Γνώμες

Η διάκριση των εξουσιών θα έπρεπε να είναι στα τέσσερα, αλλά δυστυχώς ο Αριστοτέλης, ο Λοκ, ο Μοντεσκιέ και οι υπόλοιποι δεν είχαν φέισμπουκ και δεν προέβλεψαν τη λαοκρατία του διαδικτύου. Και έτσι δεν κατοχύρωσαν την εξουσία της τέχνης η οποία μας αρέσει πάρα πολύ όσο είναι γλυκούλα, όσο δηλαδή δεν την παραπλησιάζουμε.

Μετά, δαγκώνει.

Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,

Οκτώ μήνες έχουν ήδη περάσει από τότε που η χώρα σου εισέβαλε με τρόπο βάρβαρο στη γειτονική Ουκρανία. Οκτώ μήνες θανάτου, καταστροφών, γενοκτονίας μιας χώρας που δεν έφταιξε σε τίποτα. Αναρωτιέσαι άραγε τι πήγε στραβά και, αντί για περίπατο και παρέλαση στην λεωφόρο Κρεσάτικ του Κιέβου, η χώρα σου ηττάται στα πεδία των μαχών και βρίσκεται ένα στάδιο κάτω από τη Βόρεια Κορέα ως προς την απομόνωση;

Ο Ντόκτορ Οζ είναι άγνωστος έξω από τις ΗΠΑ αλλά αυτό ίσως αλλάξει σύντομα. Ο χαρισματικός σελέμπριτι καρδιοχειρουργός του Κολούμπια, με σπουδές σε Πεν και Χάρβαρντ, είναι υποψήφιος γερουσιαστής. Μετά από δύσκολη εσωκομματική αναμέτρηση για το ρεπουμπλικανικό χρίσμα στην Πενσυλβάνια τον Μάιο, όπου νίκησε με ελάχιστη διαφορά (0,1%) έναν άχρωμο συμβατικό wallstreeter και μια τραμποποπουλίστρια την οποία δεν υποστήριξε ούτε ο Τραμπ, τώρα είναι έτοιμος για το final countdown.

«Όλες οι πολιτισμένες ευρωπαϊκές χώρες γιορτάζουν τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και μόνο εμείς την έναρξη», λέει κάθε χρόνο ο πολιτισμένος επικριτής του «ελληνικού εξαιρετισμού». Δεν έχει δίκιο.

Επειδή τέτοιες μέρες ακούγονται διάφορα, θέλω να ξεκαθαρίσω πώς έγιναν εκείνα τα πράγματα στις 28 Οκτωβρίου 1940.

Παρατηρώντας τα γεγονότα της σύγχρονης ρωσικής ιστορίας, διαρκώς αντιλαμβανόμαστε σε αυτά μία δομή: την αντιστροφή.

Αυτή την εποχή ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο κλασικός καιροσκόπος δεσπότης, χάνοντας ποικιλοτρόπως στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία τζογάρει τα ρέστα του στην τσόχα. Μόνον που δεν παίζει με μάρκες, αλλά με πυρηνικά. Και δεν παίζει ακριβώς, απειλεί με την λάμψη του παράφρονα στα μικρά, σχιστά και κακά μάτια του. Ανεξάρτητα από ό,τι λέει, εκείνο που ακούγεται είναι η κραυγή «Αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων!». Επειδή, αν χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε πυρηνικά όπλα, η κλιμάκωση –όπως προβλέπουν και τα περισσότερα σενάρια των παιχνιδιών πολέμου– σε γενικευμένο πυρηνικό πόλεμο με μία ασύλληπτη εκατόμβη εκατέρωθεν είναι σχεδόν σίγουρη.

