Κατά τη γνώμη μου, το κεντρικό σημείο της ομιλίας του Αντώνη Σαμαρά ήταν ο χαρακτηρισμός του πολιτικού Κέντρου ως κάτι φαντασιακό, άυλο και ανύπαρκτο. Ακούγοντας αυτόν το χαρακτηρισμό, στο μυαλό μου ήρθε ο συνειρμός ενός άλλου φαντάσματος που πλανι…όταν στην Ευρώπη πριν από περίπου ενάμιση αιώνα – του φαντάσματος του κομμουνισμού.
Τι σχέση έχει, θα αναρωτηθείτε, η ομιλία του Σαμαρά με το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μαρξ και του Ένγκελς; Η απάντηση είναι απλή: και τα δυο κείμενα θέτουν ως πρώτο στόχο της πολιτικής ατζέντας των συγγραφέων τους την εξάλειψη του Κέντρου – του πολιτικού ο Σαμαράς, του κοινωνικού και οικονομικού (κατά συνέπεια και του πολιτικού) ο Μαρξ και ο Ένγκελς. Και για τους τρεις, το Κέντρο είναι το εμπόδιο στο δρόμο για την πολιτική επικράτηση και την εξάλειψη του κοινωνικού και του πολιτικού εχθρού – της «Αριστεράς» για τον Σαμαρά, τον εκφραστή της «Δεξιάς», της μεγαλοαστικής κεφαλαιοκρατικής τάξης για τον Μαρξ και τον Ένγκελς, τους φιλοσοφικούς θεωρητικούς του κομμουνισμού.
Είναι ενδιαφέρον ότι και για τα δυο μανιφέστα –χάριν επιχειρήματος, θεωρώ την ομιλία του Αντώνη Σαμαρά μανιφέστο– το Κέντρο αναδεικνύεται πρώτος αλλά και κύριος στόχος. Γιατί το Κέντρο, το οποίο και τα δυο μανιφέστα το χαρακτηρίζουν απροσδιόριστο, ασθενικό, ασταθές και πολιτικά αποπροσανατολισμένο, εμποδίζει την άμεση «οπτική επαφή» με τον πολιτικό εχθρό και παρεμβάλλεται ως μια πραγματικότητα που δεν χαρακτηρίζεται από το πάθος και την εσχατολογική ιδεολογία, αλλά από τη νηφαλιότητα και τη ρεαλιστική ευδαιμονία.
Στη φιλοσοφική σκέψη του Αριστοτέλη το κοινωνικό και πολιτικό Κέντρο –η μεσαία τάξη, όπως την ονομάζει– είναι ο κύριος στυλοβάτης της πολιτικά οργανωμένης κοινωνίας. Γιατί, όπως διαπιστώνει, τα κοινωνικά άκρα –οι πολύ πλούσιοι και οι πένητες–, διατρέχονται από το πάθος της απληστίας, οι μεν γιατί ο πλούτος τούς έχει κάνει αχόρταγους, οι δε επειδή η φτώχεια τούς αναγκάζει να αρπάζουν ό,τι βρουν για να επιζήσουν. Το Κέντρο χαρακτηρίζεται από το μέτρο και την εγκράτεια, από τη νηφαλιότητα και τη συναισθηματική ηρεμία που επιτρέπει στους ανθρώπους να δουν τα πράγματα υπό το πρίσμα του ορθού λόγου.
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν πως για εκφραστές των άκρων, όπως ο Αντώνης Σαμαράς ή ο Μαρξ και ο Ένγκελς, το Κέντρο αποτελεί «σκόλοπα ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς», μια συνεχή ενόχληση που αποσπά την προσοχή των οπαδών από τον μεγάλο στόχο – και γίνεται έτσι ο κύριος στόχος που πρέπει να εξαλειφθεί.
Όμως όπως μας δείχνει η ιστορία, το Κέντρο, η πραγματικότητα που εκφράζει μια ζωή η οποία ικανοποιεί τις καθημερινές υλικές ανάγκες και αφήνει χώρο και χρόνο για πνευματική ενασχόληση και για όλες τις μικρές χαρές και τις λύπες της ανθρώπινης ζωής, που αποφεύγει τους μεγάλους θριάμβους και τις συντριπτικές τραγωδίες, μια ζωή όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ευδαιμονία, είναι αυτό που ενδόμυχα επιδιώκουν όλοι οι άνθρωποι και είναι αυτό που έχει βγει νικητής από όλες τις μεγάλες κοσμοϊστορικές ανακατατάξεις ενώ συνεχώς δυναμώνει και τείνει να απορροφήσει τα άκρα.
Γιατί το Κέντρο δίνει μια προοπτική ζωής στους φτωχούς καθώς είναι πρόθυμο να μοιραστεί μαζί τους τον ταπεινό του πλούτο και δείχνει στους φανατικούς κάθε απόχρωσης και οικονομικής βάσης ότι οι παράδεισοι που επιζητούν ή που νομίζουν πως έχουν κατακτήσει είναι τα φαντάσματα που τους στοιχειώνουν.
