Λογοτεχνία
Edith Sollohub, The Russian Countess. Escaping revolutionary Russia, Impress Books Ltd, 2009, 514 σελ.
Η Έντιθ Σολοχιούμπ έγραφε τις αναμνήσεις της για πολλά χρόνια μετά την απόδρασή της από τη Ρωσία εξ ολοκλήρου στα αγγλικά. Διηγείται εμπειρίες από την ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή στην πατρίδα, τα πάθη, τις πολλές δύσκολες, επικίνδυνες και οδυνηρές περιπέτειες μέχρι να φθάσει στην υπερωρία και στην ελευθερία. Μετά το θάνατό της, το 1965, βρέθηκαν δακτυλόγραφες και χειρόγραφες σελίδες που συγκρότησαν έναν τόμο ο οποίος εκδόθηκε σε επιμέλεια της νύφης της, Βαλερί Σολοχιούμπ, τον Ιούνιο του 2009 – και δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.
Χαρούκι Μουρακάμι, Σκοτώνοντας τον Κομεντατόρε. Τόμος Α΄ και Β΄, μετάφραση από τα αγγλικά: Βασίλης Κιμούλης, Ψυχογιός, Αθήνα 2022, 432 και 448 σελ.
Το νέο βιβλίο του Χαρούκι Μουρακάμι έχει γνωστή δοσολογία. Η πλοκή χρησιμοποιεί ένα ρεαλιστικό φόντο στο οποίο εισβάλλουν στοιχεία της φαντασίας και συμπυκνωμένη διακειμενικότητα: αναφορές σε αγαπημένους συγγραφείς, σε μουσικούς και σε ζωγράφους, σε ιστορικά συμβάντα και σε ιστορικά πρόσωπα. Μυστήριο, σχέσεις, σεξ, λατρεία της δυτικής κουλτούρας και αφηγηματική δεξιοτεχνία σε ένα ακόμα μυθιστόρημα στο οποίο ο επιδέξιος αφηγητής αναδιατάσσει τα μόνιμα συστατικά των αφηγήσεών του. [ΤΒJ]
David Grossman, Ένα άλογο μπαίνει σ' ένα μπαρ. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα εβραϊκά: Λουίζα Μιζάν, Ψυχογιός, Αθήνα 2O19, 312 σελ.
Όλα θα μπορούσαν να αρχίσουν αστεία, με μια κοινότοπη επίσκεψη σε ένα κοινότοπο σόου, μια κοινότοπη παράσταση stand-up κωμωδίας. Όμως, η πρόσκληση από το κωμικό ενός συνταξιούχου δικαστή και, για λίγο, παιδικού φίλου βαθμιαία γίνεται η αιτία της ανάκλησης γεγονότων της ζωής των δύο ανδρών – και τότε η κοινοτοπία που πνίγει τις ζωές τους δεν φτάνει να δώσει νόημα. Ένας δεξιοτέχνης της ανθρώπινης κατάστασης ισραηλινός συγγραφέας σε μια από τις πιο επιδέξιες ιστορίες του. [ΤΒJ]
Marie NDiaye, Η εκδίκηση είναι δική μου, μετάφραση από τα γαλλικά: Αλεξάνδρα Κωσταράκου, Πόλις, Αθήνα 2022, 264 σελ.
Ένα κοινωνικό συμβάν, μια τριπλή παιδοκτονία, απασχολεί όπως ήταν αναμενόμενο τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, αντηχώντας αναπόφευκτα τη (μισογυνική) απόδοση της επίκαιρης στην Ελλάδα ιστορίας της Ρούλας Πισπιρίγκου. Η πολυβραβευμένη Μαρί Ντιάι, αποφεύγοντας τις αναγωγές, με μια «γραφή της αμφισημίας», φωτίζει τις κοινωνικές και τις προσωπικές σχέσεις της παιδοκτόνου. Αλλάζοντας συνεχώς εστιάσεις στην ιστορία, η συγγραφέας αποτρέπει τις αξιολογικές κρίσεις, τα αντιθετικά σχήματα ή την απόδοση δικαιοσύνης, με οποιονδήποτε τρόπο. Διότι είναι εμπεδωμένο ότι η συνθετότητα των πραγμάτων είναι η δουλειά της. [ΤΒJ]
George Bernanos, Διάλογοι Καρμηλιτισσών, μετάφραση από τα γαλλικά: Αχιλλέας Κυριακίδης, επίμετρο: Σταύρος Ζουμπουλάκης, Πόλις, Αθήνα 2021, 256 σελ.
