Τα καλύτερα κόμικς του 2022

Αριστοτέλης

σενάριο: Τάσος Αποστολίδης, σχέδιο: Αλέκος Παπαδάτος, μελάνωμα σχεδίου Annie Di Donna, Ίκαρος, Αθήνα 2022, 224 σελ.

Η φιλοσοφική ιδιοφυΐα του μεγαλύτερου στοχαστή όλων των εποχών έγινε εκτενές κόμικς από τους Αποστολίδη - Παπαδάτο. Με υλικά τους την ενδελεχή ιστορική έρευνα, την αξιοποίηση πλήθους απεικονιστικών τεχνικών και το συνδυασμό πεζού κειμένου και δραματοποιημένης αφήγησης, οι δυο δημιουργοί ακολουθούν το νήμα της ζωής της μεγαλύτερης στοχαστικής προσωπικότητας μέσω του Θεόφραστου, ο οποίος υπηρετεί την πλοκή ως αφηγητής, ξεκινώντας από την Αθήνα και την εποχή που το αντιμακεδονικό μένος απειλούσε τη ζωή του Αριστοτέλη. Το σχέδιο του Παπαδάτου είναι μια απόδειξη του τι μπορεί να γίνει όταν συνδυάζεις τεχνογνωσία, αναφορές (αναφορές στα κόμικς, που φτάνουν μέχρι και στον Ρόμπερτ Κραμπ) και ικανότητα. Το σενάριο του Αποστολίδη φανερώνει ευρηματικότητα και επίμονη δουλειά, καθώς κατόρθωσε να μετουσιώσει τον φιλοσοφικό λόγο σε διάλογο και, μέσω αυτού, να εφεύρει τα στοιχεία των διαφόρων χαρακτήρων της πλοκής του. Το χρώμα του κόμικς είναι παραπάνω από επαρκές, καθώς η χρωματική παλέτα που επελέγη έκανε ευδιάκριτη στον αναγνώστη τη μετάβαση από την πρωτοπρόσωπη στην τριτοπρόσωπη αφήγηση.

Ο θησαυρός της Βαγίας της Ζωρζ Σαρή

σενάριο και σχέδιο: Kanellos Cob, επιμέλεια: Γιώργος Γούσης, Πατάκη, Αθήνα 2022, 128 σελ.

Ο Kanellos Cob είναι από τους πιο δεινούς σχεδιαστές που ζει και σχεδιάζει στην Ελλάδα. Ο Θησαυρός της Βαγίας είναι η δεύτερη μεταφορά πεζογραφήματος σε κόμικς που καλείται να πραγματοποιήσει (μετά τον Ζητιάνο του Καρκαβίτσα, Polaris, Αθήνα 2019). Αυτή τη φορά, άφησε πίσω του την υπερρεαλιστική όπερα ως προς το σχέδιο και μας παρουσιάζει την ικανότητά του στη φωτορεαλιστική απεικόνιση σε ό,τι αφορά την απεικόνιση τοπίων και αρχιτεκτονημάτων, σε συνδυασμό με πιο καρτουνίστικες φιγούρες με μια χρωματική παλέτα φωτεινή και αισιόδοξη, προσιτή και σε πιο νεαρά μάτια. Η πλοκή είναι η γνωστή του ομώνυμου μυθιστορήματος της Σαρή: Αίγινα, καλοκαιρινές διακοπές και μια παρέα παιδιών ορμάει στην αναζήτηση ενός κρυμμένου θησαυρού από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που θα ανακαλύψει την ύπαρξή του τυχαία, μέσω λέξεων που ξεστομίζει ένας γερμανός ασθενής με αμνησία. Η περιπέτεια ξεκινά.

Umbrella Academy. Η σουίτα της αποκάλυψης

σενάριο: Gerard Way, σχέδιο: Gabriel Bá, μετάφραση από τα αγγλικά: Νίκος Καμπουρόπουλος, Anubis, Αθήνα 2022, 188 σελ.

