Γιώργος Σουβλής και Αριστοτέλης Καλλής (επιμ.), Το μεταξικό πείραμα εκφασισμού της ελληνικής κοινωνίας (1936-1941), Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2024, 208 σελ.

Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ήταν αυταρχικό και αντικομμουνιστικό ενώ το πρότυπο οργάνωσης της χώρας, τα μιλιταριστικά πρότυπά του και η αισθητική του έμοιαζαν πολύ στην οργάνωση, τον μιλιταρισμό και τα πρότυπα του Μουσολίνι της Ιταλίας. Ήταν όμως φασιστικό; Ο συλλογικός τόμος του Γιώργου Σουβλή και του Αριστοτέλη Καλλή για το «μεταξικό πείραμα εκφασισμού» της Ελλάδας αναζητεί τα σημεία σύγκλισης της 4ης Αυγούστου, μiας δικτατορίας της ευρωπαϊκής περιφέρειας, με τα ήδη υπάρχοντα τότε ευρωπαϊκά φασιστικά καθεστώτα – ή και απόκλισης απ’ αυτά. Ο Μεταξάς και η δικτατορία του είναι ένα γόνιμο και αρκετά ανεξερεύνητο πεδίο για την ιστορική έρευνα. [TBJ]

Ιωάννης Β. Δασκαρόλης, Μεταξάς εναντίον Τσαλδάρη. Η άγνωστη αντιβενιζελική σύγκρουση (1924-1928), Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2024, 304 σελ.

Ο αντιβενιζελισμός, ιδίως μετά το 1922, δεν είχε μια ενιαία έκφραση. Πολλοί πολιτικοί διεκδίκησαν το αντίπαλο δέος στον Ελευθέριο Βενιζέλο και, ανάμεσά τους, ο Παναγής Τσαλδάρης του Λαϊκού Κόμματος και ο Ιωάννης Μεταξάς του Κόμματος των Ελευθεροφρόνων. Το διάστημα 1922-1928 είναι σήμερα μια λησμονημένη περίοδος του αντιβενιζελισμού, την οποία ο Ιωάννης Β. Δασκαρόλης φέρνει στην επιφάνεια με ένα πολύτιμο βιβλίο. [ΤΒJ]

Ernest Hemingway, Έκαναν όλοι τους ειρήνη. Τι είναι η ειρήνη; Ποίημα για τη δραματική Διάσκεψη της Λωζάννης, προλόγισμα - μετάφραση από τα αγγλικά - σημειώσεις: Χάρης Βλαβιανός, Περισπωμένη, Αθήνα 2022, 16 σελ.

Η Διάσκεψη Ειρήνης της Λωζάννης πραγματοποιήθηκε στην ελβετική πόλη από τον Νοέμβριο του 1922 έως τον Ιούλιο του 1923 και, πέραν της οριστικοποίησης των ελληνοτουρκικών συνόρων, αποτέλεσε ένα μείζον διεθνές γεγονός με το οποίο γράφτηκε ο επίλογος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή. Η διεθνής διάσταση των διεργασιών αναδεικνύεται από γραπτά του τότε νεαρού δημοσιογράφου και ανταποκριτή της Toronto Star στο Παρίσι, Έρνεστ Χεμινγουέι, αλλά και στο ποίημα «Έκαναν όλοι τους ειρήνη – Τι είναι η ειρήνη;».

«Κ’ η Ανατολή του αιμάτου σιντριβάνι». Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922. Αίτια και συνέπειες μιας καταστροφής, Γκοβόστη, Αθήνα 2022, 416 σελ.

Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ (επιμ.), 1922. Ιμπεριαλιστική Εκστρατεία και Μικρασιατική Καταστροφή, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2022, 400 σελ.

Δημήτρης Καμούζης, Αλέξανδρος Μακρής και Χαράλαμπος Μηνασίδης (επιμ.), Έλληνες στρατιώτες και Μικρασιατική Εκστρατεία. Πτυχές μιας οδυνηρής εμπειρίας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2022, 456 σελ.

Η κύρια κληρονομιά της επετειακής χρονιάς για τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι η εμφάνιση μιας νέας γενιάς ιστορικών που αλλάζει το πρίσμα μελέτης τους, εξετάζοντάς τις «από τα κάτω». Πέραν των συμβολών για τις στρατιωτικές, πολιτικές και διπλωματικές πτυχές της εκστρατείας που είχαν ήδη κυκλοφορήσει, έχουμε πλέον την απαρχή της συγγραφής μιας κοινωνικής ιστορίας της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Κωνσταντίνος Δ. Βλάσσης, Πρόσφυγες, οικονομία και νομοθεσία κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία. Ο επίμαχος ν. 2870/1922, Δούρειος Ίππος, Αθήνα 2020, 363 σελ.

Παρότι στον κοινό νου το προσφυγικό πρόβλημα έχει συνδεθεί κυρίως με τις επιπτώσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής, το ελληνικό κράτος αντιμετώπισε ποικίλες προσφυγικές κρίσεις στο ενδιάμεσο κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας (τεύχος 123).

Η Επανάσταση του 1821, το γενέθλιο γεγονός του ελληνικού κράτους, είχε κάποιους αναμφίβολους πρωταγωνιστές: όσους πολέμησαν για την ευόδωσή της. Οι ευρύτατοι μηχανισμοί για την ανταμοιβή αυτών, η ένταξη των μέτρων αυτών στο διεθνές πλαίσιο καθώς και η επέκτασή τους στους εκάστοτε αγωνιστές κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα αποτελούν τα ζητήματα που πραγματεύεται το παρόν κείμενο.