Γνώμες

Τον περασμένο Δεκέμβριο, η επιτροπή των κρατικών βραβείων λογοτεχνίας (και μαζί οι επιτροπές των κρατικών βραβείων παιδικού βιβλίου και λογοτεχνικής μετάφρασης) έβγαλε τη λίστα με τις βραβεύσεις της, έγραψε το σκεπτικό της και το αποτέλεσμα της εργασίας της το παρέδωσε στη διεύθυνση Γραμμάτων του υπουργείου Πολιτισμού – που άλλωστε εκπροσωπείται στις επιτροπές διά γραμματέων. Τέσσερις μήνες μετά, και ενώ έχουν ανακοινωθεί και δοθεί πολλά άλλα λογοτεχνικά βραβεία από διάφορα περιοδικά, που ασφαλώς κινούνται στο χώρο του βιβλίου και έχουν φτιάξει ή διεκδικούν να φτιάξουν (ασχέτως αν και πόσο τα καταφέρνουν) τους δικούς τους επιδραστικούς θεσμούς βράβευσης, το βραβείο που περιμένει όλος ο κόσμος του βιβλίου, δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί. Δεν έχει ανακοινωθεί ούτε πότε θα ανακοινωθεί.

Κάπου διαβάζω για ένα ενδιαφέρον πείραμα. Σε ένα γηροκομείο χωρίζουν τους ηλικιωμένους σε δύο ομάδες. Στους μισούς δίνουν ένα φυτό και τους λένε να το ποτίζουν συχνά. Στους άλλους μισούς δεν δίνουν τίποτα. Μετά από καιρό βγάζουν τα συμπεράσματά τους. Αυτοί που φρόντιζαν τα φυτά έζησαν περισσότερο. Τέλος της ιστορίας.

Μαμά (ζει, τα έχει τετρακόσια, παρανομεί με ένα κομμάτι σοκολάτα, διαβάζει Διβάνη) γερνάω! Μπορεί να μην καταλάβεις τα περισσότερα, αλλά εγώ θέλω να τα πω και σκέφτομαι φωναχτά — αν και παραδόξως, παρ’ όλο που σπούδασα στην Αμερική, οι ξένες εκφράσεις που τρύπωσαν από την πίσω πόρτα, με ζηλωτές κυρίως τους νερόβραστους τεχνοκράτες, με ενοχλούν. Αλλά για κάτι άλλο, μάλλον συναφές, θέλω να μιλήσω.

Διαμαρτυρηθήκαμε, κάποιοι από τους πολίτες, ο καθένας όπως μπορούσε, για τη δολοφονία του Ζακ. Θανατηφόρες σωματικές βλάβες, λέει η απόφαση του δικαστηρίου, η ουσία είναι πως τον σκοτώσανε.
Αλλά το να επικαλείται κανείς το ότι συμμετείχε σε εκείνες τις κινητοποιήσεις, σαν στοιχείο του CV του, στοιχείο που προωθεί την σταδιοδρομία του, έχει κάτι το βαθιά απεχθές. Ρίχνει τη σκιά της ιδιοτέλειας σε μια αντίδραση, σε μια πράξη που δεν ήταν. Δεν ήταν για τους περισσότερους από εμάς.
Έχει κάτι το απεχθές. Πολύ πιο απεχθές και από εκείνες τις αναφορές στο "περπάτησε στην Γένοβα" ή αλλού. Οι κινητοποιήσεις για τον Ζακ κάτι σαν προσκύνημα στην Τήνο, για να συχωρεθούν οι αμαρτίες σου, το περπάτημα στη Γένοβα ταξίδι στους Άγιους Τόπους, για να πιστοποιηθεί ο Χατζηαβάτης σαν αριστερός Χατζής.

Η γαλλική εφημερίδα Le Monde επιφύλαξε μια σημαντική διάκριση στον Μίνω Ευσταθιάδη. Προτείνει το βιβλίο του Κβάντι, που πρόσφατα μεταφράστηκε και κυκλοφορεί στα γαλλικά, με μια εγκωμιαστική κριτική, η οποία κλείνει με την έκφραση της αδημονίας του συντάκτη της για το πότε θα ξανασυναντήσει τον συγγραφέα.


Οι ιδέες και οι σκέψεις που θα παρουσιάσω βασίζονται περισσότερο σε γενικές παρατηρήσεις «από πλάγια οπτική γωνία» και την εμπειρία μιας ζωής μοιρασμένης ανάμεσα στην Ελλάδα και τη μη-Ελλάδα, παρά σε «σκληρά» εμπειρικά δεδομένα. Δεν περιμένω να συμφωνήσετε λοιπόν με αυτά που θα γράψω, αλλά και δεν επιδέχονται άμεσης διάψευσης – γιατί έχουν να κάνουν με αυτό που ίσως ένας καντιανός κοινωνιολόγος θα ονόμαζε το «πράγμα καθ’ εαυτό» της ελληνικής πραγματικότητας.

«Όταν εργάζεσαι σκληρά για να κάνεις κάτι σωστά, δεν θέλεις να το ξεχάσεις»
Τεντ Μπαντυ, serial killer
Το γάμησαν και καλά του κάνανε. Οι πρώτοι που πέρασαν έσπασαν με βαριοπούλες την πλάκα, για να πάψει να λέει ψέματα σε κάθε περαστικό για το μελόδραμα που είχε παιχτεί εκείνη την ημέρα. Τα συντρόφια που ήρθαν από πίσω κατάστρεψαν την βάση, το θεμέλιο αυτής της αστικής υποκρισίας. Δεν ήταν άνθρωποι αυτοί, τιποτένιοι απεργοσπάστες ήταν. Ακόμη και το έμβρυο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή κολυμπούσε στη θάλασσα της ηρεμίας, ένας από αυτούς θα γινόταν, αγόρι ήταν.