Λογοτεχνία

Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, Ένας θάνατος στην οικογένεια (Ο αγώνας μου – Βιβλίο πρώτο), μετάφραση από τα νορβηγικά: Σωτήρης Σουλιώτης, Καστανιώτη, Αθήνα 2015, 543 σελ.
Karl Ove Knausgaard, Mystruggle (1,2,3), μετάφραση από τα νορβηγικά στα αγγλικά: DonBartlett, Vintage
Ένας απολογισμός για την αυτοβιογραφική αφήγηση του Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, τους τρεις πρώτους τόμους του εξάτομου Αγώνα – και ένα εκδοτικό φαινόμενο με διεθνείς διαστάσεις. Αναδημοσίευση από το τχ. 60 του Books' Journal, Νοέμβριος 2015

Nathaniel Philbrick, Στην καρδιά της θάλασσας, μετάφραση από τα αγγλικά: Κέλλυ Χονδροδήμα, Ωκεανίδα, Αθήνα 2002, β΄ έκδ. Αθήνα 2015, 383 σελ.
Το 1819, το φαλαινοθηρικό πλοίο Έσσεξ ξεκίνησε από το νησί Ναντάκετ της Μασαχουσέτης, στον Ατλαντικό, για το σύνηθες κυνήγι φαλαινών. Δεκαπέντε μήνες αργότερα, συνέβη κάτι που έως τότε ουδείς θεωρούσε ότι θα μπορούσε να συμβεί: μια εξαγριωμένη φάλαινα εμβόλισε και βύθισε το πλοίο. Οι είκοσι άντρες του πληρώματος πρόλαβαν να επιβιβαστούν σε τρεις μικρές βάρκες προκειμένου να σωθούν. Έπειτα από τρεις μήνες, μόνο οκτώ είχαν μείνει ζωντανοί... Η ιστορία που ενέπνευσε στον Χέρμαν Μέλβιλ τον Μόμπι-Ντικ και στον Έντγκαρ Άλαν Πόε την Αφήγηση του Άρθουρ Γκόρντον Πυμ, ειπώθηκε θαυμάσια από τον Ναθάνιελ Φίλμπρικ ενώ, σε λίγο, θα κυκλοφορήσει και σε ταινία, σε σκηνοθεσία Ρον Χάουαρντ – στην ελληνική αγορά θα αρχίσει να προβάλλεται την παραμονή της πρωτοχρονιάς... [ΤΒJ]

Δημοσθένης Παπαμάρκος, Γκιακ. Διηγήματα, Αντίποδες, Αθήνα 2015, 128 σελ.
Χρησιμοποιώντας την αρβανίτικη διάλεκτο, στην οποία «γκιακ» σημαίνει αδελφικό αίμα, εκδίκηση, βεντέτα, ο Δημοσθένης Παπαμάρκος συγκεντρώνει μια σειρά διηγήματα που ανακαλούν τη θηριωδία ιδίως του πολέμου. Οι ήρωές του, κατά κανόνα, ανήκουν στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα που επιτέθηκε στη Μικρά Ασία τα χρόνια πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή και προβαίνουν σε πράξεις εξαιρετικής ωμότητας. Τελικά, όσα δεν μπορεί συχνά να τεκμηριώσει με απόλυτη ακρίβεια η ιστορία, ελλείψει πρόσβασης στις πηγές, μπορεί να τα πει χάριν της θεμελιώδους ελευθερίας της η τέχνη της αφήγησης.

