Λογοτεχνία

Μαρίκε Λούκας Ράινεφελντ, Δυσφορεί η νύχτα, μετάφραση από τα ολλανδικά: Άγγελος και Μαρία Αγγελίδου Ίκαρος, Αθήνα 2021, 332 σελ. 

Το Booker για το 2020 δόθηκε σε πρωτοεμφανιζόμενο/η συγγραφέα, τον/την Μαριέκε Λούκας Ρίνεβελντ από την Ολλανδία. Αφηγείται την ιστορία της δεκάχρονης Τζάκετ που μια μέρα, νευριασμένη με τον αδελφό της, τον Μάτις, ο οποίος δεν την πήρε μαζί του σε αγώνες παγοδρομίας και φοβούμενη, συγχρόνως, πως ο πατέρας της, σκληρός οπαδός μιας προτεσταντικής σέχτας, θα ετοιμάσει το κουνέλι της για το γιορτινό τραπέζι, καθώς δεν είχε αγοράσει κρέας, απευθύνει μια διεστραμμένη προσευχή: «Παρακάλεσα τον Θεό να μην πάρει το κουνέλι μου, να πάρει αν μπορούσε τον αδελφό μου τον Μάτις: “Αμήν”». Και ο αδελφός της πεθαίνει όντως σε δυστύχημα, κατά τη διάρκεια των αγώνων... Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. #119*.

 Γιόζεφ Ροτ, Οι εκατό μέρες, μετάφραση από τα γερμανικά: Μαρία Αγγελίδου, Άγρα, Αθήνα 2020, 279 σελ.

«Πάντα οι απλοί και ασήμαντοι νιώθουν πρώτοι τα χτυπήματα της συμφοράς, αυτοί πρώτοι αρχίζουν να τρέμουν. Οι απλοί και ασήμαντοι είναι αθώοι, καμία σχέση δεν έχουν με τα λάθη, τα σφάλματα, τις αμαρτίες και το πεπρωμένο των ισχυρών. Μα αυτοί πληρώνουν ακριβότερα από τους σπουδαίους. Οι θύελλες κάνουν σκόνη τα φτωχικά καλύβια, αλλά περνούν μουγκρίζοντας έξω από τα πέτρινα αρχοντικά, χωρίς να τα χαλάσουν». Ακόμα μια περίτεχνη σύνθεση του Γιόζεφ Ροτ, με φόντο μια Αυτοκρατορία, για την ανθρώπινη μοίρα.

Όλγκα Τοκάρτσουκ, Πλάνητες. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα πολωνικά: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Καστανιώτη, Αθήνα 2020, 464 σελ.

Περιήγηση σε μιαν έκκεντρη, πολυμερή και πολυδιασπασμένη Ευρώπη, όπου κανένα ψηφίο της αφήγησης δεν μπορεί να συναντήσει κάποιο άλλο, και απ’ όπου η παλαιότερη έννοια της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας μοιάζει να έχει αποδράσει οριστικά. Όταν ο όγκος των ιστορικών, των γεωγραφικών και των πολιτιστικών πληροφοριών έρχεται να δώσει τη θέση του στην υποκειμενικότητα της αφήγησης και στην ένταση την οποία διεκδικούν ο χώρος και ο χρόνος της ατομικής στιγμής.   

Κώστας Βραχνός, Βλαδιβοστόκ, Νεφέλη, Αθήνα 2020, 112 σελ.

 34 διασκεδαστικά διηγήματα για το σπαρακτικό «τίποτα».

Δημήτριος Καπετανάκης, Έργα. Τόμος πρώτος: Τα δημοσιευμένα (1933-1944), Βιβλίο Α΄, Βιβλίο Β΄, εισαγωγή - φιλολογική επιμέλεια: Εμμανουέλα Κάντζια, Eταιρεία Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού / Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2020, 470 και 390 σελ. αντιστοίχως.

Ικανός αρχαιογνώστης, γνήσιος ρομαντικός, φιλόσοφος, μεταφυσικός, ποιητική μορφή μεγάλης ευαισθησίας, αξιόλογος τεχνοκριτικός, γνώστης της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας ίσως όσο κανένας άλλος στον καιρό του αλλά και σήμερα, τακτικός συνομιλητής των Συκουτρή, Τσάτσου, Κανελλόπουλου και Θεοδωρακόπουλου, άτομο ευγενέστατο και απροσποίητο και αιωνίως χαμογελαστό, δοκιμιογράφος πανευρωπαϊκού επιπέδου, ο Δημήτριος Καπετανάκης έγινε ασμένως αποδεκτός σε κύκλους των γραμμάτων στο Λονδίνο, όπου βρέθηκε από το 1939. Πέθανε νέος, το 1944. Αλλά γιατί, αυτόν, έναν λαμπρό πρέσβη των ελληνικών γραμμάτων στην Αγγλία, τον σκέπασε η σιωπή; [ΤΒJ]

George Steiner, Περί λόγου, τέχνης και ζωής. Κείμενα στο New Yorker, επιμέλεια-εισαγωγή: Robert Boyers, μετάφραση: Γιώργος Λαμπράκος, Πατάκη, 505 σελ.