Η Θεία Χάρις θα κατανικήσει το φόβο και θα καταστείλει το θάνατο σε ένα κύκνειο άσμα όπου η πίστη αναλαμβάνει τον πρώτο και τον πλέον καθοριστικό λόγο. Αντίθετα, παρ’ όλα αυτά, με τους σκοπούς του συγγραφέα, αλλά εξαιτίας της μεγάλης λογοτεχνικής του δύναμης, η αγωνία του θανάτου παραμένει δεσπόζουσα παράμετρος του ύστατου έργου του. Η συντριβή ενώπιον τέλους μπορεί να μην ανήκει στην υπερβατική σφαίρα του αχειροποίητου, αλλά φωλιάζει βαθιά μέσα στην ψυχή και την καρδιά μας.
Αντρέι Κούρκοφ, Γκρίζες μέλισσες. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, Καστανιώτη, Αθήνα 2022, 432 σελ.
Υπάρχει μια χώρα με μεγάλη καρδιά, όπου όλο κάτι χαλάει. Και ευτυχώς, υπάρχουν λέξεις που την αφηγούνται. Ο ουκρανός συγγραφέας Αντρέι Κούρκοφ περιπλανιέται στη χώρα του ακολουθώντας τα βήματα ενός μελισσοκόμου – ο οποίος ξέρει ότι την άνοιξη πρέπει να βοσκήσουν μακριά από τις βόμβες. Θα αποχαιρετήσει λοιπόν τον μοναδικό του γείτονα, τον παλιό του συμμαθητή-εχθρό, θα αφήσει το ξυπνητήρι του ξεκούρδιστο και θα περιπλανηθεί στην έξω «μεγάλη γη»…
Σαλμάν Ρούσντι, Τζοζέφ Αντόν, η βιογραφία ενός ψευδωνύμου, μετάφραση από τα αγγλικά: Χρήστος Καψάλης, Έλλη Συλλογίδου, Ψυχογιός, Αθήνα 2012, 563 σελ.
Η λογοτεχνία είναι έκφραση της ελευθερίας μας, δήλωσε ο συγγραφέας Μισέλ Ουελμπέκ με αφορμή την κυκλοφορία του νέου βιβλίου του, που λόγω της θεματικής του και της προκλητικότητάς του ήταν το θέμα και του Charlie Hebdo, που κυκλοφορεί. Ωστόσο, μετά τη δολοφονική δράση των ισλαμοφασιστών, ο Ουελμπέκ έσπευσε να εξαφανιστεί, δηλώνντας ότι αποσύρεται από τη διαφημιστική υποστήριξη του βιβλίου του και από τις παρουσιάσεις του. Η ιστορία του Ουελμπέκ θυμίζει την ιστορία ενός άλλου συγγραφέα, του Σαλμάν Ρούσντι, ο οποίος είχε επικηρυχτεί από τον Χομεϊνί και αναγκάστηκε να εξαφανιστεί για χρόνια από το κοινωνικό προσκήνιο. Τα παθήματα της ελευθερίας του λόγου στο πρόσωπο του Ρούσντι από το φανατικό Ισλάμ, ανακαλεί το κείμενο που δημοσιεύεται παρακάτω. To κείμενο, με τίτλο «Ξεφεύγοντας από "το τιμωρό χέρι του Αλλάχ"», είχε πρωτοδημοσιευθεί στο Books' Journal #24, Οκτώβριος 2012. Αναδημοσιεύεται σήμερα, αφού το φέρνει στην επικαιρότητα η δολοφονική απόπειρα κατά του συγγραφέα και ο σοβαρός τραυματισμός του.
Όσιπ Μαντελστάμ, Το αιγυπτιακό γραμματόσημο, μετάφραση από τα ρωσικά - επίμετρο: Βιργινία Γαλανοπούλου, Οροπέδιο, Αθήνα 2016, 135 σελ.
Τη στιγμή που κάποιος παίρνει στα χέρια του ένα βιβλίο, βρίσκεται στην ίδια κατάσταση μ’ εκείνον τον άνθρωπο των παραμυθιών που σηκώνει από το έδαφος ένα άγνωστο ταπωμένο μπουκάλι. Αγνοεί τι περιέχει· ίσως να διαθέτει κάποιες ασαφείς πληροφορίες ή να κάνει εικασίες. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να το ανοίξει για ν’ αρχίσει να βγαίνει το τζίνι, το πνεύμα του μπουκαλιού ή, στην περίπτωσή μας, του βιβλίου, που κάποιος άλλος, άλλοτε, έκλεισε εκεί μέσα.
