Η εικόνα που μου έστειλε ο συνεργάτης και φίλος Βαγγέλης Κούμπουλης τραβήχτηκε από τον ίδιο την Παρασκευή, 22 Μαρτίου 2024, το μεσημέρι. Είναι μια ακόμα εικόνα του κοψοχεριασμένου κοντά δυο χρόνια πια Γρηγορίου Ε’, που βρίσκεται μπροστά από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το μεσαίο κτίριο της περίφημης Αθηναϊκής Τριλογίας, που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το άγαλμα είναι έργο του γλύπτη Γ. Φυτάλη από την Τήνο. Το γλυπτό ολοκληρώθηκε το 1872, ήταν δωρεά του Γ. Αβέρωφ, άντεξε στο χρόνο και στην ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά έχει βανδαλιστεί πιθανότατα από τους γνωστούς κλέφτες που ρημάζουν τα μεταλλικά αγάλματα της πόλης προκειμένου να τα πουλήσουν για σκραπ.
Ο ανδριάντας του δολοφονηθέντος από τους Οθωμανούς πατριάρχη στο αριστερό χέρι κρατούσε περίτεχνη ορειχάλκινη ποιμαντορική ράβδο διακοσμημένη με παράσταση από φίδια. Οι κλέφτες αφαίρεσαν τη ράβδο και για να τα καταφέρουν έσπασαν και το χέρι που την κρατούσε.
Ευαίσθητοι πολίτες με αγάπη στην πόλη (από τους ελάχιστους, όπως καταλαβαίνω) με ειδοποίησαν για αυτό τον ακρωτηριασμό, έγραψε μάλιστα σχετικό σημείωμα στο Books’ Journal η Μαριλένα Κασιμάτη (https://booksjournal.gr/gnomes/4558-endiaferetai-kaneis-gia-ta-vandalizomena-agalmata-tis-athinas). Πήγα στο σημείο, φωτογράφισα το άγαλμα, πήρα πληροφορίες και έγραψα σχετικά στο καθημερινό άρθρο μου στα Νέα στις 2 Οκτωβρίου 2023, στο οποίο αναρωτιόμουν ποιος είναι αρμόδιος (ο Δήμος, η Περιφέρεια, το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Πανεπιστήμιο Αθηνών) και αν ο υπεύθυνος θα ενδιαφερθεί να αποκαταστήσει τη ζημιά. Απάντηση έλαβα μόνο από το υπουργείο Πολιτισμού. Την ευθύνη την έχει το Πανεπιστήμιο, μου είπαν. Αν αποφασίσει να κινηθεί για να αποκαταστήσει τη ζημιά και θελήσει βοήθεια από το υπουργείο Πολιτισμού, οι υπηρεσίες του υπουργείου προτίθενται να την παράσχουν.
Αλλά ως φαίνεται κανείς δεν ζήτησε τίποτα από κανέναν. Έξι και βάλε μήνες μετά, και αφού επανέφερα το θέμα με κάθε τρόπο, και στα Νέα και στο Books’ Journal και κατ’ ιδίαν σε παράγοντες της δημόσιας ζωής, παρότι κάποιες από τις εκκλήσεις αυτές έπρεπε να έχουν φτάσει στον νέο πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον καθηγητή Ιατρικής Γεράσιμο Σιάσο, ο οποίος δεν μπορώ να φανταστώ ότι δεν λαμβάνει υπόψη του τα δημοσιεύματα που αφορούν το ίδρυμα του οποίου ηγείται, το άγαλμα παρέμεινε ακρωτηριασμένο. Μάλιστα, τελευταία, απέκτησε μια ακόμα μουντζούρα από μπογιά την οποία, προφανώς, κάποιος από τους καλλιτέχνες του γκράφιτι που έχουν ρημάξει όλη την Τριλογία, φρόντισε να αδειάσει πάνω του (ενδεχομένως από αντικληρικαλιστικό μένος, που θεώρησε αναγκαίο να εκφραστεί).
Όμως, όπως αποδεικνύει η φωτογραφία, το Πανεπιστήμιο δεν έχει ξεχάσει την ύπαρξη του αγάλματος. Γι’ αυτό και, πιθανόν ενόψει της 25ης Μαρτίου, έχει κατατεθεί στη βάση του αγάλματος δάφνινο στεφάνι, με προέλευση το ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ.
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών τηρεί κατά γράμμα τους τύπους. Αλλά το στεφάνι πρωτίστως τονίζει τον πολλαπλό βανδαλισμό: τον ακρωτηριασμό του μνημείου, ενός δημόσιου σήματος με ξεχωριστή αισθητική και πολλούς συμβολισμούς, αλλά και το ιδεολογικού χαρακτήρα μουντζούρωμά του.
Το αποτέλεσμα είναι μια ενδιαφέρουσα ινσταλέισιον: το Πανεπιστήμιο Αθηνών τιμά την περιφρόνηση στην περιουσία του – αυτούς που τη βανδαλίζουν.
Με την ανοχή του ελληνικού κράτους που απαθώς θεωρεί την περιφρόνηση της δημόσιας αισθητικής, της αρχιτεκτονικής και της ιστορικής μνήμης κανονικότητα.