Αγγέλα Καστρινάκη, Και βέβαια αλλάζει! Αφήγημα για τη Μεταπολίτευση, Κίχλη, Αθήνα 2014, 264 σελ.
Είναι ένα μυθιστόρημα μαθητείας, που στηρίζεται στην προσωπική εμπειρία της συγγραφέως, μιας νεαρής μαθήτριας και, στη συνέχεια, φοιτήτριας, που πολιτικοποιείται την εποχή του Πολυτεχνείου και, γι’ αυτήν, η μεταπολίτευση δεν είναι η πομπώδης στράτευση σε μια Αριστερά «του χρέους» αλλά ένα ταξίδι μύησης στη ζωή – χαρούμενο, κεφάτο, δημιουργικό. Η Αγγέλα Καστρινάκη μετατρέπει σε λογοτεχνία τη μαρτυρία της για μια εποχή και για μια ιδιαίτερη πολιτική «νησίδα» της Αριστεράς, του Ρήγα Φεραίου, που έδωσε τη δυνατότητα στα μέλη του που δεν ασκούνταν στις ίντριγκες εξουσίας, να μεγαλώσουν και να ωριμάσουν σε μια συνθήκη χαρούμενης γνώσης. [TBJ]

Manuel Mujica Lainez, Μπομάρτσο, μετάφραση: Ντίνα Σιδέρη, διώνη, Αθήνα 2001, 628 σελ.
Το Ιερό Δάσος (Sacro Bosco), όπως το ονόμασε ο δημιουργός του, ο Πιερ Φραντσέσκο Ορσίνι, ή το Πάρκο των Τεράτων (Parko dei Mostri), όπως αποκαλείται σήμερα, βρίσκεται στο Μπομάρτσο, μικρή πόλη στο Λάτσιο, 68 χιλιόμετρα από τη Ρώμη. Η περιοχή ήταν το κέντρο της αρχαίας Ετρουρίας και είναι γεμάτη από παράξενα ευρήματα των νεκροπόλεων των Ετρούσκων. Το όνομα της είναι παραφθορά του αρχαίου polyMartium και τον 16ο αιώνα αποτελούσε δουκάτο στην ιδιοκτησία κλάδου της ιστορικής ιταλικής οικογένειας Ορσίνι.

Μιχάλης Μοδινός, Τελευταία έξοδος Στυμφαλία. Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2014, 192 σελ.
Έτσι κι αλλιώς, η τελευταία έξοδος βρίσκεται μπροστά στον καθένα, κάποτε μάλιστα –δυνητικώς– και μπροστά σε μια εθνική κοινωνία, μεγαμακροπρόθεσμα δε και μπροστά στο ανθρώπινο είδος. Η πορεία προς αυτή την τριπλή έξοδο, ως ατομική απόφαση, ως εθνική προοπτική και ως ανθρωπολογικός κίνδυνος είναι η ιδέα του μυθιστορήματος Tελευταία έξοδος Στυμφαλία του Μιχάλη Μοδινού. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, 52, Φεβρουάριος 2015.

Από το 1993, τη χρονιά που το μυθιστόρημα του Δανού Πίτερ Χόε Η δεσποινίς Σμίλα διαβάζει το χιόνι μεταφράστηκε στο αγγλικά κερδίζοντας το ενδιαφέρον των βρετανών αναγνωστών, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Το αγγλόφωνο κοινό πρώτα, και όλοι οι υπόλοιποι στη συνέχεια, ανακάλυψαν έναν ολόκληρο κόσμο που αγνοούσαν, τη σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία και τους συγγραφείς της. Σήμερα, κάτι παραπάνω από είκοσι χρόνια μετά, οι σκανδιναβοί συγγραφείς και τα βιβλία τους βρίσκονται παντού. Με την κυκλοφορία στα ελληνικά όλων των βιβλίων του Τζο Νέσμπο με πρωταγωνιστή τον Χάρι Χόλε, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι αιμοσταγείς Βόρειοι έχουν βρει το κοινό τους – ένα κοινό εντυπωσιακά μεγάλο. [Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το Books' Journal, 46, Αύγουστος 2014, με αφορμή την έλευση του συγγραφέα στην Ελλάδα για μια διάλεξή του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 18 Σεπτεμβρίου, ώρα 8.00 μ.μ.]

