Γνώμες

Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης έχει λόγο και για την τρέχουσα πολιτική ρητορεία.  Όταν υπάρχει υπερπροσφορά του προϊόντος, όταν ανεξέλεγκτος ο αυτοματισμός των μηχανών τις βάζει να παράγουν και να συσσωρεύουν αμέτρητα παρόμοια πράγματα, όταν δηλαδή κάθε μέρα τα φορτηγά αδειάζουν τόνους κινδυνολογίας και καταγγελίας μπροστά στην πόρτα μας, μαζί με την τιμή του προϊόντος πέφτει και η εκτίμηση σε αυτό.

Η αριστερά αναρωτιέται απορημένη, πώς, με τόσο μεγάλο όγκο καταγγελίας δεν επηρεάζεται το εκλογικό σώμα εναντίον της ΝΔ: σαν σε μαγική εικόνα χωρίς εικόνα, το ερώτημα περιέχει  ήδη την απάντηση σε αυτό.

Αυτή τη στιγμή διεξάγεται μια έντονη συζήτηση σχετική με τα σενάρια για τον τερματισμό, ή τουλάχιστον το πάγωμα, της επιθετικότητας της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Οι περισσότεροι παρατηρητές αναγνωρίζουν ότι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Κιέβου και Μόσχας μπορούν να γίνουν μόνο έπειτα από μια επιτυχημένη ουκρανική (αντ)επίθεση. Ωστόσο, αναδύεται ένα χάσμα μεταξύ της Ουκρανίας και ορισμένων από τους ξένους εταίρους της όσον αφορά το μέλλον της Κριμαίας. Η πλειονότητα των μη ουκρανικών φορέων χάραξης πολιτικής και διαμόρφωσης τείνει να αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο το ζήτημα της αντιστροφής των δύο προσαρτήσεων ουκρανικού εδάφους από τη Ρωσία το 2014 και το 2022.

Ο Ντμίτρι Μουράτοφ, ο βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης ρώσος δημοσιογράφος, περιγράφει σε φόρουμ της Ντόιτσε Βέλε την κατάσταση στη Ρωσία μετά την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» (η λέξη Πόλεμος στη Ρωσία απαγορεύεται) στην Ουκρανία, μέσα από μικρές ανθρώπινες ιστορίες. Από πότε η Εκκλησία της ειρήνης ευλογεί τις συρράξεις, πού είναι ο Ερυθρός Σταυρός, γιατί δεν ακούγονται όσοι διαφωνούν, πόσα χρόνια φυλακή αποτιμάται η δημόσια εκφορά της πρώτης λέξης του αριστουργήματος του Τολστόι, πώς ο Καρα-μουρζά καταδικάστηκε από καταδικασθέντα δικαστή, γιατί μπήκαν φυλακή οι δύο βραβευμένες συγγραφείς με το μεγαλύτερο θεατρικό βραβείο της Ρωσίας, τι σημαίνει το σλόγκαν «Ρωσία – αντρική κοινωνία», γιατί οι φυγάδες εκτός Ρωσίας είναι η μόνη ελπίδα της χώρας; [ΤΒJ]

Ο δάσκαλος ρωτάει τα παιδιά:

– Ποια καλή πράξη κάνατε χθες, παιδιά;

– Βοηθήσαμε μια γριούλα να περάσει απέναντι!

– Όλοι μαζί;

– Ναι, κύριε, γιατί δεν ήθελε να περάσει!

Δεν χρειάζεται διδασκαλία για να μάθουμε να επιχειρηματολογούμε. Επιχειρηματολογούμε από τη στιγμή που χειριστήκαμε για πρώτη μας φορά το «γιατί»: «θα μου πάρεις παγωτό!» - «όχι» - «θα μου πάρεις παγωτό, γιατί αλλιώς δεν θα σε αγαπάω / γιατί αλλιώς δεν θα είσαι καλός μπαμπάς», κ.ο.κ.

Ούτε και το να επιχειρούμε να πείσουμε «κλέβοντας το λόγο στο ζύγι» χρειάζεται εκπαίδευση. Και αυτό από μικρά το κάνουμε, και το συνεχίζουμε, είτε συνειδητά είτε επειδή μας εξαπατά η επιθυμία μας να έχουμε δίκιο. Θέλεις να είσαι καλός μπαμπάς - δεν μπορείς να το αρνηθείς αυτό. Επομένως, θα πρέπει να μου πάρεις παγωτό.

Το «επομένως», που θέλει να συνδέσει τα δύο πράγματα, εδώ δεν ισχύει, στη θέση του υπάρχει ένα κενό. Όμως όταν είναι εμφατικά αληθές ή και πολύ λαμπερό αυτό που επικαλείσαι, μπορεί η λάμψη του αυτή να κρύβει το κενό.

Παρεμβαίνοντας τις προάλλες, για τα περί Ροδόπης, ο καθ’ ύλην αρμόδιος καθηγητής Δημήτρης Χριστόπουλος επικαλείται το καταληκτικό κείμενο της διάσκεψης (1990) του ΟΑΣΕ:

να ανήκει κανείς σε μια εθνική μειονότητα είναι θέμα ατομικής επιλογής του ανθρώπου και κανένα μειονέκτημα δεν μπορεί να προκύπτει από την άσκηση αυτής της επιλογής.

