Πέθανε ο σκηνοθέτης και παραγωγός Τάκης Χατζόπουλος

 Από τα πρώτα βήματά του στον κινηματογράφο, ο ανήσυχος και δραστήριος Τάκης Χατζόπουλος ασχολήθηκε με το ντοκιμαντέρ. Το 1966 σκηνοθέτησε τη μικρού μήκους ταινία Πρέσπες και στη συνέχεια, το 1969, τη Γυναικοκρατία, για ένα χωριό της Θράκης όπου μια φορά το χρόνο οι γυναίκες καταλαμβάνουν την εξουσία. Πιο γνωστή ταινία του είναι ο Γάζωρος Σερρών, ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που τιμήθηκε το 1974 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το βραβείο της Αρτιότερης Παραγωγής και αποτυπώνει τις δυσκολίες των κατοίκων –κυρίως εργατών καπνού– μιας αγροτικής περιοχής, που ερήμωνε λόγω της μαζικής μετανάστευσης στο εξωτερικό.

Κοινωνικά ανήσυχος, ο Χατζόπουλος συγκαταλέγεται στα πρόσωπα που συνεργάζονταν για ένα νέο πρόσωπο του κινηματογράφου, ανεξάρτητο και διαφοροποιημένο από τη θεματική και την αισθητική των στούντιο, που δέσποζαν τα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Η δραστηριότητα εκείνη καταγράφεται στην ταινία του Δήμου Θέου, Κιέριον (1968)^[1], στην οποία συμπράττει ο Χατζόπουλος, ενώ κρατά μαζί με συναδέλφους του και ένα ρόλο^[2].

Στη συνέχεια, ο Χατζόπουλος, σε συνεργασία με τον Λάκη Παπαστάθη, συγκρότησαν την Ομάδα Cinetic, αναλαμβάνοντας για την κρατική τηλεόραση τη σειρά ντοκιμαντέρ Παρασκήνιο, μια τακτική εκπομπή γύρω από τα θέματα της κουλτούρας και της τέχνης, που έμελλε να είναι μια από τις πιο μακρόβιες, πιο επιδραστικές και πιο επιτυχημένες εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης. Εκτός των άλλων, το Παρασκήνιο αποδείχτηκε φυτώριο των νεότερων δυνάμεων του κινηματογράφου, μια όαση ανήσυχης δημιουργικότητας και ελευθερίας, που αντιπαρατέθηκε στους κοινούς τόπους που κατέκλυζαν την ελληνική τηλεόραση, από τα χρόνια ακόμα του κρατικού μονοπωλίου, πολύ περισσότερο όμως έπειτα από το άνοιγμα της τηλεόρασης στην ιδιωτική επιχειρηματικότητα.

Το Παρασκήνιο, το έχει παρουσιάσει ο ίδιος ο Τάκης Χατζόπουλος στο περιοδικό Σινεμά, με αφορμή την τιμητική προβολή στο Φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας επεισοδίων της εκπομπής, το 2015:

«Το ταξίδι του Παρασκηνίου και της εταιρείας Cinetic αρχίζει στα τέλη του 1974, όταν προτείναμε, στον τότε Αναπληρωτή Γενικό Διευθυντή του ΕΙΡΤ, σκηνοθέτη Αλέξη Σολωμό, την παραγωγή ιστορικής τηλεοπτικής σειρά με τον τίτλο Ιστορικό Αρχείο, η προβολή της οποίας άρχισε την επόμενη χρονιά [...]. Αρχές του 1976, ο Ροβήρος Μανθούλης, μας πρότεινε την παραγωγή μιας τηλεοπτικής εκπομπής με τον τίτλο Παρασκήνιο, “με ψυχαγωγικό περιεχόμενο αλλά περισσότερο προβληματισμό…” […]. Δεχθήκαμε την πρόταση-πρόκληση.[...]

Το Παρασκήνιο είναι συλλογικό έργο, σκηνοθετών, τεχνικών, δημοσιογράφων, δημιουργών που σεβάστηκαν τον θεατή και αντιμετώπισαν το “μέσον τηλεόραση” όχι ως μήνυμα αλλά ως εργαλείο επικοινωνίας ιδεών και αισθητικών αναζητήσεων.

