Γνώμες

Οι σκύλοι αλυχτάνε, αλλά το καραβάνι προχωρά· του πολιτισμού τουτέστιν. Λέξεις και εκφράσεις της καθημερινής εμπειρίας λαξεύονται, τροχίζονται, λειαίνονται και μεταναστεύουν στη σελίδα και στα μήντια. Ως σχήματα λόγου, ως μεταφορές, που τάχιστα εξελίσσονται σε κλισέ:

Ο Ντμίτρι Μουράτοφ είναι δημοσιογράφος, διευθυντής της Νόβαγια Γκαζέτα (της εφημερίδας που εργαζόταν η δολοφονηθείσα Άννα Πολιτκόφσκαγια), τιμηθείς προσφάτως με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 2021. Συγκαταλέγεται στους ρώσους δημοσιογράφους που πήραν συνέντευξη από τον ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η δημοσίευση της οποίας απαγορεύτηκε. Κατόπιν τούτου, ο Ντμίτρι Μουράτοφ ανακοίνωσε χτες ότι η εφημερίδα κλείνει μέχρι το τέλος του πολέμου. Δεν θα κυκλοφορεί πλέον σε ολόκληρη τη Ρωσία ούτε μια ελεύθερη εφημερίδα.

Στις 24 Φεβρουαρίου, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, δημοσίευσε το κείμενο που ακολουθεί:

«Σήμερα μαζευτήκαμε νωρίς στην εφημερίδα.

Είμαστε θλιμμένοι.

Η χώρα μας, με διαταγή του προέδρου Πούτιν ξεκίνησε πόλεμο με την Ουκρανία.

Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τον πόλεμο.

Γι’ αυτό, μαζί με τη θλίψη, νιώθουμε και ντροπή.

Ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής, κρατάει σαν μπρελόκ στα χέρια του το «πυρηνικό κουμπάκι». Το επόμενο βήμα θα είναι η πυρηνική ομοβροντία; Δεν μπορώ να βρω καμία άλλη ερμηνεία στην αναφορά στο όπλο της τιμωρίας από τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Θα εκδώσουμε αυτό το φύλλο της Νόβαγια Γκαζέτα σε δύο γλώσσες, στην ουκρανική και τη ρωσική. Γιατί δεν θεωρούμε την Ουκρανία εχθρό, ούτε τα ουκρανικά γλώσσα του εχθρού.

Και δεν θα το θεωρήσουμε ποτέ.

Και κάτι τελευταίο. Μόνο το αντιπολεμικό κίνημα των Ρώσων μπορεί να σώσει τη ζωή σε αυτόν τον πλανήτη».

Εκτός από το χαρακτήρα, και η γεωγραφία είναι μοίρα. Πιστεύω πως αποδεικνύεται τόσο στην περίπτωση των εμπολέμων στην Ουκρανία και των πρωταγωνιστών της, όσο και στη δική μας περίπτωση με τη γείτονα στην Ανατολή και τους εκατέρωθεν αντιστοίχους.

Η Ρωσία ως οικονομία εντάσσεται στους G20, λόγω του μεγάλου μεγέθους της το οποίο παράγει ένα από τα 20 μεγαλύτερα ΑΕΠ του κόσμου. Βέβαια, στην ομάδα αυτή μετέχουν και κάποιες χώρες όπως πχ. το Μεξικό, η Τουρκία, η Νότια Αφρική οι οποίες, ενώ πληρούν το κριτήριο του συνολικού ΑΕΠ, δεν μπορούν να θεωρηθούν ισχυρές οικονομίες, γι’ αυτό η διεθνής θέση μιας χώρας κρίνεται και από άλλους παράγοντες, κυρίως από τη γεωπολιτική της σημασία, τη στρατιωτική της ισχύ, από την παραγωγή κρίσιμων προϊόντων (ενεργειακών ή άλλων) κ.λπ.

Κάτι που εξηγεί την ανοχή και την κατανόηση της Αριστεράς προς τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (και δεν αναφέρομαι  στη σοσιαλδημοκρατική Αριστερά, αλλά στην κομμουνιστική, στη ριζοσπαστική Αριστερά, εκείνη της Ανατροπής  και όσους  την ακολουθούν, συνειδητά ή ασυνείδητα)  είναι και το γεγονός που επισημαίνεται από πολλούς, ότι δηλαδή η ρωσική πολεμική επέμβαση σημαίνει –προς το παρόν– και το τέλος της παγκοσμιοποίησης.

Δεν έρχεται από το πουθενά, το ότι αυτή η χώρα πολεμά.

 Δείξτε κατανόηση στην ντόπια διανόηση…

Βασίλης Νικολαΐδης, «Η ντόπια διανόηση»

26 μέρες μετά την έναρξη των εχθροπραξιών στα σύνορα Ουκρανίας-Ρωσίας, και ενώ ο πόλεμος μαίνεται ανελέητα με την εισβολή της «ρωσικής αρκούδας» στα «απέραντα χωράφια» της Ουκρανίας, η ελληνική διανόηση (με πεζό) και σχεδόν σύμπας ο καλλιτεχνικός κόσμος παραμένει σε αφασική αλαλία (αν υπάρχει τέτοιος όρος!). Μεσολάβησε βέβαια η «επιβλητική συναυλία» στο Σύνταγμα, με πρωτοβουλία των φοιτητικών συλλόγων και της συντονιστικής επιτροπής μαθητών Αθήνας και τη Νατάσσα Μποφίλιου (συμπαθέστατη κατά τα άλλα και εξαιρετική φωνή, αλλά και γνωστή για τον χρόνιο εισοδισμό της στο ΚΚΕ), η οποία, αποφεύγοντας ευσχήμως να ερμηνεύσει ένα «τραγούδι για τον Μερκαντέρ», χαιρέτισε τα αδέρφια και τον άνθρωπο εν γένει, δηλώνοντας επιπλέον ότι «τα υπόλοιπα δεν απασχολούν την ουσία του θέματος» - με άλλα λόγια ούτε το θέμα ασχολείται με την ουσία, αλλά ούτε και αντιστρόφως συμβαίνει κάτι ανάλογο.

Όταν πριν από δέκα μέρες η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία φάνταζε ακόμα στρατιωτικός περίπατος, κυκλοφορούσε η ωραία ατάκα ότι ο καπιταλιστής στη Ρωσία ονομάζεται ολιγάρχης, στη Δύση επενδυτής και στην Ελλάδα ευεργέτης.

Του χοντρού παράδοξου του φταίει η τρίχα: ένα «δυστυχώς», που υποτίθεται πως πρόσθεσε στα λεγόμενα του κ. Τσίπρα (Γεωργίου) το ΑΠΕ, τους  άλλαξε λέει το νόημα.

Το Wagner Group, ως παραστρατιωτική οργάνωση μισθοφόρων, είναι ένας σκιώδης πρωταγωνιστής του θεάτρου των πολεμικών επιχειρήσεων. Χρηματοδοτείται από τον Γιεβγκένι Πριγκοζίν, έναν ομότεχνο του πασίγνωστου μάγειρα Ρατατούη, ο οποίος παρέχει (και) υπηρεσίες κέτερινγκ στα γεύματα που παραθέτει ο ρώσος πρόεδρος στους ξένους επισήμους —και για τους κόπους του αυτούς έχει  κερδίσει το παρωνύμιο «ο σεφ του Πούτιν». Το Group επιτρέπει την «ευλογοφανή διάψευση» για σκοτεινές ρωσικές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο που κατά κανόνα δεν θα χαρακτηρίζονταν στρατιωτικές, αλλά εγκλήματα πολέμου. Βοηθάει επίσης τη λογιστική του πολέμου: οι επίσημες απώλειες που δηλώνονται στις πολεμικές συγκρούσεις της Ρωσίας δείχνουν μικρότερες. Εύλογα λοιπόν το Group αποκαλείται «ο στρατός του Πούτιν», το μακρύ του χέρι.

Η επίκληση περασμένων μεγαλείων από τυράννους για να εξάψουν τα χαμηλότερα ένστικτα ενός λαού και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, να καταλάβουν την εξουσία, να εδραιώσουν το καθεστώς τους και να μείνουν εκεί εσαεί είναι παλιά και δοκιμασμένη συνταγή από τους καλύτερους του είδους: τους Ναζί. Ο Χίτλερ αυτό που κατάφερε με επιτυχία ήταν να πείσει πως η Γερμανία υπ’ αυτόν θα επέστρεφε στην εποχή πριν από την ατιμωτική συνθηκολόγηση μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου. Έκτοτε, σχεδόν ενστικτωδώς, κάθε επίδοξος τύραννος που σέβεται τον εαυτό του επικαλείται κι αυτός περασμένα μεγαλεία του έθνους του και βάζει στόχο την επιστροφή του σ’ αυτά. Με την οπισθοδρόμηση ως φανερή ομολογία δύσκολα τους προσάπτει κανείς διακριτικότητα στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν το μήνυμά τους.