Σύνδεση συνδρομητών

Δεν κινδυνεύουν τα κορίτσια μας από κλειτοριδεκτομή!

Τετάρτη, 13 Αυγούστου 2014 11:36
Βασίλι Καντίνσκι, Σπουδή στο χρώμα. Τετράγωνα με ομόκεντρους κύκλους, 1913..
Munich, Stadtische Galerie in Lenbach, Germany
Βασίλι Καντίνσκι, Σπουδή στο χρώμα. Τετράγωνα με ομόκεντρους κύκλους, 1913..

Η πολυπολιτισμικότητα και η στρεβλή σύνδεση με τη βία, την ασφάλεια και την παράνομη μετανάστευση.

Η συζήτηση για τη μετανάστευση στην Ελλάδα, η οποία γίνεται με κορόνες και από τα δύο στρατόπεδα, των υπερασπιστών και των πολέμιων, έχει δύο δομικά προβλήματα:

 

α) την ετεροχρονισμένη αναφορά σε πολιτικές, πλατφόρμες και ρεύματα σκέψης για τη μεταναστευτική πολιτική και

β) την αδυναμία διαχωρισμού των διαφορετικών τύπων μετανάστευσης.

 

Το αποτέλεσμα αυτών των δύο προβλημάτων είναι η παραγωγή ενός δημόσιου διαλόγου που βρίθει στερεοτύπων, ανακριβειών, φημών, εύκολων και έξαλλων θέσεων, αλλά τον οποίο, φυσικά, μονοπωλούν ειδικοί επί παντός επιστητού. Πιστεύω πως είναι δύσκολο να βρεθεί παράδειγμα ευρωπαϊκής χώρας που ένα τόσο σημαντικό ζήτημα να αντιμετωπίζεται με τόσο επικίνδυνες απλουστεύσεις, τύπου «πολυπολιτισμικότητα είναι ο δημόσιος λιθοβολισμός» και τόσο συγκεχυμένους όρους, όπως η ταύτιση της αφομοίωσης με την ενσωμάτωση.

Μετά τα ναρκοπέδια ως δήθεν τρόπο αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, το τζαμί ως δήθεν κέντρο εκπαίδευσης τζιχαντιστών, την ιθαγένεια των παιδιών ως δήθεν πόλο έλξης κυμάτων μεταναστών, ήρθε η ώρα να μπει δυναμικά στη συζήτηση και η πολυπολιτισμικότητα, ως ένα σύνολο αφορισμών. Αν κάποιος δεν έχει εξοικείωση με τη διεθνή βιβλιογραφία ή με το πλαίσιο πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διαβάσει πολλά από τα σχετικά κείμενα του τελευταίου διαστήματος θα υποθέσει πως η πολυπολιτισμικότητα είναι μία ακόμη ελληνική εφεύρεση. Τι μας απασχολεί αν στις δυτικές χώρες έχει χρησιμοποιηθεί ως πλαίσιο πολιτικών από τη δεκαετία του 1970. Τι μας απασχολεί αν στις κοινωνικές επιστήμες υπάρχει ως ρεύμα σκέψης δεκαετίες πριν. Τι μας απασχολεί αν υπάρχει επίσημος δείκτης μέτρησης της πολυπολιτισμικότητας «Multiculturalism Policy Index» που μετρά το βαθμό στον οποίο οι εθνικές πολιτικές προωθούν την πολυπολιτισμικότητα από τη δεκαετία του 1980. Εμείς θέλουμε να συζητήσουμε για την πολυπολιτισμικότητα τώρα, ίσως το 2015  να είναι έτος εθνικής ανακάλυψης της νέας πυρίτιδας, ποιος ξέρει. Βέβαια, ποτέ δεν είναι αργά για μία συζήτηση, ιδιαίτερα αν αυτή έχει θέμα ένα τόσο σημαντικό αλλά και ενδιαφέρον αντικείμενο.

