Λογοτεχνία

Γιάννης Πάσχος, Το χρονικό ενός δυσλεκτικού. Νουβέλα, Περισπωμένη, Αθήνα 2022, 99 σελ.
Μια αυτοβιογραφική νουβέλα για τη δυσλεξία. Γραμμένη σε τόνους σπαρακτικής κωμωδίας, βάζει στο στόχαστρο την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της ελληνικής περιφέρειας κατά τις δεκαετίες του 1960 του 1970, με έναν αφηγητή και έναν συγγραφέα οι οποίοι αποδεικνύονται φάροι ζωής και θαλεροί θιασώτες της αισιοδοξίας.

Μαρίνα Τσβετάγιεβα, Γήινα Σημεία. Ημερολόγια1917-1920, μετάφραση από τα ρωσικά, πρόλογος: Ιωάννα Σαββίδου, Ηριδανός, Αθήνα 1993, 218 σελ.
Η ρωσίδα ποιήτρια Μαρίνα Τσβετάγιεβα γεννήθηκε στην Μόσχα το 1892, σε ένα μεγαλοαστικό σπίτι. Ο πατέρας της ήταν καθηγητής Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Η μητέρα της, διάσημη πιανίστρια, διανοούμενη, αριστοκρατικής καταγωγής με προγόνους Γερμανούς και Πολωνούς, ήταν δεύτερη σύζυγος του πατέρα της. Πολλά από τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στη Γένοβα (λόγω φυματίωσης της μητέρας πήγαν σε θερμά κλίματα). Μετά το θάνατο της μητέρας της, το 1904, πέρασε τα εφηβικά της χρόνια στη Λωζάνη. Το 1908 σπούδασε φιλολογία στη Σορβόνη.

Caryl Férey, Lëd-Πάγος, μετάφραση από τα γαλλικά: Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα, Αθήνα 2021, 492 σελ.
Το Νορίλσκ είναι μια κρύα πόλη της Σιβηρίας, με παραδειγματική ρύπανση, πλάι στην οποία λειτουργούσε γκουλάγκ. Στο μυθιστόρημα που ο Καρίλ Φερί γράφει με φόντο την πόλη αυτή, μπερδεύονται η Σοβιετική Ένωση, ο Στάλιν, οι νεκροί ποιητές του σταλινισμού, αλλά και ο Πούτιν, οι ολιγάρχες, οι δολοφονημένοι αντίπαλοι του καθεστώτος, ο νέος αυταρχισμός. Τι ζητάει εκεί ένας αστυνομικός συγγραφέας; [ΤΒJ]

Πώς ο γάλλος συγγραφέας επαναφέρει την έννοια της ευθύνης στη λογοτεχνία
Emmanuel Carrère, Γιόγκα, μετάφραση από τα γαλλικά: Γιώργος Καράμπελας, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2021, 312 σελ.
Όταν μπαίνουμε σε ένα βιβλίο του Καρρέρ, λέει ο Μισέλ Ουελμπέκ, «τα μιάσματα της ηθικής αμφιβολίας διαλύονται, η ατμόσφαιρα καθαρίζει, ανασαίνουμε ευκολότερα. Ο Καρρέρ ξέρει πότε η συμπεριφορά των ηρώων του είναι αξιέπαινη, αξιοθαύμαστη, απεχθής, ηθικά ουδέτερη – μπορεί να έχει αμφιβολίες για τα πάντα, εκτός απ’ αυτό. Και είναι τούτη η καθαρότητα της σύλληψης, τούτη η διανοητική και ηθική ευθυκρισία που τον κάνουν ικανό, αυτόν και μόνο αυτόν (ή σχεδόν) να θίγει ορισμένα θέματα ηθικώς ευαίσθητα τω όντι». Ποια είναι αυτά; Γιατί γράφει non-fiction; Και τελικά, με τι υλικά κατάφερε να είναι μια υπολογίσιμη δύναμη στα γαλλικά γράμματα; (τεύχος 135)

Nicole Krauss, Τι σημαίνει να είσαι άνδρας, μετάφραση από τα αγγλικά: Ιωάννα Ηλιάδη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2022, 320 σελ.
Η συλλογή δέκα διηγημάτων της Νικόλ Κράους, που γράφτηκαν σε βάθος είκοσι χρόνων ενώ κυρίως δούλευε τα μυθιστορήματά της, δεν είναι απλώς μια άσκηση ύφους ή ένα είδος που βοηθά στην αποφόρτιση όσων γράφουν από το άγχος των πολλών σελίδων, αλλά ένα δυναμικό πεδίο έκφρασης που ελπίζω να σηματοδοτεί μια νέα περίοδο για τη συγγραφέα. Τεύχος 135