Θοδωρής Γκόνης, Το μαύρο φόρεμα του κόρακα, Άγρα, Αθήνα 2021, 80 σελ.
Ιστορίες σαν βγαλμένες από τη δημώδη ποίηση: το πεισιθάνατο μοτίβο, το στοιχείο-στοιχειό του παραμυθιού και των Παραλογών, οι χαρές που καταλήγουν πίκρες, η καταφυγή στην ελληνική φύση, μαζί όμως κι ένας κόσμος «παρωχημένος», προνεωτερικός, «στο περιθώριο» της πόλης και της ζωής, αλλά με τους νεοελληνικούς όρους, όπως ήταν και ο κόσμος της επαρχίας εκείνα τα χρόνια, φωτεινός και χθόνιος συνάμα, κι ένα τοπίο απαστράπτον, θα έλεγα με το στραφτάλιασμα της θάλασσας, αλλά και του επιβλητικού ορεινού όγκου, ουσιαστικά ανάμεσα σε δυο φυλακές, το Μπούρτζι και το Ίτς Καλέ, ένας τόπος κλειστός που ο Θοδωρής Γκόνης τον γνωρίζει εξαίσια και τού εμφυσά πνοή και ψυχή…
Thomas Hope, Anastasius, Or, Memoirs of a Greek (Aναστάσιος ή Απομνημονεύματα ενός Έλληνα), τελευταία έκδοση: HardPress, 2018, τρεις τόμοι, 412 σελ.
Γόνος μιας αγγλο-ολλανδικής τραπεζικής δυναστείας με σκωτσέζικες ρίζες, ο συλλέκτης και «ειδικός» της εσωτερικής διακόσμησης, Τόμας Χόουπ (1769-1831), που συνέβαλε όσο λίγοι στη διαμόρφωση και στην προώθηση της αισθητικής της περιόδου της Αντιβασιλείας και του Νεοκλασικισμού στη Βρετανία, κατέλαβε εξαπίνης το αναγνωστικό κοινό της εποχής του με την έκδοση, το 1819, στο Λονδίνο, χωρίς όνομα συγγραφέα, του μυθιστορήματός του, Αναστάσιος ή Απομνημονεύματα ενός Έλληνα. Το βιβλίο, που αποδόθηκε αμέσως στον Μπάιρον, τον ποιητή που, λίγα χρόνια νωρίτερα και με τεράστια επιτυχία, είχε θέσει τα πρότυπα των «ανατολίτικων» δραμάτων με αντισυμβατικούς «επαναστάτες» πρωταγωνιστές, γνώρισε άμεση και τεράστια επιτυχία. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μπάιρον τόσο θαύμασε το λογοτεχνικό επίτευγμα του Χόουπ, που δήλωσε πως θα έδινε τα δύο πιο πετυχημένα έργα του για να το είχε γράψει εκείνος.[1]
Valerio Curcio, Der Torschützenkönig ist unter den Dichtern gegangen. Fussball nach Pier Paolo Pasolini (Ο σκόρερ χάθηκε ανάμεσα στους ποιητές. Το ποδόσφαιρο και ο Πιερ Πάολο Παζολίνι), μετάφραση από τα ιταλικά: Judith Krieg, Bad Herrenalb, 2022, 184 σελ.
Στην «ενδεκάδα των φιλοσόφων και ποιητών», αναμφίβολα, ξεχωρίζει το enfant terrible της ιταλικής και, ευρύτερα, της ευρωπαϊκής διανόησης, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι (1922-1975): αυτό το κείμενο, για τη σχέση του ποιητή με την ποιητική του ποδοσφαίρου, είναι αφιερωμένο στα εκατοστά του γενέθλια. Τεύχος 129
Αλεξάνδρου Δουμά, Οι περιπέτειες του Τζον Ντέιβις, μετάφραση από τα γαλλικά: Μαρία Μουρκούση, πρόλογος: Ζαν-Πιερ Ντελού, Οpera, Αθήνα 2021, 368 σελ.
Ένα από τα άγνωστα έργα του Αλέξανδρου Δουμά (πατρός) συστήνουν στο αναγνωστικό κοινό οι εκδόσεις Οpera. Οι περιπέτειες του Τζον Ντέιβις είναι ένα ναυτικό μυθιστόρημα που αφηγείται το πρώτο ταξίδι του νεαρού δόκιμου Τζον Ντέιβις στη Μεσόγειο και στον ελληνικό χώρο, την περίοδο πριν από το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης. Tεύχος 128
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΕΥΧΟΣ
ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΑ
ΓΝΩΜΕΣ
