Παρότι δεν επιβεβαιώθηκαν από τις εξελίξεις οι αρχικοί λόγοι για τους οποίους θεωρήθηκε προφανές ότι ο κορωνοϊός ήταν αποτέλεσμα βιολογικού και συνέχεια εμπορικού πολέμου –αν και ακαθόριστο μεταξύ ποίων– καθώς και η συνοδός εικασία ότι αυτός που τον εξαπέλυσε είχε ήδη εμβόλιο για να προστατέψει τον πληθυσμό του, νέες συνωμοσιολογικές θεωρίες εμφανίσθηκαν με συμμετοχή τεχνολογιών όπως η 5G, αλλά και άλλες. Θεωρούνται από τους διακινητές τους ιδιαίτερα ευφυείς και πρωτότυπες, και συγχρόνως ότι οι ίδιοι αποκάλυψαν τα μυστικά κάποιας μεταφυσικής ηγεσίας του κόσμου ενώ όλοι εμείς οι υπόλοιποι είμαστε αφελείς και πρόβατα.
Για να είμαστε δίκαιοι όμως, αυτή η τάση εντάσσεται στη γενική προσπάθεια του ανθρώπου να δώσει μια γενική εξήγηση του κόσμου. Ιδιαίτερα των μεγάλων γεγονότων. Έτσι, οι εξηγήσεις της πανδημίας, πολλές κι εφευρετικές ως προς την ποικιλία της οπτικής τους, έχουν κοινό στοιχείο, το τέλος, το σκοπό, είναι δηλαδή τελεολογικές, όλα γίνονται για να… Μερικές από αυτές τις εξηγήσεις διαθέτουν και κοσμοθεωρητικό υπόβαθρο.
Έτσι, για τον χριστιανό οι ασθένειες, οι κρίσεις, οι θεομηνίες έρχονται από το Θεό και αποτελούν δοκιμασίες, είτε προσωπικές είτε συλλογικές, απευθυνόμενες σε σώμα πιστών. Για τον χριστιανισμό ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να διαλέξει μεταξύ καλού και κακού. Όταν προτιμήσει ή διολισθήσει στο δεύτερο, ο πανάγαθος Θεός του στέλνει δοκιμασία ώστε να μετανοήσει, να επανέλθει στο δρόμο της αρετής και αργότερα ν’ ανταμειφθεί με τον παράδεισο.
Ήρθα σε επαφή με την άποψη αυτή μ’ έναν αναπάντεχο τρόπο. Το καλοκαίρι του 1977, μαζί με τον Μπάμπη Λυκούδη επισκεφθήκαμε το Άγιον Όρος. Στις 3 Αυγούστου περπατούσαμε από τη σκήτη της Μικρής Αγίας Άννας προς το μοναστήρι του Αγίου Παύλου, διασχίζαμε δηλαδή την περιώνυμη «έρημο» του Αγίου Όρους, στην οποία θεωρείται ότι μονάζουν οι πιο αυστηροί και προχωρημένοι ασκητές. Στο δρόμο συναντήσαμε έναν καλόγερο, πιάσαμε κουβέντα και, καθώς ο Μπάμπης γνώριζε την φρασεολογία τους, ο αγαθός άνθρωπος ενθουσιάστηκε καθώς μας πέρασε γι’ αφοσιωμένους προσκυνητές και μας κάλεσε στην «καλύβη» όπου διέμενε. Καλύβη στο Άγιον Όρος δεν παραπέμπει σ’ αυτό που ονομάζουμε καλύβι, αλλά είναι ένα οργανωμένο οίκημα με αρκετούς μοναχούς που στην «έρημο» ασχολούνται με την εικονογραφία, την υμνογραφία ή κάτι άλλο σχετικό. Σημειωτέον, στο Άγιον Όρος δεν συμβαίνει αυτό που πολλοί νομίζουν, ότι οι μοναχοί ή οι ασκητές διαβιούν μόνοι και ανεξάρτητοι, αντιθέτως βρίσκονται σε έντονα ιεραρχικές δομές. Ο σύντροφος, στο περπάτημα, μοναχός θεώρησε καλό ν’ αναλάβει να μας παρουσιάσει στον προκαθήμενο γέροντα της «καλύβης».
Για να σπάσουμε την απόσταση, όταν μάθαμε ότι οι μοναχοί εκεί είχαν καταγωγή από την Κύπρο και καθώς εκείνο το πρωί είχαμε μάθει το θάνατο του αρχιεπισκόπου Μακαρίου, φέραμε τη συζήτηση στο θέμα αυτό. Είδαμε με έκπληξη ότι ο γέροντας είχε σχετική αδιαφορία. Προχωρήσαμε τη συζήτηση στην τουρκική εισβολή του 1974 και τα συνεχιζόμενα σχετικά πάθη του κυπριακού λαού. Τότε ο συνομιλητής μας μας έδωσε την εξήγηση ότι όλα αυτά «τα αξίζαμε», γιατί είχαμε πάρει το δρόμο της αμαρτίας, της σεξουαλικής διαφθοράς και της παρακμής και ότι ο Θεός έκανε αυτό που συχνά κάνει, στέλνει μια τρομερή δοκιμασία στους παραστρατήσαντες αμαρτωλούς, δίνοντάς τους την ευκαιρία να μετανοήσουν και να εισέλθουν πάλι στο δρόμο του. Ψελλίσαμε, καλά σ’ εμάς, στους Τούρκους τι; Τότε πήραμε την παράδοξη εξήγηση ότι πολλές φορές η χειρ του Θεού χρησιμοποιεί στη δοκιμασία πιστών απίστους. Η άποψή του μου φάνηκε απόκοσμη, κάπως μαζοχιστική και βίαιη, για θρησκεία που πιστεύει και ευαγγελίζεται την ελευθερία και την αγάπη.
Πανομοιότυπη εξήγηση έδωσε και ο πάτερ Πανελού για την επιδημία στην Πανούκλα. Όμως, στη συνέχεια, η δοξασία αυτή συγκρούστηκε με τον βασανιστικό θάνατο ενός κατά τεκμήριο αθώου πλάσματος, ενός παιδιού, έτσι ο πάτερ δεν μπόρεσε να τη διατηρήσει. Ο Καμύ, με το πρόσωπο του αφηγητή γιατρού Ριέ, κάνει το σχόλιο για την άποψη αυτή, λέγοντας στον σύντροφό του Ταρρού: μη δίνεις σημασία σ’ αυτό, ευτυχώς οι ιερωμένοι άλλα λένε και άλλα κάνουν. Πράγματι, ο συγκεκριμένος, εν κοινωνία ιερωμένος, εντάχθηκε στους Υγειονομικούς Σχηματισμούς που έδιναν πρακτική και καθημερινή βοήθεια στους πολίτες για ν’ αντιμετωπίσουν την επιδημία.