Να δούμε τώρα και τι συμπέρασμα εξάγει από το κείμενο αυτό, που και ισχύει και αυτονόητα είναι σωστό, ο κ. Χριστόπουλος:

από τη στιγμή που η ελληνική πολιτική στη Θράκη άλλαξε και από πολιτική διακρίσεων έγινε «ισονομία - ισοπολιτεία» οι διάφοροι μηχανισμοί ελαφρού και βαθέος κράτους βάλθηκαν να μας πουν ότι η μειονότητα δεν είναι ένα ενιαίο συμπαγές τούρκικο πράμα αλλά δύο και τρεις εθνοτικές ομάδες, «πομάκων, τσιγγάνων και τουρκογενών».

Πού πήγε και κρύφτηκε η ατομική επιλογή, πώς μπόρεσε και μετασχηματίστηκε σε ενιαίο συμπαγές «πράμα»^[2]; Πώς μπόρεσε η αρχή της ατομικής επιλογής να καταντήσει, στα χέρια πολιτικού επιστήμονα, σε αρχή καταστολής, αφανισμού των άλλων μειονοτήτων; Διότι περί αυτού πρόκειται. Όταν θα θελήσει ο τσιγγάνος να κάνει χρήση του δικαιώματος, της επιλογής, να πει είμαι Έλληνας τσιγγάνος, ο πολιτικός επιστήμονας υπηρεσίας, κατά τον κ. Χριστόπουλο θα του πει «είσαι προϊόν κατασκευής του βαθέος κράτους»,  δεν υπάρχει αυτό που θέλεις να επιλέξεις να είσαι, δεν υπάρχει αυτό που είσαι.

Αυτό το συμπέρασμα βγάζει από το καταληκτικό κείμενο της διάσκεψης του ΟΑΣΕ, ο καλός πολιτικός επιστήμων.

Non sequitur, ανακολουθία ονομάζεται στη λογική, ετούτο το "κλέψιμο στο ζύγι", διασκεδαστικό σε ένα μικρό παιδί, απροσεξία στην καθημερινή χρήση του λόγου, στην επιστήμη και στην πολιτική μπορεί να είναι και ιδιοτελές και αποκρουστικό, όπως είναι και η απάτη του εμπόρου.

^[1] (φιλοσ.) η ~ είναι είδος εσφαλμένου επιχειρήματος (:απουσία λογικής σύνδεσης μεταξύ προτάσεων και συμπεράσματος). Λεξικό της Ακαδημίας.

^[2] Δυστυχώς δεν παρακολουθώ τις δημοσιεύσεις του κ. Χριστόπουλου (vita brevis, γαρ) – φαντάζομαι ωστόσο να έχει διευκρινίσει αυτό το «πράμα» – που για ορολογία της πολιτικής επιστήμης δεν μου μοιάζει. Ούτε πάλι πιστεύω πως  ένας επιστήμων της δικής του εμβέλειας λέει «πράμα» για να αποφύγει να πει κάποιον καθιερωμένο όρο, όπως «μειονότητα».

Θυμάμαι τον Θόδωρο Μαργαρίτη να λέει σε τηλεοπτική εκπομπή στη Ζωή Κωνσταντοπούλου, όταν η τελευταία πρωτοεμφανίστηκε στα κανάλια, ότι  δεν την είχε συναντήσει πουθενά σε δράσεις από αυτές που η Αριστερά ονομάζει «αγώνες».

Αν ήμαστε φρόνιμοι, θα πηγαίναμε. Αν ήμαστε άτακτοι (η συνήθης περίπτωση), πάλι θα πηγαίναμε, αλλά με αναστολή. Ξέραμε απέξω το ωράριο των δρομολογίων από την αφετηρία και το επισημαίναμε στη μητέρα, προκειμένου να πάμε ενωρίς και να πιάσουμε θέση, αλλά εις μάτην! Τότε ήταν που εμπεδώσαμε ότι όταν μια γυναίκα λέει πως είναι έτοιμη ποτέ δεν εννοεί πως είναι απολύτως έτοιμη. Ετοιμάζεται.

Στις 21 Μαΐου εκηδεύθη το «ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά».

Η εμφάνιση του λαϊκιστικού κόμματος Νίκη πυροδότησε ζωηρή συζήτηση στον δημόσιο διάλογο για τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του, τον κόσμο που εκφράζει, τις στοχεύσεις και τον αντικειμενικό σκοπό του. Αρθρογράφοι και δημόσιοι σχολιαστές εξέφρασαν τη δική τους ενδιαφέρουσα οπτική, άλλες φορές με πολιτικές άλλες με θεολογικές προεκτάσεις, για τούτο και εγώ θα ήθελα να επικεντρωθώ σε ένα σημείο που νομίζω δεν συζητήθηκε σε μεγάλη έκταση, βάζοντας το δικό μου λιθαράκι σ’ αυτό το πολύ ενδιαφέρον και γόνιμο debate.

Κοιμάσαι, ξυπνάς, ντύνεσαι, εργάζεσαι, ερωτεύεσαι, κοιμάσαι, και οι διεργασίες του κόσμου βουίζουν ακατάπαυστα, χωρίς εσύ να τις ακούς. Προχωράνε, χωρίς τη δική σου μελαγχολία. Και κάποια στιγμή νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε ένα πεδίο μάχης, τη ζωή, όπου οι οβίδες σκάνε πανταχόθεν.