Λογοτεχνία

M. H. Abrams, Τι είναι μια ανθρωπιστική κριτική;, μετάφραση από τα αγγλικά - επίμετρο: Άρης Μπερλής, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2014, 97 σελ.

Το βασικό, κατά τον σπουδαίο κριτικό λογοτεχνίας Μέγερ Έιμπραμς, γνώρισμα των σύγχρονων θεωριών, αυτό που τις ξεχωρίζει απ’ όλες τις άλλες λογοτεχνικές θεωρίες, αρχαίες και νεότερες είναι ο «αντιανθρωπισμός», η αμφισβήτηση των εννοιών «άνθρωπος», «ανθρώπινος», «ανθρωπινότητα», «υποκείμενο», «υποκειμενικότητα», «πρόσωπο», «εγώ». Έχει δίκιο; [Ο Έιμπραμς πέθανε στις 21 Απριλίου 2015. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το Books' Journal, 54, Απρίλιος 2015. [ΤΒJ]

Αποσπάσματα από τις Ρωμιοπούλες, το αυτοβιογραφικό κείμενο της Πηνελόπης Δέλτα. Και η πλήρης βιβλιογραφία της. Αναδημοσίευση από το Books' Journal 50, Δεκέμβριος 2014.

Πηνελόπη Σ. Δέλτα, Ρωμιοπούλες (τρεις τόμοι,  Α’: Το Ξύπνημα, Β’: Λάβρα, Γ’: Σούρουπο), επιμέλεια:  Αλ. Π. Ζάννας, Ερμής, Αθήνα 2014, 1434 σελ.

Καρπός αργής ωρίμανσης, Oι Ρωμιοπούλες αποτελούν το ύστατο δημιούργημα  της Πηνελόπης Δέλτα. Eδραιωμένη, προ πολλού, στο λογοτεχνικό στερέωμα, η αφιερωμένη στην παιδική λογοτεχνία συγγραφέας, επιχειρεί εδώ μια τομή. Αφήνει πίσω της τον επίγειο παράδεισο των άγουρων χρόνων, για να απευθυνθεί σε ένα άλλο κοινό, με ένα άλλο αφήγημα. Αφετηρία και τέρμα του καινοφανούς λογοτεχνικού της διαβήματος συνιστούν τώρα οι ενήλικες. Επιτελώντας τη διαβατήρια τελετή της στον «κόσμο των μεγάλων», ξεναγώντας τον μελλοντικό αποδέκτη του έργου της  στη νέα άγνωστη χώρα, επικυρώνει συγχρόνως τη δική της συγγραφική ενηλικίωση. Αναδημοσίευση από το Books' Journal 50, Δεκέμβριος 2014.

Οι Ρωμιοπούλες διατρέχουν την προσωπική ιστορία της Π. Σ. Δέλτα. Ανεξάρτητα από τις μυθιστορηματικές προσθήκες, η προσωπική της ιστορία, όπως μας την έχει καταθέσει με τις Αναμνήσεις και τα προσωπικά της ημερολόγια που γράφει από το 1899 ώς το θάνατό της, εμφανίζεται ξεκάθαρα. Με τον τρόπο αυτό, θέλει να κάνει την προσωπική της ιστορία προσβάσιμη στο ευρύ κοινό, μάλιστα γραμμένη με μυθιστορηματική μορφή. Οι διάφορες Αναμνήσεις αποτελούν την πρώτη ύλη του μυθιστορήματος που δίνεται στο ευρύ κοινό με καθυστέρηση 75 χρόνων. Αναδημοσίευση από το Books' Journal #50, Δεκέμβριος 2014.

E.L. James, Πενήντα αποχρώσεις του γκρι. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Τιτίνα Σπερελάκη, Πατάκη, Αθήνα 2012, 703 σελ.

Εκείνη, παρθένα, μαγεύεται από τη φωνή του, «ζεστή και τραχιά, σαν λιωμένη μαύρη σοκολάτα πάνω σε καραμέλα»! Εκείνος, πλούσιος και μονογαμικός, θα τη βοηθήσει να γνωρίσει τη σεξουαλικότητα βάζοντας τους κανόνες και θα την τιμωρεί όταν τους παραβαίνει, με ξύλισμα και μαστιγώσεις. Γκρι ή ροζ με λίγο σεξ; [Αναδημοσιεύεται από το Books' Journal #22]

Μίλαν Κούντερα, Η γιορτή της ασημαντότητας, μετάφραση από τα γαλλικά: Γιάννης Χάρης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2014, 140 σελ.

Οι «κουντερολάτρες» και οι «κουντερομάχοι» ακόνισαν για άλλη μια φορά τα ξίφη τους. Ένα πρώτο σημείο τριβής, η γραμματολογική ένταξη του κειμένου: μπορεί να θεωρηθεί μυθιστόρημα αυτό το αφήγημα με τις χαλαρά συνδεδεμένες ιστορίες, χωρίς ιδιαίτερη πλοκή και με μια ροπή μάλλον προς τον στοχαστικό, αφοριστικό λόγο, παρά στην ακεραίωση λογοτεχνικών χαρακτήρων;Και ποιο ρόλο παίζει εδώ η διαρκώς επανερχόμενη ελαφρότητα;

E.L. James, Πενήντα αποχρώσεις του γκρι. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Τιτίνα Σπερελάκη, Πατάκη, Αθήνα 2012, 703 σελ.

