Καρολίνα Μέρμηγκα

Εκπαιδεύοντας παιδιά στη μετεπαναστατική Αθήνα. Τα ημερολόγια του Τζων & της Φάννυ Χιλλ, μετάφραση από τα αγγλικά: Μάνια Μεζίτη, εισαγωγή - επιμέλεια: Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Ευρασία, Αθήνα 2023, 374 σελ.

Στις 2 Οκτωβρίου 1830 απέπλευσε από τις ΗΠΑ η πρώτη οργανωμένη μετάβαση απεσταλμένων της Ιεραποστολικής Εταιρείας Εσωτερικού και Αλλοδαπής (DFMS), επίσημης ιεραποστολικής εταιρείας της Επισκοπικής Εκκλησίας για την Ανατολική Μεσόγειο και την Ελλάδα. Μέλη της αποστολής ήταν ένα ζευγάρι αμερικανών ιεραπόστολων: ο Τζων Χένρυ Χιλλ, 39 ετών, πρώην υπάλληλος χρεοκοπημένης τράπεζας και εφημέριος Επισκοπικής Εκκλησίας, και η κατά οκτώ χρόνια νεότερη σύζυγός του Φράνσις Μαρία Μάλλιγκαν – «Φάννυ» για τους δικούς της. Κατέληξαν στην Αθήνα και έφτιαξαν σχολείο. Η Σχολή Χιλλ φέρει το όνομά τους. Τα ημερολόγιά τους μαρτυρούν την αθηναϊκή περιπέτειά τους. Tεύχος 149

Σώτη Τριανταφύλλου, Άκου το λιοντάρι, Πατάκη, Αθήνα 2023, 340 σελ.

Γλυκιά και όχι γλυκερή, χωρίς περιττά λιπαρά, χωρίς τεχνητά χρωστικά. Ούτε πικρίζει ούτε μελώνει. Ό,τι πρέπει για μια νοσταλγία που δεν νοσταλγεί. Τι είναι το νέο μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου; Τεύχος 141

Δεν νομίζω ότι θα μπορέσουμε ποτέ να βρούμε τις λέξεις για τον πόνο αυτών των ημερών. Για όσα τώρα μας ξεπερνούν. Γιατί δεν είναι μόνο ο θάνατος, τελικά, το απέραντο μυστήριο: είναι η τυχαιότητα της φρίκης που μπορεί ανά πάσα στιγμή να πέσει πάνω μας. Πάνω σε όλους μας. Να οι λέξεις που αναπηδούν από τις οθόνες μας κοιτώντας τις απίστευτες εικόνες καταστροφής: αυτό μπορεί να συμβεί σε όλους μας. Και ποιος φταίει; Ένας τιμωρός ή αδιάφορος ή ανύπαρκτος θεός; Μια εκδικητική φύση; Μια αυτοκαταστροφική ανθρωπότητα; Ας απαντήσουμε καταπώς νομίζουμε – ή και καθόλου, γιατί μάλλον απάντηση δεν υπάρχει.

100 χρόνια μετά την Έρημη χώρα

Κείμενο από τις Παρεμβάσεις του τεύχους 137, Δεκέμβριος 2022

6 Μαρτίου 1964, σε ένα μήνα θα έκλεινα τα επτά μου χρόνια, και είχαμε σταματήσει σε ένα βενζινάδικο. Στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου έπαιζε κλασική μουσική, πένθιμη. Κοιτούσα από το παρμπρίζ τον πατέρα μου που είχε βγει έξω και μιλούσε με τον βενζινά όταν η μουσική σταμάτησε και μια σοβαρή φωνή είπε «ο β- απέθανεν». Όταν ο πατέρας μου μπήκε στο αυτοκίνητο του επανέλαβα, με ύφος σπουδαίο, «Ο β- πέθανε» και η  έκφρασή του έγινε, όπως πολύ συχνά, ανεξιχνίαστη. Ο πατέρας μου δεν ήταν β-ικός.