Μέσα σε μια μόνο μέρα, γεννιούνται σαράντα επτά παιδιά –με υπερδυνάμεις– από γυναίκες που δεν είχαν δείξει νωρίτερα σημάδια ότι εγκυμονούν. Τα περισσότερα από τα παιδιά αυτά απήχθησαν ή πέθαναν. Αλλά ο εκκεντρικός εκατομμυριούχος Ρέτζιναλντ Χάργκριβς υιοθέτησε τα επτά παιδιά που επέζησαν και δημιούργησε την Ακαδημία της Ομπρέλας, εκπαιδεύοντάς τα ώστε μια μέρα να είναι έτοιμα να σώσουν τον κόσμο. Μεγαλώνοντας, τα παιδιά εγκατέλειψαν το σπίτι για να ζήσουν μόνα τους, εωσότου ο ξαφνικός θάνατος του Χάργκριβς να τα φέρει και πάλι κοντά. Το σενάριο είναι πολύ καλό, οι χαρακτήρες και η πλοκή εξελίσσονται σταδιακά και δημιουργείται προσμονή για όσα μένει να εξηγηθούν. Το σχέδιο του Bá χαρακτηρίζεται από τις αδρές γραμμές του indie κόμικς των ΗΠΑ, από εκφραστικότητα και ελευθεριότητα, επιτρέποντάς του να κάνει τους περίεργους χαρακτήρες να αποκτήσουν σάρκα και οστά. Ο χειρισμός των πάνελ είναι υποδειγματικός με μεγαλύτερα καρέ, αλλά και λεπτομέρειες στο περιθώριο να αποκαλύπτουν πληροφορίες και να υπηρετούν την πλοκή, όταν αυτό χρειάζεται.

Kill or be Killed

σενάριο: Ed Brubaker, σχέδιο: Sean Phillips, μετάφραση από τα αγγλικά: Γαβριήλ Τομπαλίδης, Μικρός Ήρως, Αθήνα 2022, 322 σελ.

Ο Ντύλαν είναι ένας μοναχικός, θυμωμένος, καταθλιπτικός, απόφοιτος πανεπιστημίου, που νιώθει ότι έχει χάσει το νόημα στη ζωή του. Μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, τον επισκέπτεται ένας δαίμονας ο οποίος του ζητά να σκοτώνει έναν άνθρωπο για κάθε μήνα που θέλει να συνεχίσει να ζει. Ένα συναρπαστικό κόμικς. Μια πλοκή που θυμίζει τον Φάουστ αλλά και σπουδαία συνεισφορά στο λογοτεχνικό είδος που στην Αμερική έχει χαρακτηριστεί ως “vigilante”, όταν δηλαδή ο πρωταγωνιστής υιοθετεί παραβατική συμπεριφορά και παίρνει το νόμο στα χέρια του. Μέσω της διάταξης των πάνελ και του χειρισμού του χώρου, ο Φίλιπς οδηγεί τη μοναξιά του Ντύλαν στην υπηρεσία μιας πλοκής με υπαρξιακό βάθος. Το σενάριο του Μπρουμπέικερ αναδεικνύει πώς οι τοξικές συμπεριφορές τραυματίζουν βαθιά τους ανθρώπους, μελετώντας τους χαρακτήρες του, χωρίς να τους αγιογραφεί. Το μελάνωμα του σχεδίου είναι παχύ, λεπτοδουλεμένο και προσθέτει με μαγικό τρόπο στην ατμόσφαιρα του κόμικς.

Diabolik - Τα Νεανικά Χρόνια

σενάριο: Tito Faraci, σχέδιο: Giuseppe Palumbo, μετάφραση από τα ιταλικά: Γαβριήλ Τομπαλίδης, εικόνα εξωφύλλου: Αγγελική Σαλαμαλίκη, Jemma Press, Πειραιάς 2022, 232 σελ.

