Λογοτεχνία

 Χάρης Βλαβιανός, Πλατωνικοί διάλογοι ή γιατί στο σπήλαιο κάνουν όλοι πάρτι, Πατάκη, Αθήνα 2022, 235 σελ.

Ο Χάρης Βλαβιανός επιδεικνύει τη σατιρική, σαρκαστική και, ευρύτερα, φιλοπαίγμονα, χιουμοριστική φλέβα του.

Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ήλιος με ξιφολόγχες. Mυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα 2023, 416 σελ.

Εθνικιστές εναντίον αριστερών και εβραίων, βενιζελικοί κατά βασιλικών, τροτσκιστές κατά κομμουνιστών, 140.000 πρόσφυγες, κομιτατζήδες, παρακρατικοί, πράκτορες ξένων δυνάμεων, απεργίες και δολοφονίες. Όλοι εναντίον όλων, αυτό ήταν η Θεσσαλονίκη του 1931. Ο ταγματάρχης Γόρδιος Κλήμεντος, επικεφαλής της αντικατασκοπίας στη Θεσσαλονίκη, που υποφέρει από ένα ανεξέλεγκτο ερωτικό πάθος, προσπαθεί να κρατήσει τις αρχές του στον απελπισμένο αγώνα του να ελέγξει τη δυναμική των γεγονότων, τα οποία καταλήγουν, τον Ιούνιο του 1931, στην πρώτη μεγάλη επίθεση κατά των εβραίων στην Ευρώπη του 20ού αιώνα: στο πογκρόμ και στον εμπρησμό του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ. Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης χειρίζεται υποδειγματικά τη σχέση του μυθιστορήματος με την ιστορία. [ΤΒJ]

Hernan Diaz, Παρακαταθήκη. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Κάλλια Παπαδάκη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 516 σελ.

 Tη δεκαετία του 1920, οι HΠA γνωρίζουν εντυπωσιακή ευημερία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο συγγραφέας Ερνάν Ντίαζ μάς γνωρίζει τον Μπέντζαμιν και την Έλεν Ρασκ, κι ύστερα τον Άντριου και τη Μίλντρεντ Μπέβελ. Εκείνοι είναι πλούσιοι, εκείνες οι σύζυγοι, γυναίκες με λάμψη και κύκλο που τους τον αγόρασε το χρήμα – και με κοινή άσχημη μοίρα. Γιατί αυτό που μένει από ένα μυθιστόρημα για τον πλούτο και τα κέρδη είναι η πίκρα για ζωές που σπαταλήθηκαν και για προοπτικές που εξανεμίστηκαν;

Αστυνομικό διήγημα (δημοσιεύτηκε στο τχ. 143, Ιούνιος 2023)

Elizabeth Strout, Όλιβ, ξανά, μετάφραση από τα αγγλικά Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Άγρα, Αθήνα 2022, 342 σελ.

Η Όλιβ Κίττριτζ είναι δύσκολη γυναίκα. Μια οξύθυμη ηλικιωμένη από το Μέην. Ηλικιωμένη, ζει τα γηρατειά, τις επιπτώσεις τους, στοχάζεται γι’ αυτά, μιλάει γι’ αυτά. Δεν είναι ούτε παρωδία (όπως τα ήθελε η Μποβουάρ) ούτε μακελειό (όπως τα χαρακτήριζε ο Φίλιπ Ροθ). Είναι μια περίοδος της ζωής με ενδιαφέρον και νέες συγκινήσεις. Ιδίως όταν τα περιγράφει μια δεξιοτέχνης. [ΤΒJ]

George Simenon, Πεντιγκρή, Μυθιστορηματική αφήγηση των νεανικών χρόνων, μετάφραση από τα γαλλικά: Αργυρώ Μακάρωφ, Άγρα, Αθήνα 2017, 680 σελ.

Βέλγος την καταγωγή, όπως ο Ερζέ, ο Έντυ Μερκξ ή ο Ζακ Μπρελ, ο Ζωρζ Ζοζέφ Κριστιάν Σιμενόν (1903-1989) θα πολιτογραφηθεί σύντομα Παριζιάνος για να κατακτήσει στη συνέχεια την παγκόσμια αγορά του βιβλίου και να καταλήξει πολίτης του κόσμου, έχοντας αρχική αφετηρία του τη γενέτειρα Λιέγη. Για τη ζωή και το έργο του έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, σχεδόν ισάριθμα με τα έργα του συγγραφέα. Κάποια ερωτήματα αναζητούν πάντως ακόμα τις απαντήσεις τους. Tεύχος 88, Ιούνιος 2018

Ρhilip Kerr, Greeks bearing gifts, Quercus, London 2018, 496 σελ. (στα ελληνικά θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τον Κέδρο)