Hilary Mantel, Γουλφ Χολ, μετάφραση από τα αγγλικά: Αθανάσιος Ζάβαλος, Πάπυρος, Αθήνα 2010, σελ. 495

Hilary Mantel, Γεράκια, μετάφραση από τα αγγλικά: Εριφύλη Μαρωνίτη

Πάπυρος, Αθήνα 2013, 514 σελ.

Hilary Mantel, Η δολοφονία της Μάργκαρετ Θάτσερ, μετάφραση από τα αγγλικά: Εριφύλη Μαρωνίτη, Πάπυρος, Αθήνα 2014, 160 σελ.

Η ακάνθινη γραφή της κάποτε χαρακτηρίστηκε ως «το πιο καλά κρυμμένο μυστικό της σύγχρονης βρετανικής λογοτεχνίας» – και πράγματι έχει κάτι που θυμίζει μυστικό οπλοστάσιο: σαν μια χειροβομβίδα στρογγυλή, λεία, αναγνωρίσιμη, φαινομενικά αφοπλισμένη, που χωρίς προειδοποίηση εκρήγνυται μπροστά στα μάτια μας, μέσα στα χέρια μας, και θρυμματίζει οποιαδήποτε κρούστα κοινοτοπίας. Όταν κινείσαι στο πλαισιωμένο ιστορικό περιβάλλον (όταν δηλαδή δεν μπορείς να αλλάξεις αυτό που έγινε) κινδυνεύεις να ταυτίσεις αυτό που ξέρεις με αυτό που βλέπεις· όμως δεν είναι το ίδιο. Η κάθε ματιά είναι διαφορετική, κι αν κάτι παίζει ρόλο στη λογοτεχνία είναι ακριβώς αυτό. Κι αυτά τα ήξερε καλά η Χίλαρι Μαντέλ, που πέθανε στα 70 της, στις 24 Σεπτεμβρίου 2022. Ας δούμε τη ζωή και το έργο της.

Η διάκριση των εξουσιών θα έπρεπε να είναι στα τέσσερα, αλλά δυστυχώς ο Αριστοτέλης, ο Λοκ, ο Μοντεσκιέ και οι υπόλοιποι δεν είχαν φέισμπουκ και δεν προέβλεψαν τη λαοκρατία του διαδικτύου. Και έτσι δεν κατοχύρωσαν την εξουσία της τέχνης η οποία μας αρέσει πάρα πολύ όσο είναι γλυκούλα, όσο δηλαδή δεν την παραπλησιάζουμε.

Μετά, δαγκώνει.

Το 1901 η Σουηδική Ακαδημία έδωσε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας στον Sully Prudhomme. Όποιος τον ξέρει να σηκώσει το χέρι. (Είχαν σκεφτεί να το δώσουν στον Τολστόι ή στον Ζολά, αλλά τελικά δεν τους έκριναν αρκετά άξιους.)

Αντρέι Κούρκοφ, Γκρίζες μέλισσες. Μυθιστόρημα,  μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, Καστανιώτη, Αθήνα 2022, 432 σελ.

Υπάρχει μια χώρα με μεγάλη καρδιά, όπου όλο κάτι χαλάει. Και ευτυχώς, υπάρχουν λέξεις που την αφηγούνται. Ο ουκρανός συγγραφέας Αντρέι Κούρκοφ περιπλανιέται στη χώρα του ακολουθώντας τα βήματα ενός μελισσοκόμου – ο οποίος ξέρει ότι την άνοιξη πρέπει να βοσκήσουν μακριά από τις βόμβες. Θα αποχαιρετήσει λοιπόν τον μοναδικό του γείτονα, τον παλιό του συμμαθητή-εχθρό, θα αφήσει το ξυπνητήρι του ξεκούρδιστο και θα περιπλανηθεί στην έξω «μεγάλη γη»…