Τεύχος 129

Landru, Απομνημονεύματα, επίλογος: Μάριος Μαρκίδης, Σμίλη, Αθήνα 1989, 122 σελ.

LANDRU, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ, έγραφε ο τίτλος του βιβλίου. Ήξερα τον Ανρί Ντεζιρέ Λαντρύ ως κατ’ εξακολούθηση δολοφόνο γυναικών – είχα δει την ταινία Ο κύριος Βερντού του Τσάρλι Τσάπλιν,  δεν μου είχε αρέσει, το θέμα όμως ήταν σοκαριστικό και πολλαπλά ενδιαφέρον. Σκέφθηκα: απομνημονεύματα; Έγραψε ο δολοφόνος απομνημονεύματα; Πήρα το βιβλίο απ’ τον πάγκο του βιβλιοπωλείου και το άνοιξα, είδα ότι είχε ημερολογιακές εισαγωγές αναγραφών. Το αγόρασα.

Θάνος Λίποβατς, Κριτική του μετανεωτερικού Λόγου. Τα παράδοξα του ατομικισμού, Αρμός, Αθήνα 2021, 330 σελ.

Όπως πάντα με δύσκολες διατυπώσεις, διάσπαρτες με επιγραμματικές  παραθέσεις σκέψεων, ο Θάνος Λίποβατς με το τελευταίο του βιβλίο δημιουργεί ένα πολύπλευρο τοπίο αναστοχασμού. Χωρίς αμφιβολία αποτελεί μια πολύ σημαντική συμβολή στη συζήτηση για τα πνευματικά αδιέξοδα της εποχής μας. Ως πηγή αυτών των αδιεξόδων εντοπίζεται ο  μετανεωτερικός Λόγος περί ταυτότητας. (Τεύχος 129)

 «Οι ιδεολογικές μου πεποιθήσεις δεν με εζημίωσαν, τουναντίον με ωφέλησαν στη φιλολογική μου δραστηριότητα».

                                                                                                         Γιωσέφ Ελιγιά, Γιάννενα 1924^[1]

Ο Ιωσήφ Ηλία Καπούλιας, ή Ιωσήφ Ηλία Ιωσήφ, ή ο γνωστός μας Γιωσέφ Ελιγιά, παραμένει έως και σήμερα ο «γνωστός - αγνοημένος», αν και υπήρξε από την αρχή σχεδόν της καλλιτεχνικής του δημιουργίας διανοητής και πρωτοπόρος αγωνιστής των κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων^[2]. Και για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια ενός άλλου γιαννιώτη εβραιοφιλοσόφου, του Σάββα Μιχαήλ, «ο Γιωσέφ Ελιγιά, εβραίος από τα Γιάννενα, ποιητής, σοφός κι επαναστάτης – και γι’ αυτό τριπλά τετραπλά κυνηγημένος: Σαν εβραίος από τους αντισημίτες. Σαν ποιητής από τους στερημένους καιρούς. Σαν σοφός από έναν κόσμο που περιφρονεί την εκμετάλλευση, την καταπίεση, τον εξευτελισμό ανθρώπου προς άνθρωπο».^[3]

Αργύρης Γ. Πασσάς, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, Μαριλένα Κοππά (επιμ.), Ελλάδα-Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια σχέση «μέσα από σαράντα κύματα», 1981-2021, πρόλογος: Jean-Claude Juncker, Πεδίο, Αθήνα 2021, 712 σελ.

Η γενιά αρχιτεκτόνων και τεχνιτών που καλούνταν να ολοκληρώσει τους ημιτελείς καθεδρικούς ναούς στη μεσαιωνική Δύση ζοριζόταν. Δεν γνώριζε τις τεχνικές και τα μυστικά των προηγούμενων με αποτέλεσμα, σε ορισμένες περιπτώσεις, στον ίδιο ναό το δεύτερο κωδωνοστάσιο, π.χ., να είναι διαφορετικό από το πρώτο. Χωρίς γνώση και κατανόηση του παρελθόντος θα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να επαναληφθεί, στην προσπάθεια ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, το κακό προηγούμενο των καθεδρικών. Γι’ αυτό οφείλουμε να ξέρουμε τα πάντα για την Ευρώπη και τη σχέση μας. Και σε αυτό βοηθάει αυτό το απολογιστικό βιβλίο της σαραντάχρονης πορείας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. [ΤΒJ]

Η εισβολή στην Ουκρανία, ο πατριάρχης Κύριλλος και μια Διεθνής «Διακήρυξη» Ορθοδόξων Θεολόγων. Τεύχος 129

Η ιδέα της «ουδετερότητας» από την ΕΣΣΔ στον Ψυχρό Πόλεμο ώς τη σημερινή Ρωσία. Αναδημοσίευση από το τεύχος 129.