Τι είναι λοιπόν η πολυπολιτισμικότητα (multiculturalism); Είναι ένα ρεύμα σκέψης στις κοινωνικές επιστήμες που εστιάζει στον ορθό τρόπο με τον οποίο πρέπει να απαντάμε στην πολιτισμική διαφορετικότητα και συνδέεται  με τις «πολιτικές ταυτοτήτων», τις «πολιτικές διαφορετικότητας» και τις «πολιτικές αναγνώρισης», οι οποίες έχουν μία κοινή προσήλωση στην αναβάθμιση υποβαθμισμένων ταυτοτήτων και στην αλλαγή των συνθηκών που οδήγησαν στην καταπίεση και στην περιθωριοποίηση συγκεκριμένων ομάδων. Σε πρακτικό επίπεδο, η πολυπολιτισμικότητα είναι ένα πλαίσιο για την ανάπτυξη πολιτικών που προωθούν την αναγνώριση και το σεβασμό στους διαφορετικούς πολιτισμούς και στις πολιτισμικές ομάδες. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσεται σειρά πολιτικών με άξονα τη θρησκεία, τη γλώσσα, την εθνικότητα κ.λπ. (θρησκευτικές εξαιρέσεις, πολυπολιτισμικές δραστηριότητες, χρηματοδότηση σχολείων και διδασκαλείων γλώσσας, ενίσχυση πολιτιστικών ενώσεων, ειδικές ποσοστώσεις για τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή, αναγνώριση παραδοσιακών εθίμων απόδοσης δικαιοσύνης).

Από όλο αυτό το πλαίσιο, στην Ελλάδα η συζήτηση έγινε μόνο για την πτυχή που αφορά τη διατήρηση παραδοσιακών εθίμων και προτύπων απόδοσης δικαιοσύνης, με παραδείγματα υπαρκτά, όπως είναι η κλειτοριδεκτομή, ή διαστρεβλωμένα, όπως η απονομή δικαιοσύνης διά λιθοβολισμού. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει μία κοινή συνισταμένη: η βία.  Η επίκληση στη βία για να αποδομηθεί ένα πλαίσιο πολιτικών, χωρίς αυτό προηγουμένως να παρουσιαστεί στη συνολική του μορφή, είναι μια κλασική επιλογή, η οποία όμως δεν καταφέρνει τίποτε άλλο από το να δηλητηριάσει τον δημόσιο διάλογο γεμίζοντάς τον στερεότυπα, ανακρίβειες και φόβο - όταν, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας, ο φόβος για τις «απολίτιστες» συμπεριφορές των μεταναστών συνδέεται με τις ροές των παράνομων μεταναστών. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, της σύνδεσης με την ασφάλεια, τα όποια επιχειρήματα εξαφανίζονται για να μείνουν οι κορόνες και οι αναλύσεις περί ανωτερότητος των πολιτισμών.

Έχει όμως σχέση η πολυπολιτισμικότητα με την παράνομη μετανάστευση; Καμία απολύτως. Η πολυπολιτισμικότητα αφορά την ομαλή ένταξη μεταναστών στη χώρα υποδοχής με έμφαση στην πολιτισμική τους διαφορετικότητα.

Έχει σχέση η πολυπολιτισμικότητα με τους ακραίους τζιχαντιστές και τη διεθνή τρομοκρατία; Καμία απολύτως. Η πολυπολιτισμικότητα αφορά τις δυτικές χώρες, καθώς είναι ένα πλαίσιο πολιτικής που εφαρμόζεται στο εσωτερικό τους, δεν είναι μία παγκόσμια εκστρατεία για την ισότητα των πολιτισμών.