Ο Ντιαβόλικ είναι ένας αντιηρωικός μασκοφόρος ληστής των ιταλικών κόμικς, που του αρέσει η πολυτελής ζωή και που, μολονότι δεν μοιάζει με τον Ρομπέν των Δασών, δεν κλέβει για να τα μοιράσει αλλά για να τα καρπωθεί και διαθέτει μια προσωπική αίσθηση του δικαίου, στοιχεία για τα οποία έχει γίνει αξιαγάπητος κυρίως στη χώρα του. Δημιουργήθηκε το 1962 από τις αδελφές Angela και Luciana Giussani και η ασπρόμαυρη πλοκή των λιτών ιστοριών του διαβάζεται και ξαναδιαβάζεται συνεχώς. Αλλά πώς αυτός ο ιδιότυπα μοραλιστής ευρωπαίος κοσμοπολίτης κακοποιός μετατρέπεται σε αιμοδιψή εγκληματία; Μέσω ενός δημιουργικού τρίο των ιταλικών κόμικς, των Gomboli, Faraci και Palumbo, που αναλαμβάνουν να σκηνοθετήσουν μια διαφορετική εκδοχή του δημοφιλούς χαρακτήρα, σε ένα πολύ διαφορετικό έως σήμερα φορμά, που ξαφνιάζει τους φανατικούς αναγνώστες των ιστοριών του. 

Κόρτο Μαλτέζε - Νύχτες του Βερολίνου

σενάριο: J. D. Canales, σχέδιο: R. Pellejero, μετάφραση: Τατιάνα Ραπακούλια, Μικρός Ήρως, Αθήνα 2022, 86 σελ.

Είναι η τέταρτη ιστορία που υπογράφει το δίδυμο Canales - Pellejero στη μετά τον Ούγκο Πρατ εποχή και βυθίζει τον ήρωα σε ένα θρίλερ στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, τα χρόνια που μέσα από μια ταραγμένη πολιτικά περίοδο στη Γερμανία αναδύεται και κυριαρχεί το τέρας του ναζισμού. Ο Γιόζεφ Ροτ (ναι, ο συγγραφέας του Εμβατηρίου Ραντέτσκι) καλεί τον Κόρτο να ανανεώσει την άδεια παραμονής του, ο καλός του φίλος Ιερεμίας Στάινερ δολοφονείται και ο ονειροπόλος ναυτικός βρίσκεται στη μέση ενός μυστηρίου, σαν ψάρι έξω από το νερό (είναι άλλωστε η πρώτη ιστορία του ναυτικού μακριά από τη θάλασσα). Το δίδυμο των δημιουργών όχι μόνο διεκδικεί την εξουσία του πάνω στον ήρωα παραδίδοντας ένα κόμικς επαρκές και σεναριακά αλλά και ως προς το σχέδιο, που δεν εξουσιάζεται από το μοντέλο του Πρατ, αλλά συγχρόνως διαιωνίζοντας το μυστήριο και τη γοητεία του πρωτότυπου, κατανοώντας τη σημασία της σιωπής στην αφήγηση και οδηγώντας τον σε μια ταραγμένη εποχή, όπου η ηττημένη στον Μεγάλο Πόλεμο Γερμανία συνταράσσεται από τα κοινωνικά προβλήματα, τη βία των άκρων και την ανάδυση του ναζισμού. Εντυπωσιάζει η επάρκεια στην προσέγγιση της εποχής και η ιστορική έρευνα τόσο στο σενάριο όσο και στην απόδοση των πάνελ τα οποία βαραίνει η ιστορία.

No Pasarán!

Vittorio Giardino, μετάφραση από τα ιταλικά: Γαβριήλ Τομπαλίδης, Jemma Press, Πειραιάς 2022, 64 σελ.

Río de Sangre (No Pasarán! 2)

Vittorio GIardino, μετάφραση από τα ιταλικά: Γιάννης Μιχαηλίδης, Γαβριήλ Τομπαλίδης, Jemma Press, Πειραιάς 2022, 56 σελ.