Γιώργος Καραγιαννίδης, Η καρδιά μου το όπλο σου. Μυθιστόρημα, Αρμός, Αθήνα 2022, 354 σελ.
Η αλήθεια είναι, ότι η έκδοση αυτού του βιβλίου με εξέπληξε. Γνωρίζοντας τον Γιώργο Καραγιαννίδη ως τεχνοκράτη, έναν από τους πιο επιδραστικούς επιστήμονες της χώρας, δύσκολα μπορούσα να διανοηθώ ότι θα είχε όχι τη διάθεση αλλά, κυρίως, το χρόνο για να γράψει μυθιστόρημα. Το έκανε όμως και, ευτυχώς, αποδεικνύοντας ότι η παραγωγικότητά του είναι ενιαία. Και το έκανε με τη συνέπεια του προγραμματιστή (είναι η εργασία του, το επάγγελμά του). Έτσι μας παρέδωσε αυτό το μυθιστόρημα.

Ρόδης Ρούφος, Χρονικό μιας Σταυροφορίας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2015, 780 σελ.
Το χρονικό της συμμετοχής του Ρόδη Ρούφου στον απελευθερωτικό αγώνα από τη γερμανική κατοχή και στον εσωτερικό πόλεμο, μεταξύ κομμουνιστών και εθνικιστών. Ένα μυθιστόρημα σε τρία μέρη, που γράφτηκε τμηματικά, ουσιαστικά η πρώτη λογοτεχνική δοκιμή του Ρόδη Ρούφου. Το α΄ μέρος δημοσιεύθηκε αυτοτελώς το 1954, με τον τίτλο Η ρίζα του μύθου, το β΄ το 1955 με τον τίτλο Πορεία στο σκοτάδι και το γ΄ το 1958 με τον τίτλο Η άλλη όχθη. Ο συγγραφέας περιγράφει την πορεία της χώρας μετά τον πόλεμο, τα χρόνια του Εμφυλίου, και την πορεία της δικής του γενιάς προς την ωριμότητα, στη διεκδίκηση ενός ελεύθερου και δημοκρατικού μέλλοντος – και αναμετριέται με το τραύμα της απώλειας του Κίτσου Μαλτέζου, που τον δολοφόνησε η ΟΠΛΑ, και με τον εμφυλιακό ρόλο του ΚΚΕ. [Από το τεύχος 133 με το αφιέρωμα στον Ρόδη Ρούφο]

Βασίλης Λαδάς, Ποδηλάτες, κψμ, Αθήνα 2022, 232 σελ.
Παρά το απλουστευτικό σχήμα που ο Λαδάς, διά χειρός Φώτη, διαπιστεύει, το νέο βιβλίο του, γερά αρχιτεκτονημένο, διαβάζεται ως πολιτικό σχόλιο, ως μυθιστόρημα κοινωνικού ρεαλισμού, ως μικρό δοκίμιο για την ιστορία της υποδηματοποιίας στην Πάτρα και όχι μόνο, ως αστυνομική νουβέλα, με το ενδιαφέρον του αναγνώστη να μένει ενεργό έως τέλους.

Ρόδης Ρούφος, Οι Γραικύλοι, εισαγωγή: Νίκος Ε. Καραπιδάκης - Γεωργία Πατερίδου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2022, 454 σελ.
Ο Γραικύλος είναι καταδικασμένος είτε να υπερτιμά είτε να υποτιμά τον εαυτό του και τις δυνάμεις του. Ο Γραικύλος είναι ο Έλληνας που έχασε το μέτρο της ζωής του. Τη δύναμή του δεν μπορεί να την εξαργυρώσει στον κόσμο του, όπως μπόρεσαν οι Έλληνες τον πέμπτο αιώνα, όμως εξακολουθεί να πιστεύει σ’ αυτήν αφού την πιστοποιούν τα έργα των προγόνων του που είναι κομμάτι και κινητήριος δύναμη της δικής του ζωής. Από εκεί ξεκινά το τελευταίο μυθιστόρημά του ο Ρόδης Ρούφος. Ιστορικό μυθιστόρημα μεν, αλλά και ένα μυθιστόρημα για την Ελλάδα της εποχής του, που γράφτηκε όσο προετοιμαζόταν η δικτατορία…