David Sedaris, Ας συζητήσουμε για το Διαβήτη με Κουκουβάγιες, μετάφραση από τα αγγλικά: Μυρσίνη Γκανά, Μελάνι, Αθήνα 2014, 304 σελ.
Ένας συγγραφέας-performer που δρασκελίζει το χάσμα ανάμεσα στην αρθρογραφία και τη λογοτεχνία, αλλά σκαλίζει το χάσμα ανάμεσα στις οικογένειες των ονείρων και τις άλλες, τις πραγματικές. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 41 του Books' Journal, με αφορμή την έλευση του συγγραφέα στην Ελλάδα, στη Σαντορίνη, για το επικείμενο Caldera Arts & Literature Festival που διεξάγεται το διάστημα 11-13 Σεπτεμβρίου.

Τατιάνα Αβέρωφ, Δέκα ζωές σε μία. Μυθιστόρημα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2014, 520 σελ.
Δεν είναι μια πολιτική βιογραφία του Ευαγγέλου Αβέρωφ. Η Τατιάνα Αβέρωφ, ψυχολόγος, μυθιστοριογράφος και κόρη του, προτιμά τον δύσκολο δρόμο της μυθιστορίας και, στην αφήγησή της, ορθά, επιλέγει το τρίτο πρόσωπο, σε μια όμως μεταμοντέρνα εκδοχή. Η τριτοπρόσωπη φωνή συχνά διακόπτεται από τις παρεμβολές, σε δεύτερο πρόσωπο, της συγγραφέως –ως ενήλικης κόρης πια–, που με την εμπειρία της ωριμότητας και την ασφάλεια της χρονικής απόστασης σχολιάζει τις αποφάσεις, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του κεντρικού ήρωα και πατέρα της. (Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 56, Ιούνιος 2015)

Rafael Chirbes, Στην άκρη του γκρεμού, μετάφραση από τα ισπανικά: Βασιλική Κνήτου, Κέδρος, Αθήνα 2015, 438 σελ.
Η λογοτεχνική αποτύπωση των μεγάλων οικονομικών κρίσεων κρατά μεγάλο μέρος στην ιστορία της λογοτεχνίας. Με το βιβλίο Στην άκρη του γκρεμού, του Ραφαέλ Τσίρμπες, η Ισπανία έχει το δικό της μεγάλο μυθιστόρημα για την κρίση που προέκυψε από την φούσκα των ακινήτων. [Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το Books' Journal, τχ. 56, Ιούνιος 2015, έχοντας αποκτήσει μια θλιβερή επικαιρότητα λόγω του θανάτου του συγγραφέα, Ραφαέλ Τσίρμπες, στις 15 Αυγούστου 2015].
Edgar Lawrence Doctorow, Andrew’s Brain, Random House, New York 2014, 224 σελ.
Αμερικανός, πρωτοεμφανίστηκε στα 1960 και έκτοτε έχει γράψει 12 μυθιστορήματα, 5 συλλογές διηγημάτων, 1 θεατρικό έργο και 7 δοκίμια. Από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της εποχής μας, παραμένει οπλισμένος και επικίνδυνος. Το νέο βιβλίο του αναφέρεται σε έναν τρελό άγιο που έγινε άγιος επειδή πενθεί για τη χώρα του – την πιο ενδιαφέρουσα χώρα του κόσμου. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 45 του Books' Journal (Ιουλίου 2014), με θλιβερή αφορμή την αναγγελία θανάτου του συγγραφέα.

Arthur Koestler, Το μηδέν και το άπειρο, μετάφραση από τα αγγλικά: Ανδρέας Παππάς, Πατάκη, Αθήνα 2014, 341 σελ.
Αν η έκφραση «βιβλίο σταθμός» έχει κάποιο νόημα, ο τίτλος αυτός, για τη χρονιά του τέλους του πολέμου (1945), ανήκει αναμφισβήτητα στο Μηδέν και το άπειρο του Άρθουρ Καίσλερ. Βιβλίο σταθμός, αν όχι για τα γράμματα γενικά, για την πολιτική λογοτεχνία οπωσδήποτε, αλλά κυρίως για τη μεταπολεμική αφύπνιση και τη διάλυση των ολοκληρωτικών μύθων. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 53, Μάιος 2015.