Ευγενία Γραμματικοπούλου
Επίκουρoς καθηγήτρια συγκριτικής γραμματολογίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μεταφράστρια.
Υπάρχει λόγος σοβαρός (που ήταν νέος χλιαρός)
Νικόλας Σεβαστάκης, Καταγωγή. Μυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα 2023, 384 σελ.
Δεκαετία του 1990, ο νεαρός Άρης προσπαθεί να μεγαλώσει – προσπαθώντας να καλύψει κενά γνώσης και ιδίως τα κενά της οικογενειακής ιστορίας, που του τα αφηγήθηκαν παραποιημένα. Ένα επίκαιρο μυθιστόρημα μαθητείας, της μαθητείας που συνιστά η βουτιά από την άγνοια στη γνώση, το ξεχείλισμα επτασφράγιστων αφηγήσεων που είχαν χαντακωθεί για χρόνια στη σιωπή.
Romain Gary / Philip Roth[1]: εξιστορώντας την «κρίση εφηβείας γύρω στα εξήντα»
Ο homo sexualis είναι καταδικασμένος να παραμένει μονίμως ατελής και ανεκπλήρωτος –ακόμα και όταν φθάσει σε μια ηλικία στην οποία, κατά το παρελθόν, η σεξουαλική φλόγα είχε σβήσει οριστικά αλλά πλέον ελπίζεται να αναζωπυρωθεί χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες θαυματουργών προγραμμάτων διατροφής και μαγικών χαπιών. Αυτό το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ, το δρομολόγιο επαναπροσδιορίζεται σε κάθε σταθμό και ο τελικός προορισμός παραμένει άγνωστος καθ’ όλη τη διάρκεια[2].
Η φετιχιστική εμμονή με την εικόνα της σωματικής ικμάδας και τον ευδαιμονισμό είναι μία από τις πολλές νεότευκτες στρεβλώσεις της πραγματικότητας με τις οποίες αρέσκονται να πειραματίζονται οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες.
Εξέγερση ή εκείνη «η πρωτόγονη κατάσταση, γνωστή και ως ελευθερία»
Από τις πρωτοποριακές αντι-ουτοπίες του Ρέιμοντ και τον Zαμιάτιν στις δημοφιλείς δυστοπίες του Όργουελ και του Σανσάλ
Βλάντισλαβ Στάνισλαβ Ρέιμοντ, Εξέγερση, μετάφραση από τα πολωνικά: Αναστασία Χατζηγιαννίδη, Οκτάνα, Θεσσαλονίκη 2021, 256 σελ.
Ο Τζορτζ Όργουελ είχε διαβάσει τον Ζαμιάτιν. Αλλά και πριν από τον Ζαμιάτιν, ο πολωνός συγγραφέας Βλαντίσλαβ Στανίσλαβ Ρέιμοντ, βραβευμένος με Νόμπελ, είχε γράψει την Εξέγερση, μια αλληγορία που με όχημα την επανάσταση των ζώων ενάντια στην ανθρώπινη σκληρότητα μιλά για την εθελοδουλεία και, ίσως, πληροφορίες γι’ αυτή να είχαν φτάσει στον συγγραφέα της Φάρμας των ζώων. Υπάρχουν και οι επίγονοι, ο Σανσάλ, π.χ., που πρόσφατα έγραψε ένα αντι-ισλαμιστικό 1984. Τελικά, δηλαδή, η λογοτεχνία έχει πολύ χώρο για αναδιαπραγμάτευση από πολλούς του ίδιου θέματος, της εξέγερσης, εκείνης «της πρωτόγονης κατάστασης, γνωστής και ως ελευθερίας». Μια περιήγηση από τις πρωτοποριακές αντι-ουτοπίες του Ρέιμοντ και από τον Ζαμιάτιν στις δημοφιλείς δυστοπίες του Όργουελ και του Σανσάλ. (Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 134 του Books' Journal, με συνοπτικό τίτλο «Γράφοντας και ξαναγράφοντας για εξουσιαστικές δυστοπίες»)