Λογοτεχνία

Stephen Crane, Κόκκινο παράσημο ανδρείας, μετάφραση από τα αγγλικά - επίμετρο: Κατερίνα Σχινά, διαλέγεσθαι, Αθήνα 2019, 295 σελ.

Ο Stephen Crane (1871-1900) έγραψε το μυθιστόρημα του Αμερικανικού Εμφυλίου Το κόκκινο παράσημο ανδρείας^[i] (The Red Badge of Courage),  δίχως να πολεμήσει ή να τον παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς, αφού δεν ήταν καν γεννημένος όταν τελείωσε. Όμως, όταν διαβάζει κανείς το βιβλίο, έχει την αίσθηση της άμεσης συμμετοχής και της εσωτερικής γνώσης καταστάσεων και γεγονότων. Μοιάζει στο σημείο αυτό με τον Όμηρο και τα έπη του.

Γιώργος Κυριακόπουλος, Η περίληψη. Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2021, 125 σελ.^[1]

Η περίληψη της ζωής ενός νέου της μεταπολίτευσης που εκδράμει με την παρέα του σε ένα νησί, αλλά και μια περίληψη των χρόνων 1976-2000. Ένα βιβλίο για τη γενιά που, αμέσως μετά τη χούντα, έζησε μες στην πολιτική, πιστεύοντας ότι το προσωπικό είναι και πολιτικό, και συνύφανε τις ιδεολογικοπολιτικές αναζητήσεις της με έναν αγώνα για τη χειραφέτηση αλλά και τη μόρφωση. Μια κατάθεση ψυχής – και αφηγηματικής δεξιοτεχνίας. [ΤΒJ]

Μισέλ Φάις, Caput mortuum [1392]. Φάρσα αφανισμού, Πατάκη, Αθήνα 2021, 192 σελ.

 Η ζωή είναι μια διαρκής ιλαροτραγική συνθήκη, απροσδιόριστη και συχνά ακατανόητη. Μια λεπτότατη γραμμή, στην απόχρωση του caput mortuum, που χωρίζει «το χοχλαστικό αίμα» από τον «σπινθηριστό οίνο».

Ισίδωρος Ζουργός, Περί της εαυτού ψυχής. Μυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα 2021, 752 σελ.

 Ένα ιστορικό μυθιστόρημα για τη δυναστεία των Κομνηνών:  για τον περίπλοκο κόσμο της λογιοσύνης, για τις πραξικοπηματικές απόπειρες κατά της αυτοκρατορικής εξουσίας, για τους ακρωτηριασμούς και τις τυφλώσεις των αντιφρονούντων, καθώς και για τις ενδοστρατιωτικές συγκρούσεις. Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός βίος των Βυζαντινών τόσο στην καθημερινότητα όσο και στην υψηλή περιωπή του. (τεύχος 127)

Bernhard Schlink, Χρώματα του αποχαιρετισμού, μετάφραση από τα γερμανικά: Απόστολος Στραγαλινός, Κριτική, Αθήνα 2021, 248 σελ.

 Στην ωριμότητά του, ο γερμανός συγγραφέας, που οι έλληνες αναγνώστες τον γνώρισαν από το βιβλίο του Διαβάζοντας στη Χάννα, παραδίδει μια αριστουργηματική συλλογή διηγημάτων για τους αποχωρισμούς που βιώνουμε ξανά και ξανά, σαν τις πληγές που αδυνατούν να κλείσουν και ενίοτε κακοφορμίζουν. (τεύχος 127)

Σωτήρης Δημητρίου, Ουρανός απ’ άλλους τόπους. Μυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα 2021, 584 σελ.

Σπάνια συναντάμε τέτοια γραφή, που πίσω από τη φανερή μελωδία της γλώσσας αφήνει να διακρίνεται τόσο καθαρά ο ίσκιος της απώλειας, απώλειας οριστικής και αμετάκλητης, προσώπων, τόπων, κόσμου, ίσως και εαυτού. Σπάνια συναντάμε τόσο ελλειπτικό και καίριο λόγο, που αντλεί από το βαθύ κοίτασμα της προφορικής παράδοσης. Το νέο μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου είναι το μείζον, νομίζω, της ώς τώρα συγγραφικής παρουσίας του.

Ενοχλητικές δεσποινίδες – Λατινοαμερικάνικη γυναικεία μικροαφήγηση και έμφυλοι ρόλοι. Μια ανθολογία [δίγλωσση έκδοση], μεταφραστική διαδικασία: Βάλια Εμμανουηλίδου, Παναγιώτης Ξουπλίδης, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Αναστασία Παυλίδου, Ματθίλδη Σιμχά, Μαρισόλ Φουέντες, Στιγμός, Αθήνα 2021, 144 σελ.

Ο Στιγμός, παρότι νεοσύστατος, δεν σταματά να τροφοδοτεί το εγχώριο αναγνωστικό κοινό με εκδόσεις κειμένων που προβληματίζουν ως προς τις σύγχρονες εξελίξεις του λογοτεχνικού φαινομένου, κλείνοντας ταυτόχρονα το μάτι σε μια κατηγορία έργων που αποσταθεροποιούν την ετεροκανονική αντίληψη περί του φύλου και της σεξουαλικότητας. (τεύχος 126)

Νίκος Δαββέτας, Άνδρες χωρίς άνδρες. Mυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα 2020, 240 σελ.

