Τέμπη 2023

Θα ξεκινήσω με μία προσωπική εμπειρία: Την ημέρα που εκδόθηκε η δικαστική απόφαση για τη 17 Νοέμβρη, ρωτήθηκα ως συνήγορος υπεράσπισης από τηλεοπτικό σταθμό,  τι είναι αυτό που δεν θα ξεχάσω από τη δίκη. Και, χωρίς δισταγμό, απάντησα:  -Την αξιοπρέπεια των συγγενών των θυμάτων.

Για όλον τον ακροδεξιό συρφετό (φασίστες, ναζί, χριστιανοφασίστες υποκριτές που εμπορεύονται την πίστη των ανθρώπων, κακοποιούς του κοινού ποινικού δικαίου που πουλάνε από το «φάρμακο» για την φαλάκρα μέχρι «ιδιόγραφες» επιστολές του Ιησού κ.ο.κ.), το δυστύχημα των Τεμπών ήταν η μεγάλη ευκαιρία για να πουλήσουν το μόνο εμπόρευμα που παράγουν: θεωρίες συνωμοσίας. 

Μερικές άβολες σκέψεις που αφορούν και το δυστύχημα των Τεμπών

Καταστροφές που οφείλονται σε λάθη και παραλείψεις. Η διεθνής εμπειρία. Τα Τέμπη, τα θύματα,  ο πόνος, η μέθοδος της διερεύνησης, η ανάγκη αποτελεσματικών αλλαγών (ένα κείμενο που αναδημοσιεύεται από το τεύχος 140 του Books' Journal, πριν καν συσταθεί η επιτροπή διερεύνησης του δυστυχήματος στα Τέμπη)

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη με τους τουλάχιστον 67 νεκρούς –οι περισσότεροι νέοι, κι οι περισσότεροι ανάμεσά τους φοιτητές– δικαίως προκάλεσε σοκ στην ελληνική κοινωνία, που ακόμα μια φορά χρειάστηκε να θυμηθεί την παλιά φράση του Κώστα Σημίτη, αμέσως μετά από ένα άλλο επίσης σοκαριστικό δυστύχημα, το ναυάγιο του Εξπρές Σαμίνα το 2000: «αυτή εαίναι η Ελλάδα». Στα Τέμπη συνέβη ακόμα μια τεχνολογική καταστροφή, κατά την ορολογία που έχει χρησιμοποιήσει ο Παναγής Παναγιωτόπουλος στο βιβλίο του, Τεχνολογικές καταστροφές και πολιτικές του κινδύνου. Παλινδρομήσεις του κοινωνικού εκσυγχρονισμού στην Ελλάδα 1947-2000 (Πόλις, 2013) – καταστροφή δηλαδή που οφείλεται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε ανθρώπινο χειρισμό, λάθος ή παράλειψη.

Οι ιδέες και οι σκέψεις που θα παρουσιάσω βασίζονται περισσότερο σε γενικές παρατηρήσεις «από πλάγια οπτική γωνία» και την εμπειρία μιας ζωής μοιρασμένης ανάμεσα στην Ελλάδα και τη μη-Ελλάδα, παρά σε «σκληρά» εμπειρικά δεδομένα. Δεν περιμένω να συμφωνήσετε λοιπόν με αυτά που θα γράψω, αλλά και δεν επιδέχονται άμεσης διάψευσης – γιατί έχουν να κάνουν με αυτό που ίσως ένας καντιανός κοινωνιολόγος θα ονόμαζε το «πράγμα καθ’ εαυτό» της ελληνικής πραγματικότητας.

«Όταν εργάζεσαι σκληρά για να κάνεις κάτι σωστά, δεν θέλεις να το ξεχάσεις»

Τεντ Μπαντυ, serial killer

Το γάμησαν και καλά του κάνανε. Οι πρώτοι που πέρασαν έσπασαν με βαριοπούλες την πλάκα, για να πάψει να  λέει ψέματα σε κάθε περαστικό για το μελόδραμα που είχε παιχτεί εκείνη την ημέρα. Τα  συντρόφια που ήρθαν από πίσω κατάστρεψαν την βάση, το θεμέλιο αυτής της αστικής υποκρισίας. Δεν ήταν άνθρωποι αυτοί, τιποτένιοι απεργοσπάστες ήταν. Ακόμη και το έμβρυο, που μέχρι εκείνη τη στιγμή κολυμπούσε στη θάλασσα της ηρεμίας, ένας από αυτούς θα γινόταν, αγόρι ήταν.

Αρκετοί είναι οι φίλοι που μπαίνουν στη διαδικασία να συγκρίνουν στάσεις και συμπεριφορές προσώπων και ομάδων με αφορμή το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, με εκείνες στο Μάτι. Τι λένε τώρα, τι έλεγαν τότε, κ.λπ. κ.λπ.

Γιατί άραγε εκείνος ο ηγέτης γελάει εξιστορώντας το πώς πληροφορήθηκε, επίσημα, το θάνατο δύο ελλήνων αεροπόρων στην Ισπανία; Διότι συνάμα αφηγείται την ανάρρησή του στην εξουσία, είναι η πρώτη φορά που χτύπησε εκείνο το τηλέφωνο, ήταν το κουδούνισμα που έμπρακτα του είπε: είσαι ο πρωθυπουργός. Ετούτο ήταν γι' αυτόν το ουσιώδες.

Το τραγικό δυστύχημα με τα τρένα που συγκρούστηκαν στα Τέμπη είναι μία ακόμη υπόμνηση πως ζούμε στην εποχή της διακινδύνευσης και της ανθρώπινης ανασφάλειας. Ο κίνδυνος είναι συστατικό της καθημερινότητάς μας. Γι' αυτό είναι ανάγκη να κάνουμε το κρίσιμο βήμα στο οποίο υστερούμε δεκαετίες, να έχουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ασφάλειας κρίσιμων υποδομών, με τους αντίστοιχους τακτικούς ελέγχους. Υποχρεώσεις και κυρώσεις.