H στέρηση κάθε δυνατότητας ενός τέλους της ποινής πριν το φυσικό τέλος του καταδικασμένου έχει συνέπεια να βρίσκεται ο κάθε δράστης ενός εγκλήματος που θα τιμωρείται με μια ποινή που αποκλείει κάθε ελπίδα ελευθερίας σε κατάσταση απελπισίας, όπου βασικά δεν θα έχει να χάσει τίποτα προσπαθώντας να καλύψει το έγκλημά του με ένα ακόμα πιο βαρύ, καθώς θα υπολογίζει ότι έτσι δεν μηδενίζει τις πιθανότητές του να μείνει ή να ξαναβρεθεί ελεύθερος.

Αγαπημένε Ρώσε φίλε μου,

Δεν ξέρω αν μέσα σε όλα τα τρομερά γεγονότα που συμβαίνουν στις μέρες, πρόλαβες να διαβάσεις το κύριο άρθρο του Economist της 6ης Οκτωβρίου 2022. Πιθανόν όχι, γιατί θα αναλογίζεσαι τις ήττες των ρωσικών όπλων στις στέπες της Ουκρανίας. Τελικά, ο τριήμερος πόλεμος που σας είχε υποσχεθεί ο ηγέτης σας διαρκεί περισσότερες από διακόσιες ημέρες και τα αποτελέσματά του κάθε άλλο παρά παρήγορα είναι για εσάς.

Η πρώτη και αρχαιότερη οργάνωση διατήρησης της μνήμης των αθώων θυμάτων της σταλινικής τρομοκρατίας στη Ρωσία, το Μεμοριάλ, είναι ανάμεσα στις δύο οργανώσεις (συν έναν φυλακισμένο στη Λευκορωσία πολίτη) που μοιράζονται το Νόμπελ Ειρήνης 2022. Η οργάνωση, ιδιαίτερα επιδραστική και με μεγάλη δραστηριότητα, που αγωνιζόταν για την οικοδόμηση κράτους δικαίου και ισχυρής κοινωνίας των πολιτών, από τις αρχές του χρόνου (πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) έκλεισε με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ρωσίας, που υιοθέτησε την εισήγηση της Γενικής Εισαγγελίας. Το επιχείρημα του εισαγγελέα για το κλείσιμό του ήταν: με τη δράση του δημιουργεί την αίσθηση πως η ΕΣΣΔ ήταν ένα κράτος τρόμου, ως εκ τούτου γιατί εμείς, οι απόγονοι των νικητών, θα πρέπει να ντρεπόμαστε γι' αυτό; Ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, ο οποίος πολύ συχνά έχει δημοσιεύσει κείμενα για τη δραστηριότητα του Μεμοριάλ, είχε πάρει συνέντευξη από τον πρόεδρό του, Γιαν Ραντσίνσκι, που δημοσιεύτηκε στο τχ. 92 του Books’ Journal, Noέμβριος 2018. Παρακάτω, αναδημοσιεύονται τα κυριότερα σημεία της συνέντευξης. [TBJ]

Λίγες ώρες μετά την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022 έχει ήδη ανοίξει η χρήσιμη και γόνιμη συζήτηση για το κατά πόσο άξιζε το βραβείο η φετινή τιμώμενη συγγραφέας. Το άξιζε. [Ένας διάλογος]

Η επιλογή της επιτροπής των Νόμπελ να βραβεύσει τη γαλλίδα Αννί Ερνό δεν είναι παράλογη: το Νόμπελ καταφεύγει σε μια συγγραφέα που ξοδεύει όλη της τη συγγραφική οξυδέρκεια για να γράψει μια λογοτεχνία της υπεκφυγής. Μια λογοτεχνία που παράγεται στην ασφαλή μεριά της ζωής, εκεί όπου τα πραγματικά προβλήματα και τα πραγματικά θέματα δεν απασχολούν - και αντ' αυτών ένας τύπος δυτικού ψευτοριζοσπαστισμού ασχολείται με θέματα ταυτότητας, έμφυλων σχέσεων αλλά και ζητήματα της μορφής των αφηγήσεων.