Υπάρχει όμως και ένα μέρος σοβαρής συζήτησης που πρέπει να γίνει γύρω από την πολυπολιτισμικότητα, ένα πλαίσιο το οποίο βρίσκεται σε υποχώρηση πανευρωπαϊκά και δέχεται κριτική ακόμη και από χώρες που ήταν από τις πρώτες που το εφάρμοσαν, όπως η Βρετανία. Αυτή η συζήτηση όμως δεν μπορεί  να γίνει με μύθους, στερεότυπα, κοινές αλήθειες και υπεραπλουστεύσεις. Η πολυπολιτισμικότητα δεν σημαίνει ανομία. Ακόμη και η κλειτοριδεκτομή δεν συμβαίνει ακριβώς όπως παρουσιάζεται από τους πολέμιους των πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Η κλειτοριδεκτομή είναι μία πρακτική καταστρεπτική για τις ίδιες τις γυναίκες και δεν έχει καμία σχέση με το δυτικό πρότυπο αξιών, ούτε όμως και με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν έχει όμως καμία σχέση ούτε με την πολυπολιτισμικότητα και κακώς συγχέεται με αυτή - και δεν είναι λίγες οι ευρωπαϊκές χώρες που έχουν ξεκαθαρίσει το ζήτημα μέσω δικαστικών αποφάσεων. Άλλωστε, η κλειτοριδεκτομή δεν είναι επίσημο τελετουργικό κάποιας θρησκείας, αλλά ένα απαρχαιωμένο έθιμο φυλών  της Αφρικής. Όσο «νόμιμη» και «επίσημη» είναι η κλειτοριδεκτομή, άλλο τόσο υπάρχει και στο νομικό οπλοστάσιο χωρών, όπως το Μπαγκλαντές, η «επίσημη τιμωρία» με το οξύ, μόνο που ο ΟΗΕ και οι διεθνείς ΜΚΟ προωθούν καμπάνιες για την αντιμετώπιση αυτής της «επίσημης» πρακτικής.

Η πολυπολιτισμικότητα δεν είναι υπεράνω κριτικής, το αντίθετο μάλιστα. Μόνο που πρέπει να κριθεί για αυτό που είναι, ένα πλαίσιο για την παραγωγή πολιτικών που σχετίζονται με την ένταξη και την πολιτισμική διαφορετικότητα. Δεν μας πειράζουν εμάς η κλειτοριδεκτομή, ο λιθοβολισμός ή το οξύ. Εξυπηρετούν απλώς τους εθνικούς μας μύθους, το ίδιο όπως η «πλειοψηφία» των τζιχαντιστών και η σύνδεση της πολυπολιτισμικότητας με την παράνομη μετανάστευση.

Τριαντάφυλλος Καρατράντος

Διεθνολόγος με ειδικότητα στα θέματα ασφάλειας και καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας. Βιβλία του: Πριν το Μνημόνιο δεν έβλεπες (2013), Σφάξε με αγά μου ν' αγιάσω. Ισλαμικό κράτος, ευρωπαϊκή ασφάλεια και Ελλάδα (2016).

2 σχόλια

η κλειτοριδεκτομή δεν έχει σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και είναι απαρχαιωμένο έθιμο κάποιων φυλών της Αφρικής όταν στη Σουηδία την εφαρμόζουν; και στα τζαμιά πχ της Κοπεγχάγης δεν 'εκπαιδεύονταν' φονταμενταλιστές για να μην πούμε ότι ήταν υπό την κυριαρχία ισλαμιστών φονταμενταλιστών; Και το θέμα είναι αν τα κορίτσια 'μας' (!!!) κινδυνεύουν από την κλειτοριδεκτομή (έστω κι αν διατυπώνεται ειρωνικά, ελπίζω δηλαδή); και ο λιθοβολισμός μοιχαλίδων και ομοφυλόφιλων δεν μας 'πειράζει' κι αυτός; Απαρχαιωμένος και, κυρίως, επικίνδυνος πολιτισμικός σχετικισμός. Μήπως το books' journal να είναι πιο προσεκτικό στα άρθρα που φιλοξενεί;

Κώστας
Κώστας
15 Αυγ 2014, 08:08

πλήρης σύγχυση....Που κατάντησε το Books' Journal....

Αλίκη 23
Αλίκη 23
13 Αυγ 2014, 01:08

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.