Εκείνη, παρθένα, μαγεύεται από τη φωνή του, «ζεστή και τραχιά, σαν λιωμένη μαύρη σοκολάτα πάνω σε καραμέλα»! Εκείνος, πλούσιος και μονογαμικός, θα τη βοηθήσει να γνωρίσει τη σεξουαλικότητα βάζοντας τους κανόνες και θα την τιμωρεί όταν τους παραβαίνει, με ξύλισμα και μαστιγώσεις. Γκρι ή ροζ με λίγο σεξ; [Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 22, Αύγουστος 2012, με την ευκαιρία της διαρροής του τρέιλερ της ταινίας που στηρίζεται στο συγκεκριμένο ανάγνωσμα και έχει προγραμματιστεί να κάνει πρεμιέρα στην Αμερική στις 13 Φεβρουαρίου 2015.]

Μέλπω Αξιώτη, Ρεπυμπλίκ-Βαστίλλη, εισαγωγή-επιμέλεια: Μαίρη Μικέ, μετάφραση-επίμετρο: Τιτίκα Δημητρούλια, Άγρα, Αθήνα 2014, 243 σελ.

Ένα άγνωστο, γραμμένο στα γαλλικά μυθιστόρημα της Μέλπως Αξιώτη, που μιλάει για την ευφορία του έρωτα και το μνημονικό βάρος του γενέθλιου τόπου, μένει ανέγγιχτο από το μακρύ χέρι της κομμουνιστικής ορθοδοξίας και συμπυκνώνει υποδειγματικά τις τομές τις οποίες θα επιφέρει η πεζογραφία της στη νεώτερη ελληνική λογοτεχνία.

Vasily Grossman, The road, επιμ.: Robert Chandler, New York Review of Books, 2010, ωσελ. 384

Ο Βασίλι Γκρόσμαν υπήρξε μάχιμος ανταποκριτής του σοβιετικού στρατού στον Β’ Παγκόσμιο, συγγραφέας της αυτοβιογραφίας αναφοράς Ζωή και πεπρωμένο (μεταφράστηκε από τον Γιώργο Μπλάνα και κυκλοφορεί στις εκδόσεις Γκοβόστη) και φωνή αντίδρασης στην επικράτεια του σταλινισμού. Η ανθρωπιστική συνείδησή του αναβιώνει σε μια νέα έκδοση με διηγήματα, σημειώσεις και την περιγραφή της επίσκεψής του στο κολαστήριο της Τρεμπλίνκα το 1944. (αναδημοσίευση από το τεύχος 2, Δεκέμβριος 2010)

Jules Barbey D' Aurevilly, Η ευτυχία μέσα στο έγκλημα, μετάφραση από τα γαλλικά - επίμετρο: Δέσποινα Σαραφείδου, Ροές, Αθήνα 2012, 176 σελ.

Η σύζυγος, ένας ξανθός άγγελος, ο ανθός περιώνυμου οικοτροφείου για τις κόρες της αριστοκρατίας. Ο σύζυγος, ευγενής κόμης – όχι ακόλαστος, μα επιρρεπής στις ηδονές και στην παραφορά. Μια μυστηριώδης μαυρομάλλα φτάνει στον πύργο τους μεταμφιεσμένη σε υπηρέτρια – δεινή ξιφομάχος και επίδοξη δηλητηριάστρια, στην πραγματικότητα. Ένας γιατρός αφηγείται την ιστορία τους – ή μάλλον, ένας «καταραμένος» γάλλος συγγραφέας του 19ου αιώνα ενορχηστρώνει με εξαιρετική μαεστρία μια ωδή στο απόλυτο πάθος ως αριστούργημα –ή ανοσιούργημα– της φύσης και στην τέχνη του μονομαχείν ανάμεσα στα φύλα· en garde – ή αλλιώς, φυλαχτείτε: η ηρωίδα του είναι ντάμα σπαθί.

Κατερίνα Σχινά, Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού, Κίχλη, Αθήνα 2014, 173 σελ.

Το πλέξιμο δεν είναι μια άλλη λέξη για τη μονοτονία και την επανάληψη, αλλά μια φαντασιακή εικασία για κάτι το οποίο θα γεννηθεί στο άμεσο μέλλον. Το πλέξιμο συνιστά ένα έργο εν προόδω. Πρόκειται για μιαν υπόσχεση εκπλήρωσης που γίνεται πραγματικότητα λεπτό προς λεπτό, για ένα άθροισμα στιγμών προστιθέμενης αξίας οι οποίες θα καταλήξουν σ’ ένα συμπυκνωμένο και αδιαίρετο σύνολο, σε μιαν ιδανικά ολοκληρωμένη συνοχή, σ’ έναν οριστικά συμπληρωμένο και αποκατεστημένο χρόνο. (αναδημοσίευση από το τεύχος 44 που κυκλοφορεί).

Πήτερ Ακρόυντ, Σαίξπηρ. Η βιογραφία, μετάφραση Σπύρος Τσούγκος, Μικρή Αρκτος, Αθήνα 2010, σελ. 624

Ήταν επαρχιώτης. Ως παιδί «διάβαζε μανιωδώς». Κατάφερε να απογειώσει τη δραματική τέχνη κομίζοντας σε αυτή τη βαθιά γνώση της σκηνικής πράξης, που του προσέφερε η πολύχρονη και καθημερινή συνύπαρξή του με τους ανθρώπους και τους όρους του επαγγέλματος. Και βρέθηκε στη σωστή πόλη, στο Λονδίνο, τη σωστή στιγμή. Αυτή η βιογραφία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ δεν είναι απλώς συναρπαστική. Είναι και μια πλήρης, γοητευτική απόπειρα να αναπαρασταθεί η ζωή και να αποτιμηθεί το έργο ενός θεατρικού συγγραφέα που συνεχώς τον ανακαλύπτουμε.[Αναδημοσίευση από το Books’ Journal, τχ. 4, Φεβρουάριος 2011]