Η εκπομπή σταμάτησε τον Ιούνιο του 2013. Μέσα στον οικονομικό και κοινωνικό ζόφο, τότε που έκλεισε η ΕΡΤ, τότε που η Δημόσια Τηλεόραση ήταν απαραίτητη περισσότερο από ποτέ. Όμως, η αδιαλλαξία των άκρων παρήγαγε “μαύρο”. Συμπαρέσυρε ό,τι θα μπορούσε να δώσει ελπίδα. […]

Στα αρχεία του Παρασκηνίου έχει διασωθεί ένα πολύτιμο κομμάτι από τον πολιτισμό αυτού του τόπου. Είναι καταγεγραμμένες απόψεις ανθρώπων που φιλοξενήσαμε στην εκπομπή και δεν είναι πια ανάμεσά μας. Είναι κατατεθειμένες σκηνοθετικές, δημοσιογραφικές κ.ά. εργασίες συνεργατών μας που έφυγαν για πάντα από κοντά μας».

Υπενθυμίζεται ότι ο Λάκης Παπαστάθης, ο έτερος των πρωτεργατών του Παρασκηνίου, πέθανε στις 8 Μαρτίου 2023.

O Τάκης Χατζόπουλος, εκτός από δραστήριος κινηματογραφιστής, ήταν και υπεύθυνος, συγκροτημένος πολίτης. Τα χρόνια της κυριαρχίας του λαϊκισμού, με όλες τις δυνάμεις του, βρέθηκε στο χώρο των πολιτών που αντιστάθηκαν στο λαϊκισμό ο οποίος έβαλε σε περιπέτειες τη χώρα, απειλώντας τη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή προοπτική της. Ήταν ένας σημαντικός καλλιτέχνης κι ένας θαρραλέος δημοκράτης.

Η υπουργός Πολιτισμού

Δήλωση για την απώλεια του Τάκη Χατζόπουλου έκανε η υπουργός Πολιτισμού. Μεταξύ άλλων, η Λίνα Μενδώνη αναφέρει ότι ο Χατζόπουλος «προσδιόρισε εκ
νέου -και αμετάκλητα- τις ορίζουσες του ελληνικού ντοκιμαντέρ, δείχνοντας πώς η πρωτότυπή δημιουργία συνδυάζεται με την τήρηση των πιο αυστηρών
επαγγελματικών προδιαγραφών. Παράλληλα, ο Τάκης Χατζόπουλος ήταν πάντοτε ενεργός και εξαιρετικά ευαισθητοποιημένος πολίτης, σταθερός πολέμιος της
ισοπεδωτικής κριτικής και των εύκολων, αλλά ανεδαφικών λύσεων. Η προσφορά του μένει ζώσα και απαράγραπτη».

Τελευταίος αποχαιρετισμός

Ο Τάκης Χατζόπουλος θα αποτεφρωθεί στη Ριτσώνα τη Μ. Τρίτη, στις 3.30 το απόγευμα. 

Το Παρασκήνιο με τον Κορνήλιο Καστοριάδη

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα Παρασκήνια ήταν αυτό με τον Κορνήλιο Καστοριάδη, με συνέντευξη του στοχαστή στην Τέτα Παπαδοπούλου, το 1984. 

https://archive.ert.gr/68811/?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR3iFy3yEm8AQHBybRkrmU1pnoqQMhI5t5Tk8R3LVOZ9YM7f6Zg84No1tG4aemARiUVzRSbzGmJFoBtXLtQJzVQ-s2QPtdUXlclapRTnkAw9JGpLtiCPho9fUiQfDMe1hXJ1M83UejvFvPgd4ZX1

^[1] Ταινία μυθοπλασίας με φόντο τη δολοφονία το 1948 του αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ.

^[2] Ανάμεσα στους κινηματογραφιστές που συνέπραξαν στο Κιέριον συγκαταλέγονται οι: Κώστας Σφήκας, Νίκος Νικολαΐδης, Κυριάκος Κατζουράκης (διακρίθηκε αργότερα ως ζωγράφος), Σταύρος Τορνές, Θόδωρος Αγγελόπουλος, Σταύρος Κωνστανταράκος, Τώνια Μαρκετάκη, Παντελής Βούλγαρης κ.ά.