Η ψηφιακή αυτή πλατφόρμα είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας της Επιτροπής να διαθέσει ανοικτά ένα υψηλής ακρίβειας ψηφιακό εικονικό αντίγραφο της Γης σε πραγματική κλίμακα, ώστε να είναι εφικτή, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη προβλεπτικών μοντέλων που θα δίνουν την δυνατότητα δοκιμής των αλληλεπιδράσεων και αποτελεσμάτων των εναλλακτικών αποφάσεων εντός του πραγματικού συστήματος.
Η αρχική έκδοση της πλατφόρμας, περιλαμβάνει τρία υποσυστήματα:
- την «πλατφόρμα των βασικών υπηρεσιών» (core service platform) η οποία παρέχει ένα σύνολο εργαλείων λήψης αποφάσεων βασισμένες σε στοιχεία καθώς και εφαρμογών που διατίθενται μέσω ενός ανοικτού υπολογιστικού νέφους,
- τη «λίμνη των δεδομένων» (data lake), ένα κεντρικό αποθετήριο δηλαδή μεγάλων, μη δομημένων, δεδομένων που διατηρούν ευρωπαϊκοί οργανισμοί όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος, η Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Εκμετάλλευση Μετεωρολογικών Δορυφόρων καθώς και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων, αλλά και τα δεδομένα που παρέχονται από το διαστημικό Πρόγραμμα Κοπέρνικος, και
- το Ψηφιακό Δίδυμο, δηλαδή ένα ψηφιακό αντίγραφο των πρώτων δύο πολύπλοκων συστημάτων της Γης, των ακραίων φαινομένων και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής αντίστοιχα.
Το έργο DestinE υλοποιείται μέσω χρηματοδότησης ύψους 315 εκατ. ευρώ, από το Πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη και το πρόγραμμα Ορίζοντας, σε τρεις φάσεις, με τη δεύτερη να αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2027, όπου νέες υπηρεσίες, αναβαθμισμένες λόγω της υποστήριξης από συστήματα βασισμένα στην Τεχνητή Νοημοσύνη, θα παρέχουν ακόμη πιο ακριβή ψηφιακά αντίγραφα, ενώ το πλήρες Ψηφιακό Δίδυμο θα είναι έτοιμο το 2030.
Ωστόσο η υλοποίηση αυτού του έργου θα ήταν αδιανόητη δίχως την πρόοδο στον τομέα της ανάπτυξης των υπερυπολογιστών στην Ευρώπη μέσω της Κοινής Επιχείρησης για την Ευρωπαϊκή Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων (EuroHPC JU), μιας πρωτοβουλίας μεταξύ της ΕΕ, των ευρωπαϊκών χωρών και των ιδιωτικών εταιρειών για την ανάπτυξη ενός παγκόσμιου οικοσυστήματος υπερυπολογιστών στην Ευρώπη. Η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ευρωπαίων πολιτών, στην προώθηση της επιστήμης, στην τόνωση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και στη διασφάλιση της τεχνολογικής αυτονομίας της Ευρώπης.
Η ανακοίνωση του DestinE έγινε από τις εγκαταστάσεις του υπερυπολογιστή LUMI της Κοινής Επιχείρησης, που φιλοξενείται στις υποδομές του Κατζάνι της Φινλανδίας, και ο οποίος αναπτύχθηκε από την CSC – IT Center for Science, τον κρατικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό επιστημών του φινλανδικού Δημοσίου και των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας. Ο LUMI είναι ανάμεσα στους 5 ταχύτερους υπερυπολογιστές στον κόσμο, αλλά και ο περιβαλλοντικά φιλικότερος υπερυπολογιστής στην Ευρώπη, χρησιμοποιώντας 100% υδροηλεκτρική ενέργεια, παραγόμενη από ένα μετασκευασμένο υδρόμυλο της UPM, της φινλανδικής δασικής εταιρείας, που αποτελούσε κάποτε έναν από τους μεγαλύτερους υδρόμυλους της Ευρώπης για την παραγωγή χαρτοπολτού και χαρτιού.
Η τεχνολογική αυτονομία της Ευρώπης προϋποθέτει τη σχετική αυτονομία στον τομέα των ψηφιακών υποδομών η οποία δεν μπορεί παρά να επιτευχθεί μέσω επενδύσεων, μεταξύ άλλων, και σε υπερυπολογιστές.
Η Ελλάδα, ως μία από τις 10 ευρωπαϊκές χώρες που φιλοξενούν ή θα φιλοξενήσουν το επόμενο διάστημα υπερυπολογιστές υψηλών επιδόσεων, εγκαθιστά μέσω του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΥΤΕ), έναν υπερυπολογιστή μεσαίας κλίμακας με την επωνυμία «ΔΑΙΔΑΛΟΣ» στις υποδομές του Τεχνολογικού Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ισχυροποιώντας της θέση της στον παγκόσμιο χάρτη, και διαδραματίζοντας μεταξύ άλλων, κεντρικό ρόλο στην έρευνα και ανάπτυξη νέων, πιο αξιόπιστων, υπηρεσιών που βασίζονται σε συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης.
Πέρα από την Ελλάδα και τη Φινλανδία, αντίστοιχες υποδομές μέχρι σήμερα έχουν αναπτύξει (ή βρίσκονται σε φάση ολοκλήρωσης) κράτη-μέλη όπως η Σλοβενία (Vega), η Βουλγαρία (Discoverer), η Τσεχία (Karolina), η Πορτογαλία (Deucalion), το Λουξεμβούργο (MeluXina), η Ιταλία (LEONARDO), και η Ισπανία (MareNostrum 5). Οι υποδομές των τριών τελευταίων μάλιστα, υποστηρίζουν μαζί με τον LUMI την πλατφόρμα DestinE.
Η DestinE, ως ένα πλανητικής κλίμακας Ψηφιακό Δίδυμο, θα προσιδιάζει στη λειτουργία των Ψηφιακών Διδύμων, τα οποία εισάγονται λόγω προόδου της τεχνολογίας ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια στις επιχειρησιακές λειτουργίες των οργανισμών και εταιρειών, και τα οποία αποτελούν ψηφιακά αντίγραφα υποδομών, προϊόντων ή διαδικασιών, λειτουργώντας ως μια ψηφιακή αναπαράσταση του φυσικού αντικειμένου και παρέχοντας τη δυνατότητα αμφίδρομης ροής δεδομένων, επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτό τη σύγκλιση μεταξύ φυσικού και ψηφιακού αντιγράφου με τεράστια οφέλη για τη βελτιστοποίηση των υποδομών και των διαδικασιών αυτών ή την υποστήριξη στη λήψη αποφάσεων.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πλατφόρμας αυτής, πέρα από την πρωτοφανή τεχνολογική πρόκληση και υπεροχή στον τομέα των Ψηφιακών Διδύμων για κλιματική χρήση και κοινωνικοοικονομικές αναλύσεις είναι η δυνατότητα που δίνει στους χρήστες να αποκτήσουν δωρεάν πρόσβαση σε ανοικτά δεδομένα και υψηλής ακρίβειας υπολογισμούς.
Η Ελλάδα, ως χώρα που συμμετέχει ενεργά στην πρωτοβουλία της ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων, μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της, διεκδικώντας επιπλέον υποδομές αυτού του τύπου στο πλαίσιο του αναθεωρημένου Κανονισμού (ΕΕ) HPC JU, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το δυναμικό ψηφιακό οικοσύστημα που αναπτύσσεται σε εθνικό επίπεδο, με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, την επιστροφή ή τη διατήρηση νέων ερευνητών, και την διανομή των ωφελειών στην κοινωνία.