Στο No Pasarán! (Δεν θα περάσουν!), την κατασκοπευτική τριλογία που δημιούργησε ο θρύλος των ευρωπαϊκών κόμικς Βιτόριο Τζαρντίνο, παρακολουθούμε τον ντετέκτιβ Μαξ Φρίντμαν να αναγκάζεται να εγκαταλείψει την ηρεμία του σπιτιού του στη Γενεύη για να πάει στην Ισπανία όπου μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος. Στόχος του να δει τι απέγινε ο παλιός του φίλος Γκουίντο Τρέβες, που αγνοείται, ενώ οι φασίστες του Φράνκο μετά την αναχώρηση των Διεθνών Ταξιαρχιών προελαύνουν. Ο ντετέκτιβ ανακαλύπτει ότι κάποιος έχει στόχο να τον σκοτώσει, χωρίς να ξέρει ποιος είναι ούτε γιατί. Ο Τζαρντίνο, από τους πιο επιφανείς εκπροσώπους της καθαρής γραμμής στα κόμικς, αποδίδει τεράστια σημασία στην ακρίβεια και στη λεπτομέρεια, ενώ εργάζεται συστηματικά για την ιστορική τεκμηρίωση κάθε πλοκής του με ιστορικό βάθος. Επηρεασμένος από σπουδαίους σκαπανείς των κόμικς (όπως ο Ουίνδσορ ΜακΚέι, τον Little Nemo του οποίου παρώδησε στο ψυχολογικού βάθους ερωτικό Little Ego) και λογοτεχνικά από συγγραφείς του hard boiled όπως ο Ντάσιελ Χάμετ αλλά και ο Τζον Λε Καρέ, έχει δημιουργήσει ανά τα χρόνια κάποια από τα καλύτερα ευρωπαϊκά κόμικς. Το No Pasarán! δεν αποτελεί εξαίρεση.

1923: Εχθρική Πατρίδα

Θανάσης Πέτρου, Ίκαρος, Αθήνα 2022, 128 σελ.

Ο Θανάσης Πέτρου συνεχίζει υποδειγματικά το πολύ επιτυχημένο πείραμα-βουτιά στην ιστορία που ξεκίνησε το 2020 με τους Ομήρους του Γκαίρλιτς και συνέχισε το 2021 με το 1922: Το τέλος ενός ονείρου. Η νέα ιστορία του, με τίτλο 1923: Εχθρική Πατρίδα, καταπιάνεται με τις κακουχίες, την εχθρική διάθεση και την αφιλόξενη συμπεριφορά που αντιμετώπισαν πρόσφυγες όταν έφτασαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή από τους γηγενείς. Φτώχεια, πείνα, κοινωνικός διασυρμός και ο ανθρώπινος πόνος περιγράφονται μέσα σ’ αυτό το κόμικς. Μουντά χρώματα που επιδέξια ξύνουν το συναίσθημα, καρέ που υπηρετούν άριστα την πλοκή –ακόμα και όταν λείπει το σενάριο–, ενδελεχής ιστορική έρευνα, σχέδιο προσηλωμένο στην ακρίβεια της σκηνοθεσίας, της εποχής, των εκφράσεων, των προσώπων...

Ζάτοπεκ

σενάριο: Γιαν Νόβακ, σχέδιο: Γιάρομιρ 99, μετάφραση από τα αγγλικά: Σόνια Στάμου - Ντορνιάκοβα, Καστανιώτη, Αθήνα 2022, 200 σελ.

Τα τρία χρυσά μετάλλια που κέρδισε ο τσεχοσλοβάκος δρομέας Εμίλ Ζάτοπεκ στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1952 στο Ελσίνκι έμελλαν να τον ανακηρύξουν σε έναν από τους σπουδαιότερους ολυμπιονίκες όλων των εποχών. Τα τρία του μετάλλια, στα 5.000 μέτρα, στα 10.000 μέτρα και στον μαραθώνιο τον έχρισαν εθνικό ήρωα. Λίγο πριν από τις θριαμβευτικές του νίκες, όμως, στο στάδιο, ο Ζάτοπεκ πέτυχε μια ακόμα πιο σημαντική και εντυπωσιακή νίκη. Πιέζοντας το κομμουνιστικό καθεστώς, έπεισε τους ιθύνοντες να επιτρέψουν στον συνάδελφό του, Στανισλάβ Γιούνγκβιρτ, ο οποίος μέχρι τότε είχε αποκλειστεί για πολιτικούς λόγους, να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς. Οι δυο συνδημιουργοί παρακολουθούν μέσα από αυτό το κόμικς τη ζωή του σπουδαίου αθλητή, σταχυολογώντας στιγμές της: από τα πρώτα χρόνια, την εργατική εμπειρία στο καθεστώς, την πρώτη του γνωριμία με τον έρωτα της ζωής του, ώς τις νίκες που του εξασφάλισαν τη μετέπειτα κληρονομιά. Ντιζαϊνάτα πάνελ, περιορισμένη παλέτα χρωμάτων, ικανοποιητικό αποτέλεσμα.