Έντεκα μυθιστορήματα, κι ανάμεσά τους δυο βραβευμένα με Μπούκερ, το Γουλφ Χολ και τα Γεράκια (Bring up the Bodies), δύο συλλογές διηγημάτων, μία αυτοβιογραφία και πολυάριθμα άρθρα – αυτή είναι η συνεισφορά της σπουδαίας συγγραφέα Χίλαρι Μαντέλ, που πέθανε στις 24 Σεπτεμβρίου 2022. Στο Books’ Journal πρωτοπαρουσιάσαμε δουλειά της, το Γουλφ Χολ, στο πρώτο κιόλας τεύχος μας, τον Νοέμβριο του 2010 – μάλιστα, για τις ανάγκες της κριτικής που έγραφε η Εριφύλη Μαρωνίτη, είχε ζητήσει και τη γνώμη της Χίλαρι Μαντέλ για το ιστορικό μυθιστόρημα και την τεχνική της – γνώμη που παρατίθεται στη συνέχεια. Παραθέτω παρακάτω την παρουσίαση της συγγραφέα από εκείνο το μακρινό τεύχος.

Η κριτική σε κάθε έργο που παράγουν η λογική, η εργασία, ο μόχθος των ανθρώπων είναι αναπόφευκτη – στο έργο τέχνης, στο επιστημονικό σύγγραμμα, και βέβαια σε κάθε δικαστική απόφαση. Δεν έχουν όλες οι κριτικές την ίδια ισχύ: για παράδειγμα, μια αφοριστική κρίση ή μια θετική ή αρνητική προσέγγιση οποιασδήποτε υπόθεσης με βάση το κοινό περί δικαίου αίσθημα δεν έχει καμία άλλη αξία εκτός της άθροισής της σε κάποια ομάδα πίεσης με συγκεκριμένο στόχο. Η κριτική που έχει νόημα είναι είτε η εξειδικευμένη νομική ανάγνωση της υπόθεσης είτε αυτή που χρησιμοποιεί στοιχεία και εκτιμήσεις από πρόσωπα που έχουν εμπλακεί στην υπόθεση και, άρα, η γνώμη τους πιθανόν να φωτίζει όψεις της.

Anne Applebaum, To λυκόφως της δημοκρατίας. Η σαγήνη του απολυταρχισμού, μετάφραση από τα αγγλικά: Μενέλαος Αστερίου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2022, 220 σελ.

 Ζούμε σε δύσκολους καιρούς για τον δυτικό κόσμο και για τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, με δημοκρατικές εκλογές, διεκδικούν ή έχουν κερδίσει την εξουσία κυβερνήσεις με καθεστωτική αντίληψη και αυταρχική ατζέντα. Η Αμερική δοκίμασε κάτι αντίστοιχο στην προεδρία Τραμπ, τις επιπτώσεις της οποίας ακόμα πληρώνουμε. Ο Πούτιν μιας όλο και πιο αυταρχικής Ρωσίας επιτίθεται κατά της Ουκρανίας, ο προσανατολισμός της οποίας είναι η Δύση και η δημοκρατία. Η Ανν Απλμπάουμ αναρωτιέται: υπάρχει κίνδυνος για τις ανοιχτές κοινωνίες; Είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση με μια οπισθοχώρηση προς τον απολυταρχισμό; Μπορούμε να νικήσουμε;

Πέθανε στις 27 Απριλίου 2022 ο Θεόδωρος Κουλουμπής, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ και μέλος του Τιμητικού Συμβουλίου του. Ασχολήθηκε συστηματικά με ζητήματα διεθνών σχέσεων των κρατών και, στην Ελλάδα, εργάστηκε για την προσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας, με βάση την εκατέρωθεν συνεννόηση στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου. Ήταν σπουδαίος δάσκαλος και παρεμβατικός διανοούμενος, που αγωνίστηκε για τη διευθέτηση των διεθνών κρίσεων – ανάμεσα στις οποίες, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.

Ο Λεωνίδας Καβάκος παρακάμπτει τις δύο ορχήστρες που αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε μια μεγάλη συναυλία για την Ουκρανία και, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (εύγε, επιδεικνύει ωριμότητα, ευαισθησία και αντανακλαστικά), ήδη ανακοίνωσε συναυλία με δυο κουαρτέτα του Μπραμς, με τη συμβολή του ιδίου στο βιολί και τριών ακόμα εξαιρετικών μουσικών: του Ηλία Λιβιεράτου (βιόλα), του Τιμόθεου Γαβριηλίδη Πέτριν (βιολοντσέλο) και του Βασίλη Βαρβαρέσου (πιάνο). Τα έσοδα της συναυλίας θα διατεθούν υπέρ των σκοπών της ανοικοδόμησης του μαιευτηρίου της Μαριούπολης.

Υλικό συνέντευξης στον Ηλία Κανέλλη, επανεπεξεργασμένο από τον συγγραφέα (τεύχος 127, Φεβρουάριος 2022)

Πέθανε σήμερα, 4 Μαρτίου 2022, ο Χρόνης Μπότσογλου, ζωγράφος και καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1941-2022). Ένας πρώτος σύντομος αποχαιρετισμός.

Lyndsy Spence, Casta Diva. Μαρία Κάλλας – Η κρυφή ζωή της, μετάφραση από τα αγγλικά: Χρύσα Φραγκιαδάκη, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2021, 494 σελ.

Αστραφτερή θεά, μύθος της μουσικής, στην πραγματικότητα ήταν μια τσακισμένη γυναίκα, έτοιμη να πέσει θύμα των ανασφαλειών της και του συναισθηματικού κενού της. Μια προικισμένη γυναίκα που εργάστηκε πολύ για να νέμονται τη χάρη της η αδηφάγος μητέρα της Λίτσα, ο χυδαίος συμφεροντολόγος σύζυγός της Μενεγκίνι και ο εξουθενωτικός, εξουσιαστικός και βίαιος εραστής της Ωνάσης. Ένα βιβλίο για τη Μαρία Κάλλας, μια συντετριμμένη, μοναχική γυναίκα πίσω από το μύθο της. (τεύχος 125)

Κυκλοφορεί στα ελληνικά το νέο μυθιστόρημα του Μισέλ Ουελμπέκ, η Εκμηδένιση. Αστυνομικό θρίλερ, πολιτικό δράμα, οικογενειακή σάγκα, ερωτική και υπαρξιακή περιπλάνηση. Σε μετάφραση από τα γαλλικά του Γιώργου Καράμπελα, από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας.