Τεχνητή νοημοσύνη

Artificial Intelligence in Clinical Medicine. Διήμερο συνέδριο του Harvard Medical School. 7-8 Νοεμβρίου 2024

Στις 7 και 8 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στο χώρο της υγείας. Οργανωμένο από την Maha Farhat, MD, MSc, τον Samir Kendale, MD και τον Isaac Kohane, MD, το παρακολούθησαν σχεδόν 200 γιατροί από πολλές χώρες. 19 ομιλίες, 6 πάνελ και 9 breakout sessions πρόσφεραν πανοραμικό πορτρέτο των αλλαγών στους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουμε, ασκούμε, σκεπτόμαστε και βιώνουμε την ιατρική, πώς επηρεάζουν διαγνώσεις, θεραπείες, δαπάνες υγείας, δεοντολογίες. Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το πώς ανακαλύπτονται νέα φάρμακα και τεχνολογίες. Δημιουργεί νέες απαιτήσεις διαφάνειας και νέες διαστάσεις ιατρικού απόρρητου. Τροποποιεί το τι σημαίνει είμαι άρρωστος (patient experience) και διευρύνει τις αναζητήσεις υγείας (wellness).

Jürgen Habermas, Ein neuer Strukturwandel der Öffentlichkeit und die deliberative Politik, Suhrkamp Verlag, Βερολίνο 2022, 108 σελ.

Jürgen Habermas, Μια νέα μεταβολή δομής της δημόσιας σφαίρας και η διαβουλευτική πολιτική, μετάφραση από τα γερμανικά: Φανή Παραφόρου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2024, 136 σελ.

Από την εποχή του Αριστοτέλη, που κυριαρχούσε ο προφορικός λόγος για την ανταλλαγή επιχειρημάτων και την αναζήτηση νοήματος, ώς σήμερα, η δημόσια σφαίρα, ο χώρος δηλαδή ανάμεσα στην κοινωνία των πολιτών και στο πολιτικό σύστημα της κοινωνίας, έχει μεταφερθεί σε μεγάλο βαθμό στο διαδίκτυο. Οι αλλαγές στον τρόπο γραφής, μετάδοσης, επικοινωνίας, οι δυνατότητες παραπλάνησης, οι θεωρίες συνωμοσίας και τα fake news, η αλλαγή των ορίων ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό και, τελικά, η διεκδίκηση της πολιτικής στον νέο ψηφιακό κόσμο είναι το αντικείμενο μιας νέας, στοχαστικής εισφοράς στη σκέψη του γερμανού φιλοσόφου, Γιούργκεν Χάμπερμας. [ΤΒJ]

Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πανίσχυρο εργαλείο ανάπτυξης στα χέρια των κυβερνήσεων, πολύτιμος συνεργάτης των ερευνητών και των καινοτόμων και η πιο ελκυστική καραμέλα που πιπιλίζουν οι απανταχού δευτεροκλασάτοι δημοσιολογούντες. Η Ελλάδα (με σχετική καθυστέρηση – σχετική ως προς τη φρενίτιδα των εξελίξεων και έπειτα από αρκετές άκαρπες προσπάθειες) απέκτησε επιτέλους και αυτή μία εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Το κείμενο που την περιγράφει, παρότι σε ορισμένα σημεία έχει τις αδυναμίες των συλλογικών έργων, διαθέτει πολλές αρετές: είναι οραματικό χωρίς να βρίσκεται εκτός πραγματικότητας, είναι ενημερωμένο με τις τελευταίες εξελίξεις και, σε γενικές γραμμές, ζυγίζει σωστά τις προτεραιότητες της χώρας. Ακόμη και μερικώς αν υλοποιηθεί αυτό το φιλόδοξο σχέδιο, δεν θα έχουμε χάσει το τρένο της Τεχνητής Νοημοσύνης για πάντα. Κι ίσως αργότερα να ταξιδεύουμε σε ένα κουπέ της πρώτης θέσης.

Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι ήμουν από τους πρώτους που ανέβηκαν στο ψηφιακό τρένο. Θυμάμαι, ωστόσο, την εποχή όπου θηριώδη modem έκαναν εκείνον τον διαστημικό ήχο  «πιινγκ, πιινγκ» μέχρι να συνδεθώ. Δεν δυσκολεύτηκα πολύ να ξεκινήσω, αλλά πάντα ταξίδευα δεύτερη θέση. Όμως, κάπου στην διαδρομή άρχισα να νιώθω πως το επόμενο τρένο θα το χάσω. Με καταλαβαίνετε: Για όσους έχουν μια ορισμένη ηλικία, το Διαδίκτυο σήμερα μπορεί να μοιάζει με λαβύρινθο -με ακατάληπτα  σύμβολα και μπερδεμένη ορολογία- αφήνοντας πολλούς 60χρονους να αισθάνονται σαν να έχουν πέσει σε ένα παράλληλο σύμπαν, όπου η γλώσσα είναι τόσο εξώκοσμη όσο τα Klingon του Star Trek και τα κοινωνικά έθιμα τόσο απόκρυφα όσο τα αρχαία ιερογλυφικά.

