαία επί μίαν περίπου ώραν. Έπειτα ανεχωρήσαμεν και εκλείσθην εις το δωματιόν μου. Περί την 6ην ώραν κατήλθον εις την αυλήν. Εκεί μετ’ άλλων καθηγητών εν τω δάσει των πτύων αναστρεφόμενος προσήλθεν χρυσαλλίς πετώσα η … Μαρίκα! Την εχαιρέτισα με το πρησμένο μου μάγουλο και ωμιλήσαμεν πολλά. Τι ωραία κόρη, μόλις 16ετής, με τόσην ανατροφήν και παίδευσιν!
Μετά τον εσπερινόν καφέν παρήγγειλα να μου φέρουν κεραμίδα να βάλω στο μάγουλό μου. Έχω πρέπει να ξέρεις υπαλληλίαν φοβεράν υπό τας διαταγάς μου, ήτις υποκλίνεται ενώπιόν μου και όταν αναχωρήσει γελώ, μα γελώ! Και είναι να μην γελάσει τις; Δεν ξεύρω εσύ τι κάμεις αυτήν την στιγμήν.
4 Σεπτεμβρίου. Το πρήξιμον εξακολουθεί φοβερώτατον‧ σήμερον Τρίτην δεν έχει εξετάσεις, ωφελούμαι λοιπόν και μένω κλινήρης, η δε υπαλληλία μου μοι βάζει καταπλάσματα. Αχ! Θεέ μου ευρήκες τώρα την εποχήν αυτό το μάγουλο! Αχ! Όλη μέρα κλεισμένος μέσα σήμερα με όχι αρκετή περιποίησι πιάνεται η καρδιά μου. Και σας θυμούμαι όλους σας και πηγαίνω στο παράθυρο και βλέπω την θάλασσα, τα νησιά, τα τσάμια[ii] και μελαγχολώ.
Θα περάσουν κι αυτά, τι να γίνη;
5 Σεπτεμβρίου. Το πρήξιμον εξακολουθεί. Μένω κλινήρης και κλαίω. Κλαίω την μοίραν μου. Ο ιατρός με επεσκέφθη και με έδωσε γιατρικά. Μπορώ όμως να κάθημαι κι όλη μέρα ξαπλωμένος; Πιάσθηκα. Απόψε το βράδυ έκλαψα πολύ. Άραγε θα μου κάμη καλόν;
Ιδού αδελφούλα μου τα κατ’ εμέ, ευχάριστα και δυσάρεστα. Σας βλέπω όλους καθ’ ύπνον, ότι έρχομαι και πάλιν αυτού να πάρω ό,τι μου λείπουν. Πιστεύω να μου τα εστείλατε με την Ζάτουναν, διότι ο κ. Γεωργαλάς ανεχώρησεν ταχέως. Γράψε μου περί της Μαριάνθης, τι απέγινεν. Και τελειώνω παρακαλών σε να φιλήσεις γλυκά την Μαριάνθη και Άρτεμιν, τον Αλέκον και Χριστόφορον. Του καλού μπαμπά ασπάζομαι την δεξιάν μετά σεβασμού ως και την δεξιάν της καλής μου μαμάς.
Σε φιλώ γλυκά γλυκά
Το παιδάκι σου
Σώκος
5/9/1901 9η ώρα εσπέρας
Προηγούμενες επιστολές: https://booksjournal.gr/stiles/pira-to-gramma-sou/3211-o-sokratis-apo-to-aivali, https://booksjournal.gr/stiles/pira-to-gramma-sou/3223-o-sokratis-apo-to-aivali-2, https://booksjournal.gr/stiles/pira-to-gramma-sou/3234-o-sokratis-apo-to-aivali-3 και https://booksjournal.gr/stiles/pira-to-gramma-sou/3240-o-sokratis-apo-to-aivali-4
[i] Πλοίο της εταιρείας «Ανατολική Ατμοπλοΐα» με έδρα την Σμύρνη.
[ii] Πεύκα