Ένα βιβλίο που  μπορεί να διαβαστεί άτακτα και χωρίς τη τήρηση καμίας ιεραρχίας.  Επειδή  τάξη για το συγγραφέα του σημαίνει ελεύθερη περιήγηση προς πάσα κατεύθυνση υπό τον όρο μιας σιδηράς εσωτερικής πειθαρχίας, που δεν προσπαθεί  τόσο να αποδείξει όσο να πείσει.       

Όσιαν Βουόνγκ, Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Έφη Φρυδά, Gutenberg, Αθήνα 2021, 328 σελ.

 Ένα βιβλίο που αγαπήθηκε πολύ και ανέδειξε τον συγγραφέα του, μετανάστη στις ΗΠΑ από το Βιετνάμ, στο καινούργιο είδωλο της αμερικανικής λογοτεχνίας. Λυρικός, λεπτός, με ποιητική αφαίρεση, γράφει στη μητέρα του (που δεν θα τον διαβάσει ποτέ, επειδή είναι αναλφάβητη) για να περιγράψει τα τραύματα της ζωής του, αλλά και τις προσπάθειές του, μέσα στην κοινωνία, να τα επουλώσει, να συγχωρήσει και να αγαπήσει. Να ζήσει.

Μιχάλης Μοδινός, Παραγουάη. Μυθιστόρημα, Καστανιώτη, Αθήνα 2020, 375 σελ. 

Με το νέο μυθιστόρημά του, ο Μιχάλης Μοδινός φαίνεται να επιστρέφει στη δοκιμιακή αφετηρία των νεανικών χρόνων του, στην οικογεωγραφία. Από τα πρώτα του δοκίμια αναδυόταν ένας  τρόπος γραφής και αφήγησης που νομοτελειακά τον οδηγούσε στην περιπέτεια του μυθιστορήματος.

Λέσλι Πόουλς Χάρτλεϊ, Ο μεσάζων, εισαγωγή: Λέσλι Πόουλς Χάρτλεϊ, επίμετρο: Κολμ Τομπίν, μετάφραση από τα αγγλικά: Τόνια Κοβαλένκο, Καστανιώτη, Αθήνα 2020, 420 σελ.

«Το παρελθόν είναι μια ξένη χώρα: Τα κάνουν όλα διαφορετικά εκεί». Μ’ αυτή την αμφιλεγόμενη φράση, που έγινε στους φιλολογικούς κύκλους πιο διάσημη κι απ’ το ίδιο το βιβλίο του, Ο μεσάζων, ξεκινά ο Λέσλι Πόουλς Χάρτλεϊ την αφήγησή του. Θέλει, μάλλον, με τον τρόπο αυτό να διευκολύνει τους αναγνώστες τού 1953, να μεταφερθούν στο 1900, τελευταία χρονιά του δέκατου ένατου αιώνα.

Αντώνης Παπαϊωάννου, Άμα θέλω γίνομαι διάβολος. Αστυνομικό μυθιστόρημα στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, Δίαυλος, Αθήνα 2020, 202 σελ.

Όταν δεν έχει δουλειά ως τυπογράφος στα Ελληνικά Χρονικά του Μάγερ, αναζητεί το φονιά της κόρης ενός προκρίτου – ενώ τα διαπλεκόμενα συμφέροντα του Μεσολογγίου, ανάμεσά τους και ο Μπάυρον, τον πιέζουν να σταματήσει. [ΤΒJ]

Adrien Bosc, Καπιτέν. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα γαλλικά: Ανδρέας Παππάς, Στερέωμα, 357 σελ.

Ένα καράβι αποπλέει από τη Γαλλία προς τις ΗΠΑ, εν έτει 1941, μεταφέροντας μαζί του, με σκοπό διάσωσή τους από τις πολιτικές διώξεις και τον πόλεμο, τα πιο διαφορετικά έθνη και είδη ανθρώπων. Επιβάτες του είναι γερμανοί κομμουνιστές, εβραίοι φυγάδες, αλλά και Ισπανοί που πολέμησαν κατά του Φράνκο. Ανάμεσά τους, μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής διανόησης.

Χαβιέρ Θέρκας, Ο μονάρχης των σκιών, μετάφραση από τα ισπανικά: Γεωργία Ζακοπούλου, Πατάκη, Αθήνα 2020, 351 σελ.

Ο εξαιρετικός Ισπανός συγγραφέας Χαβιέρ Θέρκας, ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα, συνεχίζει τον προβληματισμό με τον οποίο τον γνωρίσαμε στο έργο του Στρατιώτες της Σαλαμίνας. Και εδώ με τη μέθοδο της σύνθεσης ρεπορτάζ, μυθοπλασίας και ιστορικής αφήγησης σκαλίζει τις στάχτες του Ισπανικού Εμφυλίου.