Καζούο Ισιγκούρο, Η Κλάρα και ο Ήλιος, μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου, Ψυχογιός, Αθήνα 2021, 384 σελ.

Στο όγδοο κατά σειρά βιβλίο του, Η Κλάρα και ο Ήλιος, και το πρώτο που έγραψε μετά το βραβείο Νόμπελ, το οποίο κέρδισε το 2017, ο Καζούο Ισιγκούρο πραγματεύεται την πιο δύσκολη και παράδοξη των σχέσεων (για εμάς, τουλάχιστον, που ζούμε στο σήμερα, μέχρι να μας διαψεύσει –και για τούτο– ο  καιρός), αυτήν δηλαδή με ένα ανθρωποειδές με «συναισθήματα», την Κλάρα, καθώς και τη νομιζόμενη σχέση της με τον θεϊκό ζωοδότη της, τον Ήλιο. Η κριτική μπορεί να διαβαστεί συμπληρωματικά με το κείμενο του Γιώργου Ναθαναήλ «Άνθρωποι και μηχανές», το οποίο δημοσιεύεται στο τεύχος 149 του Βooks’ Journal, που κυκλοφορεί, αλλά και με το κείμενο «Σκέπτομαι. Υπάρχω κιόλας;», γισ το βιβλίο του Ίαν Μακ Γιούαν, Μηχανές σαν κι εμένα (Πατάκη 2019): https://booksjournal.gr/kritikes/logotexnia/4712-skeftomai-yparxo-kiolas

΄Ιαν ΜακΓιούαν, Μηχανές σαν κι εμένα, μετάφραση από τα αγγλικά: Κατερίνα Σχινά, Πατάκη, Αθήνα 2019, 416 σελ.

Είναι ένα μυθιστόρημα που εμβαθύνει στα ηθικά ζητήματα περί την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη ρομποτική. Συζητά τα δικαιώματα –και τις ευθύνες αντίστοιχα– της δημιουργίας ευφυών μηχανών, καθώς και τη δυνατότητα αυτών των μηχανών να ξεπεράσουν την ανθρώπινη νοημοσύνη και να χειραγωγήσουν τα ανθρώπινα συναισθήματα, σε έναν καινούργιο κόσμο όπου η τεχνολογία θολώνει τα όρια μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Η κριτική μπορεί να διαβαστεί συμπληρωματικά με το κείμενο του Γιώργου Ναθαναήλ «Άνθρωποι και μηχανές», που δημοσιεύεται στο τεύχος 149 του Βooks’ Journal, που κυκλοφορεί.

Η συμπληρωματικότητα των Πράξεων της ΕΕ  για την  Τεχνητή Νοημοσύνη και τα Δεδομένα

Σπύρος Βλαχόπουλος, Το «εγωιστικό γονίδιο» του δικαίου και το δίκαιο της τεχνητής νοημοσύνης. Από τον ανθρωποκεντρισμό στον οικοκεντρισμό και τους έξυπνους αλγόριθμους, πρόλογος: Τασούλα Επτακοίλη, Ευρασία, Αθήνα 2023, 112 σελ.

Όλα τα στοιχεία της φύσης, η κοινωνία μας «τα έβλεπε σε σχέση με τον άνθρωπο και το κατά πόσο θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα σε αυτόν. Σημείο αναφοράς, μέτρο σύγκρισης και στοιχείο διαφοροποίησης ήταν ο άνθρωπος». Και από τον ανθρωποκεντρικό τρόπο ζωής, οι κοινωνίες μεταβαίνουν σε ένα οικοκεντρικό μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης, «που προστατεύει τη φύση και βεβαίως και τον άνθρωπο ως ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της φύσης». Ο κόσμος μας αλλάζει και το ίδιο δεν μπορεί παρά να συμβεί και με το δίκαιο.

Γιατί δεν μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να καταλάβει παροιμίες ή ιδιωματισμούς - και ιδιαίτερα εκφράσεις που δεν συντονίζονται με τη σημερινή κυρίαρχη αντίληψη για την πολιτική ορθότητα; Και τι μπορεί να σημαίνει για τους χρήστες η αξιωματική αυτοπεποίθηση της μηχανής ότι έχει πάντα δίκιο;

Παρατηρήσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη στη σύγχρονη τέχνη

^*