Δίκες που δεν τελειώνουν ποτέ

Στις 14 Αυγούστου 2014 πήγα να καταθέσω δύο αιτήσεις στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου Αθηνών για δίκαιη ικανοποίηση λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας δίκης στη βάση του Ν. 4239/2014 σε ισχύ από τις 20 Φεβρουαρίου 2014, στον οποίο προβλέπεται:

Οποιοσδήποτε από τους διαδίκους, εκτός από το Δημόσιο και τα δημόσια νομικά πρόσωπα […] που έλαβε μέρος σε δίκη ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μπορεί να ζητήσει με αίτηση δίκαιη ικανοποίηση προβάλλοντας ότι η διαδικασία για την εκδίκαση της υπόθεσης καθυστέρησε αδικαιολόγητα και συγκεκριμένα ότι διήρκεσε πέραν του ευλόγου χρόνου που απαιτείται για τη διάγνωση των πραγματικών και νομικών ζητημάτων που ανέκυψαν στη δίκη [...]  Η αίτηση, συνοδευόμενη από τα στοιχεία της παραγράφου 4 του άρθρου 4, κατατίθεται στη γραμματεία του Δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση […] Η αίτηση υπογράφεται από δικηγόρο […] Για την άσκηση της αίτησης καταβάλλεται παράβολο, το οποίο ορίζεται σε πενήντα (50) ευρώ για τις αιτήσεις ενώπιον του Ειρηνοδικείου, εκατό (100) ευρώ για τις αιτήσεις ενώπιον του Πρωτοδικείου και Εφετείου και εκατόν πενήντα (150) ευρώ για τις αιτήσεις ενώπιον του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπέρ του Δημοσίου […] Η αίτηση ασκείται ανά βαθμό δικαιοδοσίας εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης του δικαστηρίου που εκδόθηκε μετά από δίκη για την οποία ο αιτών παραπονείται ότι υπήρξε υπέρβαση της εύλογης διάρκειάς της […] Ο αιτών μνημονεύει στην αίτησή του το δικαστήριο ενώπιον του οποίου προβάλλει ότι υπήρξε αδικαιολόγητη καθυστέρηση, αναφέρει τις αναβολές που τυχόν δόθηκαν με πρωτοβουλία των διαδίκων ή του δικαστηρίου, περιγράφει συνοπτικά τα ανακύψαντα νομικά ή πραγματικά ζητήματα και λαμβάνει θέση επί της πολυπλοκότητας αυτών… Τα οριζόμενα στα προηγούμενα άρθρα εφαρμόζονται αναλόγως και στις διαδικασίες ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων.

Η Γραμματεία ξαφνιάστηκε αφού, έξι μήνες μετά τη δημοσίευση του νόμου, δεν της είχε υποβληθεί άλλη ανάλογη αίτηση. Έτσι πήγαμε στη ίδια την Πρόεδρο της Τριμελούς Διοίκησης του Πρωτοδικείου Αθηνών. Η τελευταία μού επιβεβαίωσε πως ήταν οι πρώτες αιτήσεις που κατετίθεντο στο μεγαλύτερο Πρωτοδικείο της χώρας και πως η διαδικασία που θα ακολουθηθεί για τις αιτήσεις αυτές θα αποφασισθεί με αφορμή τις αιτήσεις μου, οι οποίες προς το παρόν απλώς πρωτοκολλήθηκαν.

Ο νόμος δημοσιεύθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2014 και κάλυπτε όλες τις δίκες που είχαν διεξαχθεί και κατά το εξάμηνο που προηγήθηκε: δηλαδή όλες τις δίκες από την έναρξη του δικαστικού έτους 2013-2014 μέχρι σήμερα. Είναι γνωστό σε όλους και όλες πως, εκτός και αν υπάρχει αυτόφωρο ή/και προσωρινή κράτηση, όλες οι πρωτόδικες δίκες ολοκληρώνονται 5-7 χρόνια από την τέλεση του αδικήματος και την υποβολή μήνυσης ή έγκλησης, δηλαδή εμπίπτουν σχεδόν όλες στην κατηγορία της υπέρβασης της εύλογης διάρκειας δίκης, υπό την προϋπόθεση πως ο αιτών ή η αιτούσα αποζημίωση δεν είχε προκαλέσει πολύχρονες αναβολές ή η υπόθεση δεν είχε κάποια πολυπλοκότητα. Στη δική μου περίπτωση οι δύο δίκες που είχαν ολοκληρωθεί στα τέλη Φεβρουαρίου 2014 αφορούσαν ψευδορκία μάρτυρα και συκοφαντική δυσφήμηση που φέρονταν να είχαν τελεστεί το Νοέμβριο 2007 και τον Ιανουαρίου 2009, με μηνύσεις που είχαν υποβληθεί αμέσως ή λίγους μήνες αργότερα.

Από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα πως, για χιλιάδες πολίτες και πολίτισσες των οποίων οι δίκες περατώθηκαν μεταξύ Σεπτεμβρίου 2013 και σήμερα, ΟΛΟΙ/ΕΣ οι δικηγόροι που εμπλέκονταν είτε αγνοούσαν το νόμο είτε δεν θεώρησαν αναγκαίο να επιδιώξουν να τον ενεργοποιήσουν υπέρ των πελατών και πελατισσών τους, ζημιώνοντάς τους/τες και ωφελώντας το κράτος που γλύτωσε πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ σε αποζημιώσεις. Τόσα εκτιμάται πως θα κατέβαλε με βάση την πρακτική του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου να επιβάλει αποζημιώσεις 1.000 ευρώ για κάθε έτος καθυστέρησης μετά το τρίτο ή το τέταρτο έτος από την υποβολή της μήνυσης/έγκλησης. Έχω κάποιες σκέψεις για τους λόγους αυτής της αποχής, αλλά αρμόδιοι/ες να ερμηνεύσουν το φαινόμενο είναι οι δικηγόροι και οι σύλλογοί τους.

Και έτσι, βρέθηκα να γράφω ιστορία ανοίγοντας το δρόμο για τη διαδικασία αυτή στο Πρωτοδικείο Αθηνών ενώ θα έπρεπε οι αιτήσεις μου να είχαν αριθμό φακέλου τετραψήφιο (1000+) και να εμπίπτουν σε μια καλά ρυθμισμένη διαδικασία το Πρωτοδικείου Αθηνών…