Είναι άβολο και ταυτόχρονα άχαρο να διαβάζει κανείς το τελευταίο (;) βιβλίο ενός συγγραφέα, που κυκλοφόρησε λίγες μέρες μετά το θάνατό του, κι ακόμα πιο άχαρο να (πρέπει να) γράψει γι’ αυτό. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση του Φίλιπ Κερρ (1956-2018) και του μυθιστορήματος Greeks bearing gifts, που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς μεγάλο μέρος της υπόθεσης εκτυλίσσεται στην Αθήνα του 1950 και σχετίζεται με την «υπόθεση Μαξ Μέρτεν», η οποία απασχόλησε για αρκετό διάστημα τον Τύπο στην Ελλάδα, αφ’ ενός λόγω της εμπλοκής του γερμανού αξιωματικού στις εκκαθαρίσεις των εβραίων της Θεσσαλονίκης, αφ’ ετέρου λόγω του μύθου γύρω από την τύχη της εβραϊκής περιουσίας, ένα μοτίβο που το εντοπίζουμε και σε κάποια μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή. Τεύχος 88, Ιούνιος 2018

Βασίλης Βασιλικός, Γλαύκος Θρασάκης, Τόπος, Αθήνα 2017 (4η έκδοση), 557 σελ.

4 συν 1 σχόλια για την επανέκδοση ενός παραγνωρισμένου πλην σημαντικού βιβλίου του Βασίλη Βασιλικού, του Γλαύκου Θρασάκη – που πρωτοκυκλοφόρησε το 1976. Ο Μαρωνίτης το συγκατέλεγε στα κείμενα που σηματοδοτούσαν την «ποιητική και πολιτική ηθική» της εποχής. Τεύχος 85, Μάρτιος 2018

Peter Handke, H αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι, μετάφραση - εισαγωγή: Αλέξανδρος Ίσαρης, επίμετρο: συζήτηση του E. Filippini με τον Peter Handke, Gutenberg, Aθήνα 2017, 184 σελ.

Την ιστορία της λογοτεχνίας δεν τη γράφουν μόνο οι μεγάλοι συγγραφείς με ένα opus magnum, αλλά και με κάποια έργα, θεωρούμενα από τον λογοτεχνικό κανόνα ως «ελάσσονα». Εξ ίσου την γράφουν όμως και με τίτλους που μένουν χαραγμένοι στον «σκληρό δίσκο» της αναγνωστικής μνήμης, όπως Η μοναξιά του δρομέα των μεγάλων αποστάσεων, του Άλαν Σίλιτόου (επίσης σημαντική και η κινηματογραφική μεταφορά του από τον Τόνυ Ρίτσαρντσον, με τον εξαίρετο Τομ Κώρτνυ), Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τραίνα να περνούν, του Ζωρζ Σιμενόν, και, βέβαια, η Αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι, του Πέτερ Χάντκε, παράλληλα με την ομότιτλη ταινία του Βιμ Βέντερς. Με αφορμή την αναθεωρημένη μετάφραση του Αλέξανδρου Ίσαρη, που υπογράφει την εισαγωγή στο έργο, και την εμπλουτισμένη επανέκδοση του έργου στα ελληνικά, προτείνεται μία ανάγνωση του έργου πέρα από τα φιλολογικά στερεότυπα. (Τεύχος 83, Δεκέ,μβριος 2017)

Κώστας Θ. Καλφόπουλος (επιμ.), 18 κείμενα για τον Γιάννη Μαρή. Ο άνθρωπος, το έργο, η εποχή, Πατάκη, Αθήνα 2016, 200 σελ.

«Άμα τη εμφανίσει του», ο Γιάννης Μαρής επιφέρει μία διπλή τομή στη μεταπολεμική νεοελληνική λογοτεχνία, καθώς ανανεώνει και εμπλουτίζει, θεματικά και υφολογικά, το λαϊκό μυθιστόρημα, αλλά κυρίως την ηθογραφία της εποχής. Στην ουσία εκσυγχρονίζει αμφότερα τα είδη, και ταυτόχρονα εγγράφει και νομιμοποιεί πρώτος αυτός το «αστυνομικό» ως αυτόνομο και ισότιμο είδος (genre) στη νεοελληνική λογοτεχνία.

Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους, εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Δημήτρης Κόκορης, φιλολογική επιμέλεια: Γιάννης Παπακώστας, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, Αθήνα 2022, 451 σελ. 

 Η πάλη αστών και ξεπεσμένης αριστοκρατίας είναι μοιραία στο μυθιστόρημα του Θεοτόκη επειδή οι σοσιαλιστικές του πεποιθήσεις πόρρω απέχουν από το να τον οδηγήσουν σε οιονδήποτε ιδεολογικό οπτιμισμό.           

Ουίλλιαμ Φώκνερ, Η Αρκούδα, μετάφραση από τα αγγλικά: Βασίλης Καλλιπολίτης, Εξάντας, Αθήνα 1980, 153 σελ.

Η Αρκούδα του Γουίλλιαμ Φώκνερ ως συνδετικός ιστός ανάμεσα στον Χέρμαν Μέλβιλ και τον Κόρμακ ΜακKάρθι. Μια παλιά μετάφραση για έναν πάντα αξιανάγνωστο συγγραφέα.