Γιώργος Λιόλιος, Σιδηρόδρομος σφυρίζων εις την πεδιάδα. Η σιδηροδρομική ιστορία της Βέροιας, Θίνες, Αθήνα 2021, 144 σελ.

 Ο Γιώργος Λιόλιος, δικηγόρος με σπουδές στη δημοσιογραφία και στα νομικά, μελετά συστηματικά την ιστορία των Εβραίων στην Ελλάδα και κυρίως στη γενέτειρά του, τη Βέροια, την παλαιά Καραφεριέ. Για μια ακόμα φορά στρέφει το ιστορικό του βλέμμα στην πόλη του και στους ανθρώπους της και παραδίδει με ποιητική ματιά, σε ένα προσεγμένο βιβλίο, μια πολιτισμική ιστορία των τρένων της Βέροιας. Τεύχος 129.

Σύμφωνοι αν πρέπει διάσημος να γίνω ας είναι για την έξοχη
ασπίδα αστερία που έφτιαξα
Κι ας τρέξει η άμμος του προσώπου της στο σώμα της

άτιτλο ποίημα από τα Ποιήματα της Ναομί (1968) [μτφρ.: Π. Ιωαννίδης]

Γνώρισα τον Μπιλ Νοττ το 1968, ή τους πρώτους μήνες του 1969 [...]. Είχα μόλις διαβάσει το πρώτο βιβλίο τού Νοττ, Τα ποιήματα της Ναομί, που είχε επαινεθεί ιδιαιτέρως [...]. Αμέσως εντυπωσιάστηκα, κεραυνοβολήθηκα, από τη συγκινησιακή δύναμη των ποιημάτων. Κυρίως σύντομα, έντονα, λυρικά ποιήματα, δεν έμοιαζαν με τίποτα απ’ ό,τι είχα ποτέ διαβάσει, και με συγκίνησαν μέχρι το κόκαλο. Ένιωσα, πριν να ’χω διαβάσει το περίφημο σχόλιο της Έμιλυ Ντίκινσον, σαν να μου είχαν κόψει το πάνω μέρος του κεφαλιού. Τα περισσότερα είχαν γραφτεί όταν ήταν είκοσι-κάτι χρονώ. Είχαν μιαν αίσθηση του επείγοντος, της προσμονής, έναν ήχο από άγριες και θρηνητικές, υψηλές νότες [...]. Σαράντα επτά χρόνια αργότερα [...], τα ποιήματα τού Νοττ μού σηκώνουν ακόμα τις τρίχες στο σβέρκο.

Μεταφράζουν:

Παναγιώτης Ιωαννίδης, Ορφέας Απέργης, Μαίρη Γιόση, Αντωνία Γουναροπούλου, Γιάννης Δούκας, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Λευτέρης Ζαχαριουδάκης, Λένα Καλλέργη, Δήμητρα Κωτούλα, Στέργιος Μήτας, Άρτεμις Μιχαηλίδου, Χριστιάνα Μυγδάλη, Κώστας Πλησιώτης

Στο ένατο αφιέρωμα τού «Με τα λόγια (γίνεται)» στην αμερικανική ποίηση, στις 14 Απριλίου 2021 στο YouTube, παρουσιάστηκε, μάλλον για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τουλάχιστον τόσο εκτενώς, ο άκρως ιδιαίτερος aμερικανός ποιητής Bill Knott (1940-2014), με ποιήματά του που μετέφρασαν επί τούτου 13 έλληνες ποιητές και ποιήτριες. Το αφιέρωμα αυτό δημοσιεύτηκε στο τεύχος 129 του Books' Journal, εμπλουτισμένο με πέντε επιπλέον ποιήματα.