Αναμοχλεύοντας τις ζωές των γονιών τους οι δύο φίλοι ψάχνουν στ’ αλήθεια τρόπο να συγκροτήσουν τη δική τους ταυτότητα. Ταυτόχρονα, ακροβατούν μέσα στην Ιστορία, στη ρευστή ταυτότητα της χώρας.Θα μπορέσουν μέσα από αυτή τη διπλή ρευστότητα να αυτοπροσδιοριστούν; [το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 115 του Books' Journal, Ιανουάριος 2001. Αναδημοσιεύεται στην ηλεκτρονική μας έκδοση με την ευκαιρία της βράβευσης του Νίκου Δαββέτα με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2021 - εξ ημισείας με τη Λουίζα Παπαλοΐζου]

Αγιέλετ Γκούνταρ-Γκόσεν, Η ψεύτρα και η πόλη, μετάφραση από τα εβραϊκά: Λουίζα Νιζάν, Καστανιώτη, Αθήνα 2021, 318 σελ.

Με την Ψεύτρα και την πόλη η ισραηλινή συγγραφέας Αγιέλετ Γκούνταρ-Γκόσεν (γεν. 1982) πρωτοτυπεί: φέρνει τούμπα ένα φλέγον θέμα της επικαιρότητας και το πραγματεύεται θαυμάσια, αποφεύγοντας κοινοτοπίες που στο συγκεκριμένο πλαίσιο θα ήταν ίσως και ανεκτές. Πρόκειται για την ιστορία ενός ανάποδου #MeToo, την καταγγελία της σεξουαλικής παρενόχλησης μια κοπέλας από έναν τραγουδιστή, που όμως δεν συνέβη ποτέ… (τεύχος 126)

Sigmund Freud / Stefan Zweig, Αλληλογραφία (1908-1939), μετάφραση από τα γερμανικά: Ελευθέριος Καρτάκης, Ίρις Νομικού, Printa, Αθήνα 2003, 190 σελ.

Για περισσότερα από τριάντα χρόνια, ο Στέφαν Τσβάιχ αλληλογραφούσε με τον Σίγκμουντ Φρόυντ. Ο Φρόυντ ενθουσιάζεται με τον Τσβάιχ, εκτιμά  τη «βαθιά σεμνότητά» του, το λογοτεχνικό ύφος του και τα επίκαιρα θέματά του. Αλλά κι ο Τσβάιχ έχει διαβλέψει απ’ την αρχή την ιδιοφυΐα του Φρόυντ, που πιστεύει ότι είναι πνευματικό ανάστημα ισάξιο του Προυστ, του Τζόυς και του Λώρενς. Και αγωνίζεται για να κερδίσει το Νόμπελ. Τους ένωσαν πολλά – και πιο πολύ απ’ όλα, η απέχθεια για τον ναζισμό και τα δεινά που έφερνε στην Ευρώπη και τον κόσμο. (τεύχος 126)

Alan Trotter, Μπράβος, μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Gutenberg, Αθήνα 2021, 319 σελ.

 Ο μπράβος, ο βοηθός του που δεν έχει όνομα, πολλή βία και πολλή φιλοσοφία (ή ψευτοφιλοσοφία;). Ο συγγραφέας Άλαν Τρότερ χρησιμοποιεί τεχνικές και σχήματα του κλασικού νουάρ, αλλά φυσικά δεν είναι μιμητής του Τσάντλερ και του Χάμμετ. Αρκεί αυτό για να κατατάξει το μυθιστόρημά του σε ένα μεταμοντέρνο αφηγηματικό είδος που θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε meta pulp fiction; Για άλλους λόγους ναι, για άλλους λόχους όχι. Αλλά σημασία σε ένα βιβλίο έχει αν μπορείς να το διαβάσεις – και το συγκεκριμένο βιβλίο σε προσκαλεί και σου δείχνει τους τρόπους. [τεύχος 126 - ΤΒJ]

Νικολάι Γκόγκολ, Η λεωφόρος Νιέφσκι, μετάφραση από τα ρωσικά-επίμετρο: Βιργινία Γαλανοπούλου, Οροπέδιο, Αθήνα 2018, 87 σελ.

Η Λεωφόρος Νιέφσκι είναι μια μικρή νουβέλα που ασχολείται με μεγάλα θέματα, γραμμένη με το γνωστό σαρκαστικό χιούμορ του Γκόγκολ. Κεντρικός ήρωας του κειμένου είναι ένας δρόμος, η λεωφόρος Νιέφσκι της Πετρούπολης. Ένας ανώνυμος, σε πρώτο πρόσωπο, αφηγητής –ο αναγνώστης τον ταυτίζει με το συγγραφέα– ξεκινάει με τη λεπτομερή περιγραφή του δρόμου, αναφέρεται σε καταστρώματα, πεζοδρόμια, κτίρια, καθαριότητα, φωτισμό και τις γενικότερες συνθήκες που επικρατούν. Κυρίως όμως στην περιγραφή και στο κοινωνιολογικό προφίλ των ανθρώπων που τον διαβαίνουν κατά τις διαφορετικές ώρες της μέρας. Δημιουργείται έτσι στα μάτια του αναγνώστη μια εναργής, πλήρης και γοητευτική εικόνα της λεωφόρου και των ανθρώπων της. Οπτικοποιείται η καθημερινότητά της.